Güneşin altında bronz bir tenle dolaşmak hem daha güzel hem de daha ince görünmenizi sağlıyor olabilir peki ya sonrası? Sonrasında, güzellikten eser bırakmayan çiller ve lekeler baş göstermeye başlar. Güneşin altında geçirdiğiniz saatlerden duyduğunuz pişmanlık da artar.
Özellikle yaz aylarının sonunda, güneşin etkisi geçtikten sonra ortaya çıkmaya başlayan cilt lekelerinin birçok çeşidi bulunuyor. Çiller, güneş lekeleri (lentigo), hamilelik lekeleri (melasma), bazı iyi huylu cilt benleri, melanom… Bu lekeler, hem görüntü açısından sorunlara neden oluyor hem de sağlık açısından risk oluşturabiliyor.
Çiller
Daha çok açık tenli kişilerde, yüzde ve güneş gören bölgelerde ortaya çıkan kahverengi lekeler olarak kendini gösteriyor. Güneşle birlikte melanin denilen hücreler daha fazla üretiliyor ve bu da çillerin oluşmasına neden oluyor.
Güneş lekeleri, yaşlılık lekeleri
Özellikle çocuk yaşlarda güneşte kalmak ya da uzun yıllar güneşe maruz kalmak, yaşın ilerlemesiyle birlikte yüz ve ellerde kahverengi büyük lekelerin ortaya çıkmasına neden oluyor. Çillerin aksine bu lekeler, kışın solmuyor ya da ortadan kalkmıyor. Solar lentigo olarak tanımlanan bu lekeler de yine açık renkli kişilerde daha çok görülüyor. Lentigo’lar deriyi boyayan melanosit denen hücrelerin artması sonucu oluşuyor. Zararsız olan bu lekeleri kansere neden olan lekelerden ayırmak gerekiyor. Eğer lekenin boyutu büyüyorsa ve birden fazla renk içeriyorsa mutlaka bir uzmana danışılmalı.
Hormonal lekeler
Çoğunlukla yüzde görülen lekelerden biri de hamilelik lekeleri. Daha çok hamilelik, doğum kontrol hapı ya da östrojen hormonu kullanılması ile ortaya çıkıyor. En çok alın, yanak ve dudak üzerinde görülüyor. Bu lekelerin önlemek için doğum kontrol hapı kullanımını kesmek ve güneşten korunmak gerekiyor. Tedavisinde kimyasal renk açıcılar kullanılabiliyor.
Benler
Çocukluk döneminde ortaya çıkmaya başlayan benler, yaş ilerledikçe çoğalıyor. Uzmanlar özellikle sonradan çıkan benler konusunda dikkatli davranılması gerektiğini söylüyor. Şekli değişen benler, kanserin habercisi olabileceği için mutlaka takip edilmesi gerekiyor.
Melanom
Melanomlar, cilt benlerine benzeyen, kötü huylu, cilt kanserine neden olan lekeler. Melanomların yüzde 30’u benlerin üzerinde, yüzde 70’i de vücudun diğer bölümlerinde ortaya çıkıyor. Çok sayıda ben olması, melanom gelişme riskini artırıyor. Ayrıca ten rengi açık olan ve güneşte çok kalan kişilerin daha dikkatli olması gerekiyor.
*Cilt rengi çok önemli
Güneş lekelerinin oluşmasının en önemli nedenlerinden biri cilt tipi. Cilt tipi denilince aslında cildin renginden bahsediliyor. Cilt renkleri ise bir numaradan, altı numaraya kadar sınıflandırılıyor. En açık cilt tipine bir numara denirken, en koyu cilt tipine altı numara deniyor. Dermamed Medikal Estetik Merkezi’nden Dr. Levent Türbedar, “Cilt lekeleri siyahlık derecesine göre oluşuyor. Mesela beyaz ten güneşte çok yanar ve kıpkırmızı olur. Bu tip ten rengi, bir numaradır. Biraz daha koyu tenli olunca kişi güneşte daha az kızararak koyulaşılıyor. Üç numara bir ciltteyse kızarma daha da azalıyor. Çünkü güneş lekeleri, cildin koyuluğunu veren renk hücrelerinin kendilerini savunma mekanizmasıdır” diyor. Leke sorununda genler etkin rol oynuyor. Ailesinde leke sorunu olan bir kişinin aynı problemi yaşama ihtimali çok yüksek.
*Cilt lekelerinden kurtulmak, sanıldığı kadar kolay değil. İlk olarak lekeyi oluşturan faktörün ortadan kaldırılması gerekiyor. Lekenlenmeye neden olan birinci sebep güneş. İlk kural sadece yazın değil her mevsim güneşten korunmak ve koruma faktörlü krem kullanmak.
*Dr. Levent Türbedar, kimyasal ilaçlarla lekeye sebep olan melaninin oluşmasının engellenebileceğini belirtiyor. Ağartma tedavisi denilen bu yöntemle, yeni leke oluşumu kimyasal yollarla engellenebiliyor. Oluşmuş bir leke için ise peeling’ler ve meyve asitleriyle soyma işlemi yapılabiliyor. Lekeler lazerle de tedavi edilebiliyor. Dr. Levent Türbedar, lazerle yapılan tedavide dikkatli davranılması gerektiğini aksi halde, daha fazla lekeye olabileceğini belirtiyor.
*Şüphelenilmesi gereken durumlar Peki hangi durumlarda lekelerden şüphelenmeniz gerekiyor?
● Koyu renkli lekelerden
● Etraflarında ya da içinde açık renkli, alacalı renkler bulunan lekelerden
● Kabarıklaşan lekelerden
● Kaşıntılı ve kanamaya meyilli lekelerden
● Uzun zaman iyileşmeyen yaralar şeklinde görülen lekelerden
● En önemlisi, kenarları düzensiz ve asimetrik lekelerden şüphelenmelisiniz.
Cilt lekelerinin tedavisi
Çocukken oluşmuş lekelerin tedavisinde lekenin rengi, kabarıklığı ve şekli önem taşıyor. Lekenin neden kaynaklandığını mutlaka bilmek gerekiyor. Lekeler, hastalık nedeniyle de ortaya çıkabiliyor. Terleme de, koltuk altında leke yapabiliyor. Tüyleri cımbızla, iple ya da ağda ile almak da lekeye sebep olabiliyor. Özellikle kadınlarda bıyık bölgesinde görünen lekelerin nedeni, çoğunlukla bu işlemlerin uygulanması oluyor. Epilasyonda ise yanık lekeleri oluşabiliyor. Dr. Levent Türbedar, “Kişiler çok koyu renkli olmadıkça büyük lekeler kalmaz, lekeler oluşur ve sonrasında geçer. Fakat bir de, ten renginden daha açık renkte lekeler var. Bu lekelerin tedavisi daha zor. Sedef, egzama şeklinde görülebilen bu lekelere lazer de neden olabiliyor. Bir de vitiligo denilen pigment kaybı nedeniyle vücutta düzensiz beyaz alanların oluşmasına neden olan bir deri hastalığı var. Bu hastalığın tedavisinde ise lazerler ve ışınlar kullanılabiliyor” diyor.
Peeling uygulamasında ise iki yol izleniyor. Birincisi yavaş yavaş yapılan peeling’ler. Bu yöntemle, küçük soymalarla daha yeni ve daha beyaz bir cildin oluşması sağlanıyor. İkincisinde ise cilt önceden hazırlanıyor ve çok yoğun bir peeling yapılıyor. Cilt olduğu gibi soyulup, atılıyor. Otomatik olarak beyaz bir cilt ortaya çıkıyor. Bu tedavilerde leke tamamen yok olabiliyor, hiç yok olmayabiliyor ya da bir kısmı yok olabiliyor.
Yardımcı ürünler
1- Bioderma Photoderm Spot SPF 50, 49.50 TL.
2- Smashbox Photofinish Primer Fondöten, 90 TL.
3- Amway Artistry Time Defiance Cildi Aydınlatıcı Öz, 84.87 TL.
4- Olay Total Effects Anti Blemish, 42.50 TL.
5- Dr. Perricone Pigment Corrective, 106 TL.
6- OHT Yeniden Yapılandırıcı Serum, 199 TL.
7- Priori Brightening Facial Complex, 149 TL.
8- Roc Kahverengi Lekelere Karşı Yüz Nemlendirici, 49 TL.
9- Murad Cilt Lekelerine Karşı Aydınlatıcı Bakım Serumu, 295 TL.
Nilgün Yıldız
Formsante Dergisi Eylül 2010 Sayısı
