Özellikle yanlış beslenme, stres ve çevresel etmenlerle vücudumuzda oluşan toksik maddelerin uzaklaştırılması için oluşturulan beslenme programlarına verilen isim detoks… Uzman Diyetisyen Nilay Keçeci, doğduğumuz günden bu yana vücudumuzun pek çok toksik madde ile karşı karşıya kaldığını, bunların çoğunun olumsuz etkilerini ortadan kaldırmak için savaştığını anlatıyor. Sigara dumanı, egzoz gazları, alkol, gereksiz ilaç, aşırı katkı maddeli ürün kullanımı, hormonlu gıdalar, tarım ilaçları, radyasyon gibi pek çok etken vücutta toksik maddelerin oluşması için zemin hazırlıyor. Beslenme programlarının içine kısa süreli ve bir uzman kontrolünde detoks eklemek bu maddelerin negatif etkilerinin vücuttan uzaklaştırılmasını kolaylaştırıyor ve hızlandırıyor.
Detoks programları ile vücudu arındırmak, başta karaciğer ve böbrek olmak üzere pek çok organın rahatlaması için de yeterli oluyor. Özellikle spor yapan ve ergojenik madde kullanan bireylerin doğru bir detoks programı uygulaması yorulan karaciğer ve böbreğin daha sağlıklı ve yerinde çalışmasına yardımcı oluyor. Uzm. Dyt. Keçeci, sporcuların beslenmesi içerisinde de detoksa yer verilmesinin, alınan takviye ürünlerinin oluşturabileceği yan etkilerin ortadan kalkması için çok önemli olduğunu ekliyor.
Detoks özellikle sebze ve meyvelerle yapılırsa daha etkili hale geliyor. Uzm. Dyt. Nilay Keçeci, başlıca detoks sebzelerinin soğan, lahana ve kabak olduğunu söylüyor. Lif oranı ve bağırsakları temizleme oranı yüksek olan bu sebzelerin suyu ya da haşlanmış olarak tüketilmeleri kişiye özel olarak uygulandığında yerinde bir detoks için yeterli oluyor. Tezgahlardaki mevsimsel sebze meyveler her ay değiştiği ve çeşitlendiği için detoksu uyguladığınız döneme göre tariflerinizin içeriklerini de değiştirebilirsiniz.
SOĞAN
C vitamini içeriği yüksek olan soğan, allisin içeriği ile de antiseptik özellik taşıyor. Kan şekerini ve kan basıncını dengeleyen, bakterilere karşı vücut savunmasını artıran, onkolojik vakalarda direnç gücünü arttıran soğandan detoksta çok faydalanılıyor. Soğan ayrıca hafızayı güçlendiriyor. Kalp ve damar hastalıklarına karşı koruyuculuk sağlarken damar tıkanıklarını da önlüyor. Uzm. Dyt. Nilay Keçeci, “Soğan vücuttaki ve kandaki zararlı maddeleri uzaklaştırması bakımından detoks etkisi de yaratır. Potasyum, kalsiyum, kükürt gibi sporda yardımcımız olan ve kasılma ve krampların oluşmasında başlıca etkisi olan mineralleri bolca içerir. Üst solunum yolu enfeksiyonları ve grip, nezle ve öksürükte sıklıkla kullanılır” diyor.
KABAK
Potasyum ve fosfor açısından zengin olan kabak, lif içeriği açısından en iyi detoks besinlerinden biri… Özellikle suyu ya da haşlanmış hali kullanılan beslenme programlarında hem vücudun temizlenmesine hem de kilo vermeye yardımcı oluyor. Kabak aynı zamanda kilo korumada da çok etkili… Çeşitli sebzelerle birlikte suyu sıkılarak hazırlanan bir içecek hem iyi bir detoks aracı oluyor hem vücudun savunma hücrelerini ayakta tutuyor hem de çalışmayan bağırsakları harekete geçiriyor. Kolon kanseri ve diyabet tedavisinde de önemli bir besin… Mide bozuklukları, kan damarlarındaki hasarlar ve cilt üzerinde meydana gelecek olan yaralarda iyileşmeye destek oluyor.
LAHANA
İçinde birçok organik asit bulunduran ve C, B, E vitaminleri açısından oldukça zengin olan lahana, kilosundan şikayeti olanlarda ve kilo verme programlarında başlıca besin olarak kullanılabiliyor. Lahana ve lahana suyu detoks maddesi olarak kullanıldığında hem vücut yağlarının yanması hem de toksik maddelerin vücuttan uzaklaştırılması için önemli besinler arasında yerini alıyor. Cilt hastalıkları, romatizmal hastalıklar ve kanser gibi pek çok hastalıkta koruyucu besinler içeriyor. Cildi güzelleştirirken, zehirli toksinlerin atılmasına yardımcı oluyor. Ciltte biriken ve leke oluşumuna neden olan toksinlerin atılmasında da birinci sırada yer alıyor. Özellikle beyaz lahana çorba ya da suyu kullanılarak yapılan kürlerde birebir başarı sağlanabiliyor. Astım, sarılık ve ülsere de iyi gelen bu besini bir şifa maddesi olarak kullanmanızda fayda var.
BROKOLİ
“Özellikle kansere karşı koruyucu ve bağışıklık sistemini güçlendirici etkisi olduğu ispatlanan brokolinin, kilo verme ve kilo koruma programlarında da etkisi yadsınamaz” diyen Uzm. Dyt. Keçeci, devam ediyor: “Özellikle detoks programında kullanıldığında vücuttaki toksik maddelerin uzaklaşması, karaciğer ve böbreklerin temizlenmesi ve daha sağlıklı çalışması açısından da önemli bir yerde… Pek çok hastalığın koruyucu etkisinde ve içerdiği demir ile kansızlığın giderilmesinde de aktif rolü var.” Brokoli; kolesterolü düşürüyor, kabızlığı önlüyor ve iltihap giderici etkisi bulunuyor. Detoksta özellikle çiğ brokolinin sıkılan suyu ile hazırlanan sebze suyu kemik gelişimi, bağışıklık sistemi, mide ve sindirim sistemi, hatta göz bozukluklarına dahi iyi gelebiliyor. Brokolinin mevsimi geçti geçiyor, elinizi çabuk tutmanızda fayda var.
KEREVİZ
K vitaminini fazlasıyla barındıran kereviz, sağlık açısından da detoks başarısı açısından da öncelikli besinler arasında… Romatizma ve gut hastalığında tüketilmesi önerilen kereviz, diğer sebze suları ile karıştırılarak tüketildiğinde kilo verme, yağ yakma ve vücudun toksinlerden arınmasında etkili… Karaciğere çok faydalı olan kereviz, böbrekleri çalıştırıyor, ödemin atılmasını sağlıyor. Sinir sistemine ve yorgunluğa iyi geliyor. C vitamini etkisi yüksek olan kereviz, uykusuzluğu gideriyor, vücutta gaz birikmesini önlüyor, cildi güzelleştiriyor ve leke oluşumunu önlüyor.
ÇİLEK
Bol demir ve fosfor içeren çilek, aynı zamanda B, C ve K vitaminiyle demir eksikliğini önlüyor, damar tıkanıklığına iyi geliyor ve kolesterolü düşürüyor. Çilek, özellikle yüksek lif ve su içeriğinin yanı sıra yağ yakıcı etkisi ile diyette ve detoksta en fazla kullanılan meyvelerden biri… Çilek suyu ya da çileğin kendisi detoksta karışım olarak da kullanılabiliyor. Düşük kalorisi ile yağ yakımını hızlandıran ve tok tutucu etkisi ile fazla miktarda tüketilse bile yağlanmaya neden olmayan çileği yulaf karışımlarınıza da ekleyebilirsiniz. Çilek karaciğere iyi geldiği gibi afrodizyak etkisi de bulunuyor. Yüksek serotonin salgılamasını sağlayan çilek, bahar yorgunluğunu yenmekte de yardımcı bir besin… Ancak aşırı tüketiminin alerjik reaksiyonlara neden olabileceğini unutmayın.
ANANAS
Vücuttaki ödemi atan ve vücut suyunu dengeleyen ananas detoksta özellikle tok tutucu ve su düzenleyici etkisi nedeniyle kullanılıyor. C vitamini ve lif içeriği ile antioksidan etkisi, kanserojen maddeleri yok etmek için savaşırken, cilt sağlığı üzerinde de olumlu etkisi bulunuyor. Bağırsakları temizleyen, mide asidini düzenleyen, vücut iltihaplarını önleyen, kan basıncı, kemik sağlığı ve diş etleri üzerinde olumlu etkileri bulunan ananas da detoksun vazgeçilmezlerinden….
KARPUZ
Mevsimi yavaş yavaş geliyor… Kalsiyum, potasyum, demir ve B vitaminleri açısından zengin olan karpuzun detoksta özellikle suyu tercih ediliyor. Ancak karpuz suyu fazla tüketildiğinde kan şekerini artırabiliyor. Uzman kontrolünde detoks için kullanıldığında ise özellikle erkeklerde yağ yakıcı ve organları yenileyici etki gösteriyor. Karpuz içerdiği lif ve yüzde 90’a yakın su sayesinde yaz aylarında vücut dengesini korumaya ve ödem oluşumlarının azalmasına yardımcı oluyor. İyi bir idrar söktürücü olan karpuz, atık maddeleri ve kanı temizliyor. Kan basıncının düzenlenmesinde etkisi bulunuyor.
HER GÜN EN AZ
2,5 LİTRE SU İÇİN
Günde 8 bardak sıvı tüketimi mide ve bağırsak sistemini düzenler, 15 bardak sıvı tüketimi hem fizyolojik hem de fiziksel gelişim için çok önemli.
DÜZENLİ UYUYUN
Günde en az 7 saat uyumaya özen gösterin. Bölünmüş uykular detoks uyumunuzu önlüyor.
YAĞ VE ŞEKERİ UNUTUN
Kızartma ve kavurma ile yapılmış yemekler, hamur işleri içeren ve şekerli tatlı ile yapılmış öğünler detoks yapmayı engelliyor ve kilo alımına neden oluyor.
3 ANA 3 ARA ÖĞÜN KURALINI UYGULAMAYA ÖZEN GÖSTERİN
3 ara öğününüzü sebze suyu ya da taze sıkılmış meyve suları ile geçirebilirsiniz.
MEYVE VE SEBZELERİ BOL BOL TÜKETİN
Meyve-sebze olmadan detoks olmaz ancak meyve porsiyonlarında aşırıya kaçmayın.
HAREKET EDİN
Özellikle ağırlık egzersizleri ile birlikte yapılacak olan detokslarda bölgesel olarak zayıflama sağlanabilir. Gün içerisinde 30-40 dakikalık hafif tempolu aktiviteler ile detoksunuzu destekleyebilirsiniz.
İÇKİ VE SİGARAYA VEDA EDİN
Bunları tamamen bırakamıyorsanız minimuma indirin. Alkol hem sinir hem kalp sistemini etkiliyor ve vücutta yağlanmaya neden oluyor. Sigara da aynı şekilde toksik maddelerin uzaklaşması için yapılan detoks programlarının amacına ters düşüyor.
KAHVE VE ÇAYI AZALTIN
Detoks programlarının sağlıkla tamamlanabilmesi için özellikle kahve ve çay tüketiminin azaltılması gerekiyor. Özel karışımlarla yapılan detoks çayları bu gruba girmiyor.
Fitmen – 2015 5. sayı
Yaprak Çetinkaya
