Nefesini 6.05 dakika tutuyor
Bir serbest dalışçının oksijen tüketimi açısından kuvvetli ama az oksijen tüketen kas yapısına sahip olması gerekiyor. Ağırlık antrenmanları da buna göre planlanıyor. Örneğin yüksek ağırlıklarla 3-5 tekrar yerine az ağırlıkla 20-50 tekrarlı antrenmanlar yapıyor. “Fit olmamız, kasları şişirmeden kuvvetlendirmemiz gerekiyor” diye açıklıyor bunu Can.
Derya Can’ın 90 metreye indiği performansı 2.29 dakika sürdü ancak 6.50 dakikaya yakın hareketsiz nefessiz kalabiliyor. Resmi olarak 6.05 dakika ile Avrupa üçüncülüğü bulunuyor. Nefes ile ilgili egzersizleri ve teknikleri şöyle anlatıyor Can: “Bunun egzersizlerini de havuzda nefes tutarak, nefes tutup boşaltarak yapıyoruz. Birçok farklı tekniği var. Dalıştan önce ise kaslarımızın gücü ile belli bir kapasitede ciğerimizi doldurabiliyoruz. Akciğerler çok esnek organlar. Hava yutma dediğimiz bir yöntem var, nefesinizi aldıktan sonra ağzınızın içine hava doldurup onu ciğere itip gırtlağınızla sıkıştırıyorsunuz. Bunu birçok defa yapabiliyorsunuz. Göğüs kafesinizi esnetme ile ilgili antrenmanlar da var. Ben bu antrenmanları çok sevmiyorum. Odaklanma gücüm çok fazla olduğu için bu egzersizlere gerek duymadan yarışabiliyorum.”
Peki dalışlar sırasında bir risk bulunuyor mu? Can sorumuzu şöyle yanıtlıyor: “Tüplü dalışta vurgun yeme riski var, bizim ise bayılma riskimiz var. Limitlerde bir sporcu olduğum için şampiyonalarda birkaç kere bilinç kaybı yaşamışlığım var. Güvenlik dalgıçları var, bu konuda profesyoneller, oksijen takviyesi ile sporcuyu kendine getirip normale döndürüyorlar.“
Suyun üzerine bayılmadan çıkacaksın
Serbest dalış tüpsüz, oksijen desteği olmadan, kişinin kendi nefesi ile yapılan dalışlara deniyor. Birçok farklı türü bulunuyor. Temel olarak yatay ve dikey olarak ikiye ayrılıyor. Yatay dalışlar havuzda yapılıyor. Dikey serbest dalışlar ise “değişken ağırlıklı serbest”, mono palet, paletsiz vb gibi farklı stillerde yapılıyor. Derya Can’ın 20 Temmuz günü gerçekleştirdiği söz konusu dalışa “değişken ağırlıklı paletsiz dalış” deniyor. Bu stilde dalışçı bir ipi merkez alarak ağırlıkla aşağı iniyor ve kendi gücüyle yukarı çıkıyor. CMAS Dünya Sualtı Federasyonu, Olimpiyat Komitesi’nin sualtı branşlarda tanıdığı tek federasyon. Ancak onların onayı ve doping testleri ile rekorlar onaylanıyor. Rekorların kabul edilebilmesi için birçok kural uygulanıyor. Örneğin dipte kamera ve iki tane gözlemci hakem olması gerekiyor. Sporcunun suyun üzerine sağlıklı çıkması ve baygın olmaması da kurallar arasında yer alıyor.
Doğumdan altı ay sonra finalde yarıştı
Başarılı sporcunun en dikkat ettiği noktalardan biri de beslenme… Beslenme konusunda çok titiz olduğunu söyleyen Can, “Hiçbir konuda kaprisli biri değilimdir ama yemek konusunda kaprisliyim biraz. Dışarıda yemek yediğimde salatayı yağsız isterim, eti ızgara isterim, akşam 7’den sonra yemek yemem. Normal kilomun 1 kilo üzerine çıkayım bunu sorun haline getiririm. Direkt diyete başlarım. Ama ben çok şanslı bir genetiğe sahibim. Poyraz’ı dünyaya getirdikten bir ay sonra koşu antrenmanlarıma başladım. Altı ay sonra neredeyse lohusalık döneminde dünya şampiyonasında final yarıştım” diyor.
Aytaç Özkardaş GOZZI
Formsanté Dergisi Eylül 2014 sayısı
