Koronavirüs salgının başladığı Çin’de bugünlerde kene kaynaklı yeni bir bunyavirüs konuşuluyor. Bunyavirüs nedeniyle 60’tan fazla kişinin hastaneye kaldırıldığı, bu kişilerden 7’sinin hayatını kaybettiği belirtiliyor. Peki, bunyavirüs nedir, belirtileri neler, nasıl bulaşıyor? Yabancı basında yer alan haberlere göre bunyavirüse yakından bakalım.
BUNYAVİRÜSÜN BELİRTİLERİ NELER?
Taiwannews ve Global Times’ta yer alan haberlere göre Çin’in Jiangsu eyaletinde 65 yaşındaki bir çiftçi kadın, geçtiğimiz günlerde 40 derece ateş ve sürekli öksürük şikayeti ile Jiangsu Halk Hastanesi’nde gönderildi. Hastaya Huaiyangshan banyavirüsün neden olduğu ve kan trombositlerindedüşüş ile ortaya çıkan Trombositopeni Sendromlu Şiddetli Ateş (SFTS) teşhisi kondu.
SIK SIK DAĞ YÜRÜYÜŞÜ YAPIYORDU
Hastane, yaşlı kadının bu yıl teşhis edilen 37’nci SFTS hastası olduğunu belirtti. Bu arada diğer birkaç Çin eyaleti de bu yıl benzer vakalar bildirdi. Hastalıktan en çok etkilenen Anhui’de Nisan ayından bu yana 23 hasta teşhis edildi ve 5 ölüm doğrulandı. Geçen Kasım ayında ise Tayvan ilk SFTS vakasını doğruladı. 70’li yaşlarında bir erkek hastanın ateşi yükseldi, şiddetli kusma yaşadı. Hastanın uluslararası seyahat geçmişi yoktu, fakat sık sık dağ yürüyüşü yapıyordu.
BUNYAVİRÜS NASIL BULAŞIYOR?
Yeni bunyavirüsü uzmanı ve Zhejiang Üniversitesi Hastanesi Tıp Fakültesi bulaşıcı hastalıklar bölümünün yöneticisi Sheng Jifang, Global Times’a verdiği demeçte, önceki vakalara dayanarak, bu virüsün enfekte hayvanlardan veya insanlardan başkalarına kan, solunum yolu ve yaralar yoluyla bulaşabildiğini belirtti.
Sheng, üç yıl önce yeni bunyavirüsüyle enfekte olan ve daha sonra ölen bir hastanın bedeniyle temasta bulunan 16 kişinin, hastanın vücudundaki şiddetli enfeksiyon sebepli kanamalar sebebiyle bu virüsü kaptığını ve bu kişilerden birinin daha sonra yaşamını yitirdiğini söyledi. Sheng, bu nedenle tıbbi personelin ve hastaların aile üyelerinin gerekli önleyici ve koruyucu önlemleri alması gerektiğini söyledi. Ayrıca insanların ormana veya çalılıklara girmemesi gerektiğini de önerdi; “Neyse ki, keneler uçamaz. Sadece onların bulunduğu alanlardan uzak durmalıyız” dedi.
KENELER ARTTIKÇA BUNYAVİRÜS ENFEKSİYONLARI ARTIYOR
Sheng’e göre, larvalardan yetişkinlere kadar keneler, sıcakkanlı hayvanların kanıyla beslenir. Yeni bunyavirüsü enfeksiyonları, kenelerin aktif olarak ürediği yaz aylarında önemli ölçüde artar. Bu nedenle, kene kaynaklı virüsün yerel bir salgına neden olması muhtemel.
2009 YILINDA KEŞFEDİLMİŞ
Sheng, ilk olarak 2009 yılında Orta Çin’in Henan ve Doğu Çin’in Anhui eyaletlerinde keşfedilen yeni bunyavirüsünün ölüm oranının yüzde 1 ila yüzde 5 arasında olduğunu ve yaşlıların hastalanma ve ölme olasılığının daha yüksek olduğunu söyledi. Enfeksiyonu hedefleyen aşı veya spesifik bir ilaç bulunmadığından, insanların virüs bulaştıktan sonra mümkün olan en kısa sürede tedavi görmeleri gerektiğini sözlerine ekledi. Sheng, “Erken belirtiler yorgunluk ve ateştir; bazen de kızarıklık ortaya çıkabilir” dedi.
BUNYAVİRÜSÜN KLİNİK BELİRTİLERİ NELER?
SFTS’nin klinik belirtileri temel olarak ateş, düşük trombosit ve beyaz kan hücresi ile çoklu organ işlev bozukluğunu içerir. Bu hastalığın hafif vakaları çoğunlukla kendi kendilerine iyileşirler, ancak şiddetli vakalar, genellikle çoklu organ işlev bozukluğu veya çoklu organ yetmezliğinden muzdariptir.
Şanghay Belediye Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi kontrol bölümünün direktörü Leng Peien, kenelerin çoğunlukla dağlık bölgelerde ve vahşi hayvanların olduğu yerlerde bulunduğunu, ancak kentlerdeki bazı sulak alanların ve parkların da kenelerin yaşam alanı olabileceğini söyledi.
Leng, şimdiye kadar görülen yeni bunyavirüsü enfeksiyonlarının esas olarak kene ısırıklarından kaynaklandığını söyledi. Keneler, Lyme hastalığı ve Tsutsugamushi hastalığı gibi birçok hastalığa neden olan virüsleri taşıyabilir. Bu tür kene, Çin’in kuzeydoğu ve güney bölgelerinde sıklıkla görülmektedir. Doğu Çin’in Anhui eyaletindeki Lu’an, 11 Temmuz’da kene kaynaklı bulaşıcı hastalık SFTS’nin beş ölüme neden olduğunu ve Nisan ayından bu yana şehrin Jinzhai ilçesinde 23 kişinin hastaneye kaldırıldığını doğruladı. Doğu Çin’in Shandong eyaletindeki Qingdao’da da Temmuz ayında çıkan bir habere göre dört ölüm bildirdi.
KULUÇKA SÜRESİ 7 İLA 14 GÜN
Tayfan Hastalık Kontrol Merkezi’ne (CDC) göre, Çin’de ilk kez 2010 yılında keşfedilen yeni bunyavirüsün ölüm oranı ise yüzde 10. Yeni bunyavirüsün kuluçka süresi 7 ila 14 gün arasında. Yaygın semptomları ateş, yorgunluk, mide bulantısı, karın ağrısı ve iştah azalması. Kene ısırıkları virüsün birincil bulaşma sebebi olduğundan, CDC Tayvan halkına uzun çimenlerde, ağaçlık alanlarda ve kenelerin bulunma olasılığı olan ortamlarda kısa pantolon giymekten kaçınılmasını tavsiye ediyor. Yeni bunyavirüs için şu anda antiviral ilaç bulunmadığı, ancak etkili tedavi ile ölüm oranının en aza indirilebileceği belirtiliyor.
