Halk arasında dalak şişmesi (side stitches) olarak bilinen ve aslında diyaframdan kaynaklanan ağrılar bazen koşuyu yarıda kesecek kadar can sıkıcı olabiliyor. Peki, koşarken dalak şişmesi neden olur? Nasıl önlenir? Outrunner’ın kurucusu amatör koşucu Selçuk Çağlar, bu ağrıları engellemek için neler yapılabileceğini anlattı.
DALAK ŞİŞMESİ NEDEN OLUR?
- Karaciğer hastalığı ve portal hipertansiyon ile ortaya çıkan kan akışında kan hücrelerinde azalma olması durumunda dalakta büyüme sorunu ortaya çıkar.
- Konjektif kalp yetmezliği hastalığı ile kötü kan hücreleri çoğalması nedeni ile dalak zorlanır ve şişer ve büyümeye başlar.
- Sferositoz, orak hücresi anemisi ve talasemi gibi kan hastalıklarında kan hücreleri şekil bozukluğu yaşar ve kılcal damarlarda hareket ederek yol alması zorlaşır kan temizleyen dalak bu nedenle zorlanır ve büyümeye başlar.
- Hemolotik anemi adlı kan hastalığında ise; kan hücreleri bozularak dalağın daha fazla çalışmasına neden olarak büyümesine etki etmektedir.
- Lösemi ve lenfoma kan kanseri hastalıkları beyaz kan hücrelerinin çoğalması sonucunda dalağı kuşatarak dalağın büyümesine neden olur.
- Hurler sendromu, Niemann-Pick hastalığı, ve Gaucher hastalığı dalak büyümesine yol açan hastalıklardır.
- Anaplazmoz, AIDS, Mononükleoz, Verem, Sıtma, CMV Enfeksiyonu ve Hepatit gibi metabolizma hastalıklarının neden olduğu parazit, virüs ve bakteriler dalak büyümesine etken olmaktadır.
DALAK ŞİŞMESİ NASIL ÖNLENİR?
Koşu öncesi yediklerinize dikkat edin. Yağ ve lif oranı yüksek yiyecekleri sindirmek diğerlerine göre daha uzun sürüyor. Bu tip yiyecekleri koşudan bir-iki saat öncesinde tüketmek mide krampları, dalak şişmesi gibi ciddi sıkıntılar yaratabiliyor. Koşulardan önceki son öğününüzde hafif yiyin. Ayrıca size neyin iyi geldiğini farklı yiyecekler ile test ederek öğrenin.
Sağlam ısınma yapın. Vücut soğukken koşuya başlamak çok hızlı, hatta düzensiz nefes almanıza sebep olabiliyor. Birkaç dakika hızlı yürüyün, sonra hafif tempo ısınıp koşuya ısınmış bir şekilde başlayın.
Nefesinizi düzenleyin. Yüzücüler gibi, vücudunuzun ritmi ile paralel nefes alın. Yüzücüler yüzleri dışarıda iken nefes alıyor, bu sayede nefes alma temposuna ve kulaç ritimlerine odaklanabiliyorlar. Benzer bir taktikle iki-dört adımda nefes alıp verebilirsiniz. Hızlandıkça daha sık nefes almanız gerekiyor (bir-iki adımda bir nefes şeklinde). Bu şişmeyi önleyeceği gibi oksijen taşıma veriminizi de artırmanızı sağlayacak.
KOŞARKEN DALAĞIM ŞİŞİYOR NE YAPMALIYIM?
Temponuzu yavaşlatın ve ağrının olduğu tarafın tersindeki ayak yere değerken nefes verin. Nefes verirken diyaframdaki kasları kullanıyoruz. Bu ayak vurma hareketi ile beraber olduğunda yerden gelen stres yukarı çıkıp diyafram kaslarında kasılmaya yol açabiliyor. Darbenin geldiği tarafı değiştirirseniz, kasılma da ortadan kalkar. Örneğin eğer sağ tarafınızda ağrı hissederseniz, yavaşlayın ve sol ayağınız yere vururken nefes verin.
- Bacaklara kramp girmesinin sebepleri nelerdir? Nasıl geçer?
- 10 K KOŞMANIN 10 YOLU
- Koşudan önce ve sonra nasıl beslenmeliyim?
Formsanté Dergisi Aralık 2013 sayısı