İlaç kullanma rehberi

Ne kadar uyarı alırsak alalım ilaçları gelişigüzel kullanmaktan çekinmeyen bir toplumuz. Acaba bazı ilaçların çiğnendikleri ya da bölündükleri takdirde ölümcül olabileceklerini bilsek bu konuda daha hassas davranır mıydık? Veya greyfurt suyuyla birtakım ilaçları asla içmememiz gerektiğini öğrensek?

Funda Çatar

Günlük hayatta sıklıkla tükettiğimiz ilaçlar sağlığımız açısından çok önemli, bunu tartışamayız. Ama bilinçli atılmayan her adım gibi, gelişigüzel kullanılan ilaçlar bazen sağlığımıza tehdit de oluşturabiliyor. Yani ilaçlardan yarar yerine zarar görebiliyoruz. Örneğin prospektüsünde bölünebileceğine ya da çiğneneceğine dair bir işaret yoksa kullandığınız bir hapı asla ikiye bölmeyin ve çiğnemeye kalkmayın. Zira bu durumda, yavaş salınarak kana karışması gereken bir ilaç kanda birden yüksek değerlere ulaşabiliyor. Bu da, yüksek doz etkisi nedeniyle ciddi sonuçlarla karşılaşmamıza yol açıyor. Bir başka örnek de greyfurt suyuyla ilaç kullanımı. Greyfurt suyunun bir ilaç düşmanı olduğunu biliyor muydunuz? Evet, greyfurt sadece ilacın etkisini yitirmekten sorumlu değil. Aynı zamanda, özellikle antihipertansif grubunda kalp çarpıntısı, yüksek tansiyon ve baş ağrısına da neden olduğu için tedavi süresince yasaklar listesinde yer alıyor. Pek çoğumuzun önemsemediği iki küçük ayrıntıdan bahsettik size. Yani şifa bulmak isterken işin ucunda sağlığımızdan olmak da var. Bu kez ilaç kullanımıyla ilgili bir dosya hazırladık. Haberimizi hazırlarken de ilaçları "antidepresan", antibiyotik", "antihipertansif" ve "analjezikler" olmak üzere dört gruba ayırdık.

Antidepresanlar düzenli ve uygun dozda kullanıldıklarında beyindeki serotonin, noradrenalin ve dopamin gibi maddelerin düzeylerini artırarak pek çok ruhsal hastalığın ortadan kaldırılmasında etkili oluyor. Sanılanın aksine, antidepresanlar alır almaz etki göstermiyor. Çoğu zaman 2-4 haftalık bir süreye ihtiyaç duyuluyor. Dolayısıyla tedaviden olumlu yanıt alınabilmesi için antidepresanların bir psikiyatristin kontrolünde düzenli olarak en az 6 ay kullanılmaları gerekiyor.

Antibiyotikler enfeksiyon hastalıklarına yol açan bakterileri öldürerek ya da gelişmelerini durdurarak etki eden ilaç grubnu oluştruyor. Pek çoğumuz grip ve soğuk algınlığında yersiz olarak antibiyotik kullanıyoruz. Oysa üst solunum yolu enfeksiyonlarının çoğu bakterilerden değil, virüslerden kaynaklanıyor. Viral enfeksiyonların tedavisinde ise antibiyotik kullanımı hastalığın ortadan kaldırılmasında hiçbir yarar sağlamıyor. Antibiyotikler sadece bakterilerin etken olduğu enfeksiyonların tedavisinde, bazılarının da önlenmesinde kullanılmalı. Ayrıca her antibiyotiğin etkili olduğu bir ya da birden fazla bakteri türü bulunuyor. Antibiyotikler etki yelpazeleri dışındaki bakterilerde yarar sağlamıyor.