Kafa kemikleri tek bir kemik değildir. Bir çok kemiğin birleşmesinden oluşur. Doğum kanalına giren bir bebeğin kafa kemikleri, çoğunlukla birbiri üzerine oturmuş durumdadır. Bu nedenle kafanın şekli anormal görünebilir. Asimetrik veya sivri bir görüntü olabilir. Zaman içerisinde kemikler yerine oturarak kafa normal şeklini alır. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Alp Tunç, doğum sonrası bebeğin başındaki şişlik çeşitleri nelerdir? Yenidoğan bebeğin başındaki şişlik ne zaman düzelir? gibi merak edilen soruları yanıtladı.
Özellikle normal yolla doğan bebeklerin, doğum sırasında kafalarında travma oluşabilir. Bu bebekler doğduğunda kafalarında şişlik ile doğarlar. Kafalarında şişlik ile doğan bebeklerde, en sık iki tanı akla gelir. Bunlar Kaput suksadeneum ve sefal hematomdur.
KAPUT SUKSADENEUM
Kaput suksadeneum’da kafa derisi ve cilt altı dokuda zedelenmeye bağlı olarak ödem gelişir. Kafadaki şişliğin esas nedeni bu ödemdir. Olay sadece yumuşak doku ile ilgili olup, kemik ile ilgisi yoktur.
Doğum travmatik bir süreçtir. Bebek doğum kanalına girdikten sonra baş gelişle ilerlerken, bebeğin başına ciddi bir baskı olur. Özellikle kafası büyük olan bebeklerde, iri bebeklerde, doğumun uzadığı vaklarda bu baskı daha da fazladır. Bebek doğum kanalından ilerlerken karşısına çıkan en ciddi engel servikstir. Serviksten geçerken, serviks bebeğin kafasını bir turnike gibi sıkar. Bu dönemde yumuşak dokuya ciddi bir baskı olur. Cilt altında bir ödem gelişir. Bu ödem zaman içerisinde cilt altından yayılır. Belli bir sınırı yoktur. Şişlik olan bölgeye basılınca bir çukur iz kalır sonra yavaş yavaş normale döner.
Kaput suksadeneum, genellikle normal yolla olan doğumlarda görülmekle birlikte, intrauterin hayatta bebeğin kafasına bası olmuşsa, sezeryanla doğmuş bebeklerde de görülebilir. Özellikle amniyon zarı doğumdan önce yırtılırsa ve bebeğin kafası annenin pelvik kemiklerine dayanırsa, anne rahminde iken veya sezeryanla doğan bebeklerde de kafada şişlik olabilir.
Doğum sırasında vakum veya forseps gibi müdahaleli doğumlarla doğmuş bebeklerde daha sık gözlenir. Bazen hafif bir renk değişikliği ve morarma olmakla birlikte genellikle sadece şişlik vardır.
SEFAL HEMATOM
Yenidoğan bebeğin kafasında şişlik olduğu durumlarda aklımıza gelmesi gereken tanılardandır. Sefal hematomda ödem değil kan birikimi mevcuttur. Doğumda farkedilmeyecek kadar az olup, saatler içerisinde şişlik oluşabilir. Damarların zarar görmesi nedeni ile kafa kemiğinin zarı ile kafa kemiği arasında kan birikimi olur.
Kan birikintisi, içerisine kalsiyum çökmesi ile zamanla sert bir kitle halini alabilir. Kan hücreleri parçalanıp, bu bombelik içerisinde çöküntüler oluşabilir. Kaput suksadeneumda şişlik daha yaygındır, kemiklerin sınırlarını aşabilir. Sefal hematomda ise şişlik kemik kenarları ile sınırlanır. Kemik sınırlarını geçemez. Sefal hematomdaki kanama, kafa kemiklerinin dışındadır. Bu nedenle beyinle ilişkisi yoktur, beyin açısından herhangi bir risk oluşturmaz. Sefal hematomla ilgili esas sıkıntı kanamaya, kan kaybına bağlı olarak olur. Kanamaya bağlı olarak kansızlık oluşabilir. Sarılık maddesi kırmızı kan hücrelerinin parçalanması sonucunda açığa çıkar. Kafada kan hücrelerinin fazla miktarda birikmesi ve bunların topluca parçalanması, sarılık değerlerinde yükselmeye neden olabilir. Kaput suksadeneumdaki gibi zor doğumlar, uzamış doğumlar, vakum, forseps uygulanmış doğumlarda daha sık olarak görülmektedir.
BEBEĞİN BAŞINDAKİ ŞİŞLİK NE ZAMAN DÜZELİR?
Kaput suksadeneumun tanısı, esas olarak klinik muayene ile konulur. Tedavisinde herhangi bir şey yapmaya gerek yoktur. Çoğunlukla bir haftaya kadar kendiliğinden düzelir. Çok nadiren mikrop kapan vakalar olduğu bildirilmiştir.
Sefal hematom 2-3 hafta ile birkaç ay içerisinde kendiliğinden, herhangi bir iz bırakmadan düzelir. Nadiren kan hücrelerinin parçalanması sonucunda oluşan kalsiyum birikmesi, kafada şekil bozukluklarına neden olabilir. Bu şekil bozuklukları, istenirse bir yaşından sonra cerrahi olarak düzeltilebilir. Kesinlikle enjektörle cilt altındaki kan boşaltılmaya çalışılmaz.
BEBEĞİNİZİN BURCU ONA HANGİ ÖZELLİKLERİ KATIYOR?
BEBEKLERDE UYKU DÜZENİ NASIL OLMALI? İŞTE AY AY UYKU DÜZENİ TABLOSU
BEBEĞİNİZİN KAFATASI ŞEKLİ YA DA ŞAŞI GÖZLERİ SİZİ KORKUTUYOR MU?
EYVAH BEBEĞİM YÜRÜMÜYOR! BEBEKLER KAÇINCI AYDA YÜRÜR?