Cilt hastalıkları denilince dermatologların en sık karşılaştığı konu akneler. Daha çok kadınlarda görülen “geç başlangıçlı akneler”in nedeni tam olarak bilinmese de hormonal bozukluklar, yanlış kullanılan kozmetikler, stres, gıdalar ve bazı ilaçların kullanımı da bu aknelere sebep olabiliyor. Görüntüsüyle rahatsızlık veren aknelerle ilgili tüm merak ettiklerinizi uzmanından öğrendik.
Hazırlayan: Deran Çetinsaraç
Akne, uzun süreli ve sabır isteyen bir tedavi süreci gerektiriyor. Tedavide kullanılan ilaçlar ise aknelerin şiddetine ve nedenine göre düzenleniyor. Aknelerden kalan izlerin cilt soyma işlemi yani peeling ile silinmesi hedefleniyor. Peeling işlemi sonrasında akne izleri azalırken, cildinizin solgun görünümden kurtulması, daha parlak ve sağlıklı bir görünüm kazanması amaçlanıyor. Medical Park Bahçelievler Hastanesi Dermatoloji Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Gökhan Okan, akne sorunuyla ilgili sorularımızı yanıtladı.
Cilt yapısı akne oluşumunu nasıl etkiliyor?
Akne yani halk arasındaki söylenişiyle sivilce; ergenlik çağının doğal bir sorunu gibi düşünülse de aslında ergenlik sonrasında da ortaya çıkabiliyor ve hayli baş ağrıtabiliyor. Nitekim son yıllarda cilt hastalıkları hekimlerine ergenlik sonrası başlayan akne nedeniyle başvuran hasta sayısı giderek artıyor.
Akneler en çok hangi yaşlarda görülür?
Ergenlik akneleri, bazen ileri yaşlara kadar devam ederken, 20’li yaşların ortasında ani başlayan akne şikayetleriyle de karşılaşılabiliyor. Dermatologlar bu tip akneleri “geç başlangıçlı akne” olarak kabul ediyor. Geç başlayan akneler, kadın hastalarda daha sık görülüyor. Çoğunlukla derin yerleşimli ve ağrılı nodüller şeklinde kendilerini belli ediyorlar. Genellikle ağız çevresi, yanaklar, çene altı ve boyunda yerleşiyor. Geç başlayan aknelerin nedeni tam olarak bilinmiyor. Hormonal bozukluklar, yanlış kullanılan kozmetikler, stres, gıdalar ve bazı ilaçlar, aknelerin ortaya çıkmasına neden olabilecek sebepler arasında yer alıyor.
Su bazlı kozmetik kullanın
Aknelerin yaşlara göre çıkış sebebi değişiyor mu? 40’larında akne yaşayan biri için temel sebep nedir mesela?
Ani başlangıçlı akne, bazen hormonal bir bozukluğun bulgusu olabiliyor. Özellikle geç ortaya çıkan akneleri olan kadın hastalarda; adet düzensizliği, tüylenme artışı ve saç dökülmesi gibi yakınmalar da mevcutsa yumurtalık, böbrek üstü bezi ve tiroit bezi hastalıkları buna sebebiyet verebiliyor. Mevcut olan hormonal bozukluğun tedavisiyle akne lezyonlarında gerileme saptanıyor. Bu durumlarda hastanın kadın doğum hekimleriyle birlikte takip edilmesi gerekiyor. Kozmetikler, geç başlangıçlı aknelerin oluşmasına neden olabilecek bir diğer sebep. Özellikle yağlı kozmetik ürünler, gözenekleri tıkayarak, akne gelişmesine neden olabiliyor. Yağlı saç kozmetikleri de saçlarda ve alın hattında akne gelişmesine sebebiyet verebiliyor.
Akneli ciltlerin temizliği nasıl yapmalı? Makyaj yaparken nelere dikkat etmeli?
Akneli cilde sahip olan kişilerin yağsız, su bazlı, non-komedojenik ibaresi bulunan kozmetik ürünleri tercih etmesi gerekiyor. Makyaj mümkün olduğunca az yapılmalı, gece yatmadan önce çıkarılmalı. Geç başlayan akneler bazen kullanılan ilaçlardan dolayı da gelişebiliyor. Kullanılan bazı ilaçlar, cildin yağ dengesini bozarak akne gelişmesine neden olabiliyor. Steroidler, sadece progesteron içeren doğum kontrol hapları ve bazı psikiyatrik ilaçlar akne gelişmesine neden olabilecek şüpheli ilaç grupları. Akneler bir ilaç tedavisi sonrası başlamışsa, şüpheli olan ilacın mümkünse kesilmesi ya da değiştirilmesi akne lezyonlarında gerilemeyi sağlıyor.
Aknenin şiddetine göre ilaç
Aknenin kaç farklı tedavi türü bulunuyor? Hangi aknelere ne gibi tedaviler uygulanıyor?
Akne, uzun süreli tedavi gerektiren bir hastalık. Kullanılacak ilaçlar aknenin şiddetine göre düzenleniyor. İlaçlar etkisini en erken iki-üç ay sonra göstermeye başlıyor. Bu yüzden hastaların sabırlı olması gerekiyor. Hafif şiddetteki akneler dıştan sürülen antibiyotik içeren kremlerle tedavi edilirken, orta şiddetteki aknelerde ise ağızdan kullanılan antibiyotikler ve hormon dengesini düzenleyici özelliği olan doğum kontrol hapları öneriliyor. Özellikle adet dönemlerinde aknelerinde artma tarif eden hastalarda doğum kontrol hapları en etkili tedavi seçeneği. Şiddetli aknelerde ise yüksek doz A Vitamini tedavisi öneriliyor. Bu tedavi, gebe kalma riski olan kadın hastalarda tavsiye edilmiyor. Dermatoloji uzmanının kontrolünde tedavi yapılması gerekiyor. Periyodik kan tetkikleriyle ilaç dozu düzenleniyor. Akne hastalarının bir kısmı rutin akne tedavisinin yanı sıra psikiyatrik tedaviye de ihtiyaç duyabiliyor. Akne tedavisinde psikososyal faktörleri de göz önünde bulundurmak çok önemli. Sivilceli kişilere, mutlaka psikosomatik yaklaşım gerekiyor. Akneli hastalarda doktor-hasta ilişkisi de önem taşıyor. Ayrıca stres, geç başlayan aknelere neden olan bir diğer önemli etmen. Hastalar özellikle streslerinin yoğun olduğu zamanlarda aknelerde artma tarif ediyor. Stresi çok yoğun kişilerde psikiyatrik destek, aknelerde iyileştirici özelliğe sahip.
Makyajla uyumayın, akneleri asla sıkmayın!
Aknelere karşı asla yapılmaması gereken şeyler neler?
Kesinlikle aknelerinizi sıkmayın! Aknelerin sıkılması, o bölgelerde leke ve iz kalmasına neden oluyor. Lekelerin ve izlerin düzelmesi, aknelere göre çok daha zor.
Mümkün olduğunca az makyaj yapın, gece yatmadan önce mutlaka temizleyin.
Akne şikayetlerine ilaveten adette düzensizlik ve tüylenme artışı yakınmanız varsa hormonal kökenli akneleriniz olabileceğini unutmayın.
Cildinizi akneli ciltler için uygun olan temizleyicilerle günde iki defa temizleyin. Cildi çok yağlı olan kişiler temizlemenin arkasından yağlanma baskılayıcı özelliği olan toniklerle tedaviyi devam ettirmeli.
Sivilce izlerini peeling ile silin
Kaç çeşit akne izi bulunuyor?
Akne izleri iki çeşit. “Hipertrofik skar” dediğimiz akne izleri; deride kaşıntılı, kırmızı ve deri yüzeyinden kabarık lezyonlar şeklinde görülüyor. Deriden çökük, çukur şeklinde akne izleri ise “atrofik skar” olarak isimlendiriliyor. Çukurların derinliği değişebiliyor. Çukurların tedavisi değişik şekilde gerçekleşiyor.
Cilt soyma (peelİng) işleminin akne tedavisindeki yeri nedir?
Cilt soyma işlemi (peeling); akne izlerinin silinmesinde uygulanan etkili bir yöntem. İzin derinliğine göre yüzeysel ya da derin peeling işlemi yapılıyor. Meyve asitleriyle yapılan peeling yüzeysel akne izlerinde tercih ediliyor. Daha derin izlerde orta peeling işlemi fayda sağlıyor. Yara iyileşme süresi yüzeysel peeling yöntemine göre daha uzun oluyor. Kişinin peeling sonrası güneşten kaçınması gerekiyor. Üçer haftalık ara periyotlarda meyve asitli peeling işlemi tekrarlanıyor. Daha derin izlerde uygulanan orta peeling işlemi ise altı ayda bir tekrar ediliyor. Peeling işlemi sonrası akne izlerinde azalmanın yanında ciltte parlak bir görünüm kazanılmış ve aknelerden kalan lekelerde de hafifleme sağlanmış oluyor.
Sağlıksız beslenme akneye yol açıyor mu?
Beslenmenize dikkat edin. Gıdalar aknenin tek nedeni olmasa da akneyi alevlendirici sebep olabiliyor. Akneli hastalar yüksek glisemik indeksli gıdalardan uzak durup, düşük glisemik indeksli gıdaları tercih etmeli. Omega-3 ve Omega-6 tüketimini arttırın. Balık, yeşil yapraklı sebzeler, soya yağı, deniz ürünleri bu açıdan yoğun gıdalar. Akne üzerinde diğer etkili olan gıda çeşidi yağlı süt ürünleri. Yağlı süt ürünleri hormon içeriklerinden dolayı akneleri alevlendirebiliyor. Süt ürünlerinin yarım yağlı olanlarını tüketmeye özen gösterin. Şüpheli gıdalarla aknelerinde artma tarif eden hastalar o gıdalardan uzak durmalı.
