Kolesterole dair 10 yanlış 10 doğru
YANLIŞ: Kolesterol zararsızdır!
DOĞRU: Kolesterol yüksekliğinin kalp-damar hastalıklarıyla ilişkisi binin üzerinde klinik araştırmayla net olarak ortaya konuyor. Tedavi edilmeyen yüksek kolesterol, damar sertliğinin oluşumunda önemli rol oynayarak kalp krizi ve felç riskini artırıyor. Mevcut kalp-damar hastalıklarının ilerlemesinde de önem taşıyor.
YANLIŞ: Hayvansal gıdalar yüksek kolesterole neden olmaz.
DOĞRU: Aşırı miktarda yağlı et ve sucuk, salam gibi işlenmiş et ürününün tüketimi kolesterol miktarını artırarak, kalp-damar hastalığı oluşumuna zemin hazırlıyor. Özellikle sakatat grubundaki ürünler yüksek kolesterol içerdiği için, kalp hastalarının uzak durması gereken yiyecekler sınıfına giriyor.
YANLIŞ: Kolesterolüm yüksek ise et tüketmemeliyim.
DOĞRU: Kalp ve yüksek kolesterol hastalarına et tüketiminin yasaklanması söz konusu değil. Kolesterol en çok margarin ve fırınlanmış hazır ürünlerdeki trans yağlardan alınıyor. Ette bulunan doymuş yağ asitlerinin belirli seviyede tüketimi ise sağlıklı beslenmenin önemli bir unsuru. Sağlıklı beslenme için günlük önerilen et tüketim miktarı ise 60-80 gramla sınırlandırılıyor.
YANLIŞ: Kolesterolü yüksek çıkan kişiler hemen ilaca başlamalı.
DOĞRU: Bilinen kalp-damar veya diyabet hastalığı olmayan, risk seviyesi düşük kişilerde karşılaşılan kolesterol yüksekliğinde temel yaklaşım iki aylık yaşam şekli değişikliği oluyor. Bu süreçte tedaviye yeterli cevap alınamayan hastalarda ilaç tedavisi hekim önerisiyle düşünülebiliyor.
YANLIŞ: İlaca ihtiyaç duyulmadan, doğal yöntemlerle kolesterol seviyesi düşürülebilir.
DOĞRU: Yaşam biçimi değişikliği olarak adlandırılan beslenme, egzersiz ve ideal kiloya ulaşma ile sigara ve alkol tüketmeyerek kolesterol değerlerinde yüzde 50’ye varan düşüş sağlanabiliyor. Ancak bu süreç zaman alıyor ve özellikle kalp krizlerinde, stent uygulananlar ile diyabet hastalarında yüksek kolesterol tedavisi için ilaç kaçınılmaz oluyor.
YANLIŞ: Yüksek kolesterolü düşürmek için başka hastalarla aynı dozda ilaç kullanılabilir.
DOĞRU: Kolesterol tedavisi bireysel bir tedavi. Kişideki mevcut hastalıklar, risk faktörleri ve kolesterol seviyesine göre tedavi farklılık gösteriyor. Normal bir kişide tedavi gerektirmeyen kolesterol düzeyi, kalp hastalığı varlığında tedaviyi zorunlu kılıyor. Bu nedenle ilaç tedavisinin mutlaka uzman hekim önerisiyle yapılması gerekiyor.
YANLIŞ: Yüksek kolesterol acil tedavi gerektirir.
DOĞRU: Kolesterol yüksekliği kişiyi acile götürecek bir klinik durum değil. Yüksek kolesterolü olan herkeste aniden damar tıkanıklığı oluşmuyor. Bu durum uzun vadede damarlarda birikerek, damar sertliğine ve kalp-damar hastalığına yol açıyor. Kolesterol düşürücü tedavinin faydası ise zaman içinde daha net ortaya çıkıyor.
YANLIŞ: Medikal tedaviyle kolesterol seviyesi düştükten sonra ilacı kesip, eski yaşantıya dönülebilir.
DOĞRU: Kolesterol ile mücadele ömür boyu süren bir savaş. Bu nedenle yaşam şekli değişikliklerinin kalıcı olması gerekiyor. Kolesterol seviyesinde çok aşırı miktarda düşüş olmadıktan sonra ilacın kesilmemesi ve mümkün olan en düşük doza inilmesi önem taşıyor. Medikal tedavinin sonlanmasının ise mutlaka hekim önerisi ile yapılması gerekiyor.
YANLIŞ: Kolesterol ilacı karaciğer işlevini bozup, cinsel fonksiyonları olumsuz etkiliyor.
DOĞRU: Kolesterol ilaçları yan etki profili açısından oldukça güvenli. Çok yüksek dozda kullanıldığında karaciğerde geçici enzim yüksekliği yapabilse de kalıcı karaciğer harabiyeti altta yatan karaciğer hastalığı olanlarda gelişebiliyor. Kolesterol ilaçları cinselliği baskılamadığı gibi, damar üzerindeki olumlu etkileri ile cinsel fonksiyonu düzeltici etki gösterebiliyor.
YANLIŞ: Yumurta yemek yasak!
DOĞRU: Yumurta tüketimi yüksek kolesterol hastalarını kaygılandıran önemli bir konu. Her sabah iki-üç yumurtayla yapılan omletler kolesterolü yükseltirken, içine eklenen sucuk, salam, pastırma veya margarin yağı bu oranı daha da artırıyor. Ancak günaşırı bir adet haşlanmış yumurta yemek kolesterolü yükseltmediği gibi, hastalara rahatlıkla öneriliyor.
Ayşegül Uyanık Örnekal
Formsanté Dergisi Şubat 2015 sayısı
