Glütensiz diyetler günümüzün en sıcak beslenme konularından biri. İrritabl Bağırsak Sendromu’nu (İBS) glütensiz beslenerek yenen ve insanları bu konuda bilinçlendirmeyi kendine misyon edinen Esra Kaftan, yaşadığı süreci anlattı ve sağlıklı glütensiz tariflerini Formsanté okurları ile paylaştı.
Yazı: Aytaç Özkardaş Gozzi
Fotoğraflar: Ozan Kutsal
Esra Kaftan, iki yıldır glütensiz besleniyor. Bu kararı almasının nedeni geçirdiği bir rahatsızlık. “Yıllardır süren korkunç gaz sancılarım vardı, bütün gün oturmak zorunda olduğumdan iş hayatı bile bana büyük sıkıntı veriyordu. Hastanede çalıştığım için doktor doktor gezdim, endeskopi, kolonoskopi oldum. İrritabl Bağırsak Sendromu (İBS) teşhisi kondu” diye anlatıyor yaşadıklarını.
Teşhis sonucunda verilen ilaçlar hiçbir işe yaramamış. Derken bir gün İBS hastalarının da glütene karşı hassasiyeti olabileceğini okumuş. Hemen doktoruna başvurmuş. O da “Çölyak hastaları için glütensiz beslenmek bir zorunluluk ancak huzursuz bağırsak sendromunda işe yaradığı henüz kanıtlanmadı, sen bilirsin.” diye yanıtlamış. Glütensiz beslenmeyi seçtiğinde herhangi bir besin eksikliği yaşayıp yaşamayacağını öğrenmek için diyetisyenine başvurmuş. Ve nihayetinde bu kararı alarak uygulamaya geçmiş. “10 gün içerisinde yaşadığım sıkıntılar geriledi, ben işten eve gelip kramplar içinde yatan bir insandım. Hepsi geçti” diyor.
“Paket ürünleri hayatımdan çıkardım”
Kaftan bu kararı altıktan sonra yaşadığı süreci şöyle anlatıyor: “Glütensiz beslenmeye ilk başladığımda şuna sığındım: ‘Ben zaten hiçbir şey yiyemiyorum, o yüzden sağlıklı-sağlıksız glütensiz ne kadar paket ürün varsa yiyebilirim.’ İnternetten birçok un ve galeta sipariş ettim. Fakat bir süre sonra bol nişasta, şeker ve beraberindeki katkı maddeleri gibi içerikler beni çok rahatsız etmeye başladı. Öte yandan bu hastalığa çözüm bulana kadar çok uğraştım ve bu sırada kimse beni anlamadı, kimse yanımda olmadı. ‘Ben bu misyonu üstlenmeliyim, benimle aynı sorunları yaşayan insanlara anlatmalıyım’ diye düşündüm. Ocak 2017’de Instagram’da bir hesap açmaya karar verdim. Yediğim şeyleri her gün paylaşıyordum. İnsanlar da ne yediğimi, nasıl glütensiz beslendiğimi görsün istedim. Hatta başlarda o paket ürünleri de koyuyordum. Ancak farkına vardım ki ben sağlığım için bu dönüşüme giriştim ama o paketli ürünler beni bir yandan sağlıksız beslenmeye itiyordu. Yavaş yavaş bu tip ürünlerden uzaklaşmaya başladım. Şekeri de kestim. Karabuğdayı, Hindistan cevizi ununu, badem ununu hayatıma soktum mesela. Sonra fark ettim ki benim altı yıl kadar önce geçirdiğim bir bağışıklık hastalığı var, aslında hepsi birbirinin nedeni sonucu olmuş benim için, sonuç olarak da gelmiş glütene bağlanmış.”
Glütensiz beslenmek zor mu?
Instagram hesabının yanı sıra “glutensizyasamak.com” bloğunda da yazılarını paylaşmaya başlamış. “Çok fazla İBS hastası var ama kimse üzerine alınmıyor, insanlar kendilerine neyin dokunduğunun bile farkında değil. Bu blog ile insanların farkındalığı artıyor. Birçok teşekkür alıyorum” diyor. Peki glüteni, herkesin çok sevdiği o unlu mamulleri hayatından çıkarmak zor olmamış mı? “İlk bir ay zorlandım, ben artık bunları hiçbir zaman yiyemeyeceğim düğüşncesindeydim. O hiçbir zaman yiyememe aslında biraz zorladı ama getirdiği konfor beni bir daha geri döndürmedi. Yanımda sürekli konuşuyorlar, evde de dışarıda da önümden pastalar, börekler geçiyor ama bir şekilde nefsime hakim olmayı öğrendim. Hele bu misyonu üstlenince daha da kolay oldu” diye yanıtlıyor sorumuzu.
Kaftan, tüm bu süreçte hastalığını yenmenin yanı sıra 16 kilo vermiş. Spora başlamış. “Ben beslenmeyi hallettim, şimdi de ruhumu sadeleştirmek istiyorum. Şehir yaşamında ne kadar mümkün olur bilmiyorum ama daha basit hedeflerim arasında” diyor.
Karabuğdaylı yumurtalı ıspanak
Malzemeler
• 2 demet ıspanak
• 1 adet soğan
• 1 avuç karabuğday
• 3 adet yumurta
• Zeytinyağı
• Tuz ve karabiber
Hazırlanışı
Soğanları ince ince doğrayıp soteleyin. Üzerine ıspanakları ve karabuğdayı ekleyin. Tuz ilave ederek pişirin. Son olarak ıspanakların üzerine 3 adet yumurtayı kırın ve tencerenin kapağını kapatarak yumurtaların pişmesini sağlayın. Dilerseniz üzerine karabiber serperek servis yapabilirsiniz.
Fırında tatlı patates
Malzemeler
• 3 adet tatlı patates
• Bir yemek kaşığı zeytinyağı
• 1 çay kaşığı zerdeçal
• 1 tutam tuz ve karabiber
• Biberiye
Hazırlanışı
Tatlı patatesleri uzunlamasına kesin. İçine zeytinyağı, zerdeçal, tuz ve karabiber ekleyerek harmanlayın. 170 derece fırında kızarıncaya kadar pişirin. Dilerseniz patatesleri bir tavada az miktarda yağ ile önlü arkalı çevirerek de pişirebilirsiniz. Son olarak servis ederken hoş bir aroma vermesi için biberiye ekleyebilirsiniz.
Havuçlu karabuğday
Malzemeler
• 1 su bardağı karabuğday
• 1 adet havuç
• 1 yemek kaşığı zeytinyağı
Hazırlanışı
Havucu temizleyip küçük küpler halinde doğrayın. Bir tavaya az miktarda zeytinyağı ekleyin ve havuçları ateşte çevirin. İçerisine karabuğdayı ekleyin ve karıştırın. Ardından tuz ilave edin. Son olarak tavaya karabuğdayların üzerini biraz geçecek kadar su ekleyin ve pişmeye bırakın. Suyunu çektiğinde piştiğini anlayabilirsiniz. Dilerseniz üzerine maydanoz ilave ederek servis edin.
Hindistan cevizi unlu hurma topu
Malzemeler
• 10-15 adet hurma
• 2 çorba kaşığı kakao
• 2 çorba kaşığı Hindistan cevizi unu veya 2 çorba kaşığı blender’dan geçirilmiş çiğ badem
• Üzeri için Hindistan cevizi rendesi ve fıstık
Hazırlanışı
Hurmaların çekirdeklerini ayıklayarak, 10 dakika kadar suda haşlayın. İçerisine Hindistan cevizi unu ve kakao ekleyin. Hurmaları top haline getirerek çevresini Hindistan cevizi rendesi ve fıstık ile kaplayın. İsterseniz topları kakao veya bademle de kaplayabilirsiniz.
Yulaflı glütensiz pasta
Malzemeler
• 2,5 su bardağı glütensiz yulaf
• 2 adet muz
• 2 yemek kaşığı karadut özü veya hurma ya da bal benzeri tatlandırıcılar
• 2 su bardağı süt
• 4-5 yemek kaşığı kakao
• 1 avuç iri kırılmış ceviz
• 1 avuç kabak çekirdeği içi
Hazırlanışı
Sütü ocakta ılıtın. İçine yulafları ekleyerek, sütü çekmesini sağlayın. Muzları ayrı bir yerde ezerek kakao ve karadut özü ile karıştırın. Süt ile yumuşattığınız yulafları ve hazırladığınız muz karışımını birleştirerek bir kıvam sağlayın. Ceviz ve çekirdekleri ilave ederek tekrar karıştırın. Tercihen 2-3 saat kadar buzdolabında bekleterek sertleşmesini sağlayın. Üzerine kakao ve Hindistan cevizi rendesi serperek servis edin.
Böğürtlenli kefir
Malzemeler
• 1 bardak kefir
• Bir avuç dondurulmuş böğürtlen
• 1 çorba kaşığı akça ağaç şurubu veya bal
Hazırlanışı
Kefiri ve dondurulmuş böğürtlenleri blender’dan geçirin. İçine akça ağaç şurubu ya da bal ilave ederek blender’ı bir daha çalıştırın ve karışmasını sağlayın. Soğuk şekilde servis yapın.
