Kısa bir zaman öncesine kadar by-pass ameliyatlarının tümü, hastanın suni kalp ve akciğer makinesine yani pompaya bağlanmasıyla yapılıyordu. Oysa ilk olarak 10 yıl önce uygulanan çalışan kalpte yapılan by-pass cerrahisine kimi cerrahlar sıcak bakarken kimileri de yaygınlaşmayacağı inancında.
Çalışan kalpte koroner arter by-pass cerrahisi, yani pompasız kalp ameliyatları 1990’ların sonunda yaygınlaşmaya başladı. Şu anda ABD’de, by-pass ameliyatlarının yaklaşık yarısı bu teknikle yapılıyor. Bu tekniğin yayılmasında öncülük yapan cerrahlardan biri de bir Türk doktor olan Tayfun Gürbüz. 1990 yılında ABD’ye,
genel cerrahi ve kalp-damar ve göğüs cerrahisi ihtisaslarını yapmak üzere giden ve orada dünyaca ünlü cerrah Albert Starr’ın yanında çalışan Dr. Gürbüz ABD’nin, çalışan kalpte en fazla sayıda by-pass yapan iki cerrahından biri olarak tanınıyor. ASM Göğüs ve Kalp Damar Cerrahisi uzmanı olan Dr. Gürbüz’e, bu konudaki sorularımızı yönelttik ve pompasız kalp ameliyatlarının avantajlarını, dezavantajlarını ve yakında pompayla yapılan ameliyatların yerini alıp alamayacağını sorduk.
Dr. Tayfun Gürbüz, bu yöntemin hasta açısından son derece avantajlı olduğunu ve bu tekniğin ülkemizde de yaygınlaşması gerektiğini belirtiyor. Aynı konuda görüşlerine başvurduğumuz Göğüs ve Kalp Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Şükrü Mercan da, bu ameliyatlarda cerrah faktörünün çok önemli olduğunu, ameliyatların çalışan kalp üzerinde yapıldığı için mutlaka çok tecrübeli cerrahlar tarafından gerçekleştirilmesi gerektiğini hatırlatıyor. İstanbul Memorial Hastanesi Kalp Damar Cerrahı Prof. Dr. Bingür Sönmez ise, çalışan kalpte yapılan by-pass ameliyatlarının, ameliyatın tam anlamıyla gerçekleştirilmesine imkan tanımadığını bu nedenle başta ilgi görse de şimdi bazı cerrahlar tarafından yavaş yavaş terk edildiğini anlatıyor.
Pompalı ya da pompasız; fark ne?
Pompa yani suni kalp ve akciğer makinesi kullanılarak yapılan by-pass ameliyatlarında, kalp durduruluyor ve onun görevi bir süreliğine pompaya aktarılıyor. Cerrahlar ameliyatı çalışmayan, durmuş kalp üzerinde yapıyor. Bu çok uzun yıllardır kullanılan bir yöntem.
Cerrahın ameliyatı çalışan kalp üzerinde gerçekleştirdiği pompasız by-pass ameliyatlarıysa, 1980’li yılların başından beri Güney Amerika ülkelerinde yapılıyor. Ancak, o zamanlar bu ülkelerde, bu operasyonların yapılmasının nedeni tıbbın ileri düzeyde olması değil, pompalı kalp ameliyatlarının maliyetinin fazla olmasıydı. Tıp ileri düzeyde olmadığı için pompasız ameliyatlar bugünkü ileri tekniklerle yapılmıyor, daha riskli bir şekilde gerçekleştiriliyordu. Riskleri ortadan kaldıran teknik ve cihazların gelişmesiyle pompasız ameliyatlar 90’lı yıllarda Kuzey Amerika ülkelerinde de ilgi görmeye başladı. Pompasız by-pass ameliyatlarında kalp durdurulmuyor, vücut pompaya bağlanmıyor, sadece stabilizör adı verilen cihazlarla kalbin üzerinde çalışılacak bölgesinin hareketi engelleniyor.
Haberimizin devamı 2006 Mayıs sayımızda…
