Çay deyince aklınıza kahvaltı sofrasında, ince belli bardakta içtiğiniz siyah çay geliyorsa alışkanlıklarınızı bir kez daha gözden geçirin. Sağlık ve iyilik kaynağı bitki çaylarına mutfağınızda yer açın.
Dost sohbetlerinde, mevsim geçişlerinde hastalandığımızda… Çay neredeyse yaşamımızın her anında yanımızda. Tein, kafein ve antioksidan için doğal bir kaynak olan çay, hoş içiminin yanı sıra içeriğindeki mineraller nedeniyle de kemik ve diş sağlığını koruyor. Karbonhidrat, protein ve yağdan fakir olmasıyla dikkat çeken bu bitkinin demlenmiş hali şeker ya da farklı maddelerle tatlandırılıyor. Çay kelimesinin kökeni, anavatanı Çin’e dayanıyor. Tüm dünyada farklı biçimlerde tüketilen bu bitkiyle Avrupa’nın tanışması ise 1559 yılına denk geliyor.
Ülkemizde çay, Doğa Karadeniz’den Ordu’ya uzanan alan içerisinde yetiştiriliyor. En çok bilinen türleri siyah çay, yeşil çay ve beyaz çay olsa da bitkisel ve aromalı çayları da unutmamak gerekiyor. Birçok rahatsızlığa iyi gelen bu çaylar değişik bir lezzet ya da şifa arayanların ilk tercihi oluyor. Kimi mide-bağırsak rahatsızlıklarına, kimi de depresyona iyi geliyor. Siz siz olun havanın sıcak olduğuna bakmayın, ihtiyacınız olan şifayı demlikte hazırlayın…
Yeşil çay
Antioksidan etkisinden dolayı, kolon, göğüs, küçük hücreli akciğer kanseri ile prostat kanserine karşı koruyucu etki sağlayan yeşil çay, içeriğindeki teanin ve kafein sayesinde ise düşünme gücünü artırıyor. Ancak uzmanlar, tüketicilerin açıkta sergilenerek satılan yeşil çayı satın alırken dikkatli olması gerektiğini belirtiyor. Çünkü açık ürünlerde sağlık için zararlı maddeler bulunabiliyor.
Gül çayı
Gül bitkisinin kurutulmasıyla elde edilen gül çayı, vücudu toksinlerden arındırmasının yanı sıra kişiye rahatlama hissi vererek, stres yükünün azalmasını sağlıyor. Ayrıca terlemeyi de azaltıyor.
Kekik çayı
Onlarca farklı türü bulunan kekik, hoş kokusunun yanı sıra leylak ve pembe renkli çiçekleriyle göze de hitap ediyor. Çorba, et ve balık için ideal bir baharat olan kekik, çay olarak demlendiğinde ise öksürüğü kesmeye, hazımsızlık gidermeye, dişeti hastalıklarını önlemeye, şişkinliği ve gazı gidermeye yardımcı oluyor.
Papatya çayı
Mide-bağırsak kasılmalarına, şişkinliğe iyi gelen, sindirimi rahatlatan papatya çayı, içeriğindeki flavonoid maddesi ile uyku sorunlarının çözülmesine de yardımcı oluyor. Adet düzensizliklerini gideren bu çay ayrıca günlük olarak tüketildiğinde kan şekerinin yükselmesini engelliyor ve diyabetik komplikasyonların gelişme riskini azaltıyor.
Sarı kantaron çayı
Anavatanı Avrupa, Kuzey Afrika ve Batı Asya olarak bilinse de sarı kantaron otu günümüzde dünyanın birçok farklı bölgesinde yetiştiriliyor. Orta dereceli depresyon tedavisinde etkili olduğu belirtilen bu bitkinin çayı, ağrı kesici, sakinleştirici, baş ağrısını azaltıcı, uykusuzluğu giderici özellikler taşıyor.
Kuşburnu çayı
Gül meyvesi olarak da bilinen kuşburnu, güçlü bir C vitamini kaynağı olmasıyla nezle ve grip gibi hastalıklardan korunmaya yardımcı oluyor. Mevsim geçişlerinde vücudun bağışıklık sistemini de güçlendiren kuşburnu çayı, vücudu yaşlanma, sigara ve alkolün olumsuz etkilerinden koruyor. Tansiyonu düzenlemeye yardımcı olan bu çay, idrar söktürücü olarak da kullanılıyor.
Ayşegül Uyanık ÖRNEKAL
Formsanté Dergisi Eylül 2014 sayısı
