Hayal ettiğiniz, istediğiniz gibi bir yaşamı sürdüremiyorsanız. Çevrenizle sağlıklı iletişim kurmakta güçlük çekmeye başladıysanız. Veya, bir girdabın içinden kurtulmaya çalıştıkça batıyorsanız. Gerçekten bir uzmanın yardımına ihtiyacınız var demektir. Ama hangisine?
Modern yaşamın sorunlarıyla baş etmek hiç de kolay değil! Hızla tüketilen ilişkilerin yüreğimizde açtığı derin yaraları sarmaya çalışıyor, aile ve dostluk kavramının değerini yitirmesi nedeniyle yalnız bir yaşama yelken açıyor veya iş hayatındaki krizleri kazasız belasız atlatmak için yoğun çaba harcıyoruz. Çoğu zaman, önceden öğrendiğimiz problem çözme ve davranış modellerini kullanarak bu tatsız durumların üstesinden gelmeyi başarıyoruz. Ama bazen de her şey öylesine ters gidiyor ki o güne kadar öğrendiklerimiz aklımızdan ve ruhumuzdan uçuyor. Sanki böyle bir sorunla ilk kez karşılaşıyoruz, sanki her şey bizim üstümüze geliyor, sanki kimseye kendimizi, derdimizi anlatamıyoruz. Kimimiz de kendisine hedefler belirliyor ama nafile! Belki çaresizlikten belki de sevdiklerini kırmamak adına hep başkalarının stediği bir yaşamı sürdürmek zorunda kalıyor. ‘Bugün, artık değişimin günüdür’diyor ama o gün bir türlü gelmek bilmiyor! İşte krizde olduğumuz bu dönemlerde bir uzman yardımı almaktan başka çaremiz kalmıyor. Evet bir uzmana başvurmalıyız ama hangisine? Bir psikoloğa mı, yoksa bir psikiyatriste mi? Belki de bir yaşam koçu sorunlarımızın üstesinden gelmede daha çok yardımcı olabilecek bize? Sahi, krize girdiğimizde bize kim yardım edecek? Çoğumuzun aklını karıştıran bir soruyu uzmanlara sorduk!
KOÇLUK
Hayal ettiğiniz, istediğiniz gibi bir yaşamı mı sürdürüyorsunuz? Yoksa siz de pek çoğumuz gibi, bir başkasının tasarladığı veya size uygun görülen bir hayatı mı yaşıyorsunuz? Peki ya hedefleriniz, yavaş yavaş hayallerinize karışıyor olabilir mi? Hedeflerinizi biliyor, fakat onlara ulaşmak için ihtiyacınız olan strateji, inanç,cesaret, motivasyon, yapı, en önemlisi de desteğiniz mi eksik? Belki de çalıştınız, didindiniz ve sonunda hedeflerinize ulaştınız. Şimdi de fikirlerinizi paylaşabileceğiniz ya da yaratım sürecinde size destek olacak, beraberce belli bir konuyu kıyasıya tartışabileceğiniz ve yeni açılımla arayacağınız bir ortak arıyor da olabilirsiniz. İşte yaşam koçu size bu sorunlarınızda yardım edebilecek kapasiteye sahip olan bir uzman.
Görevi nedir?
Yaşam koçunuz; gelişmenize, yeni bir beceri, yetkinlik ya da davranış öğrenmenize, kendiniz için koyduğunuz hedeflere ulaşmanıza veya bir sorunu çözmesine destek oluyor. Mevcut ve gelecek performansınız ile davranışınız üzerine odaklanıyor. Kendinizi kendi yaşamanıza adamanızı sağlıyor; hayatınızın her alanında daha fazla denge, yaşama sevinci, samimiyet, enerji, maddi bolluk, konsantrasyon ve hareket bulmanıza yardımcı oluyor. Dolayısıyla koçluk çok geniş bir yelpazede yer alan konular için kullanıyor.
Kimler koça gitmeli? Kişisel gelişimlerine önem veren, hedef belirlemek isteyen, kariyerinde yaptıkları işin kendileri için uygun olup olmadığını sorgulayan veya hangi mesleği seçmesi konusunda soru işaretleri olan kişiler, düşüncelerini gerçekleştirmek isteyenler, hayatı dolu dolu yaşamayı hedefleyenler yaşam koçu hizmetinden yararlanabilirler. İş sahipleri, girişimciler, profesyoneller ile değişim sürecindeki insanlarla gelişime açık şirketler genellikle bir koçla çalışıyor artık.
Nasıl bir hizmet veriliyor?
Bireysel koçluk, üst düzey yönetici koçluğu, kurumsal koçluk, grup koçluğu gibi pek çok alanda hizmet veriliyor. Koçluk, kendi yetkinlikleriniz konusunda bilinçlenmenizi, eyleme geçmek için cesaretlenmenizi ve hedeflerinize ulaşmak için ihtiyaç duyduğunuz planın oluşturulmasını hedefliyor. Koçluk çalışması birebir bir yapılan gelişim tartışmaları şeklinde yürüyor, size güçlü ve geliştirmeniz gereken yönleriniz hakkında fikir veriyor. Koçluk, ne genellikle geçmişinizle uğraşan ve bazı konuların derinine inen bir terapi, ne de istediğiniz yanıtları veren bir danışmanlıktır. Koçluk, öncelikli olarak bugüne ve geleceğe odaklanmış olan, harekete yönelik bir çalışma aslında. Koçunuz da yapılan planlı çalışmalarla, kendi yanıtlarınızı belirlemenize yardım ediyor. Bunun için size belirli taleplerde veya tavsiyelerde bulunuyor ve ev ödevleri veriyor. Sizden gerçekten istediğiniz şeye odaklanmanızı, kendinizi yeniden tanımaya başlamanızı, yeniliklere açık olmanızı ve ev ödevlerinizi yapmanızı istiyor. Uygulama ne kadar sürüyor?
Seanslar, hedefleriniz ve içinde bulunduğunuz duruma göre değişmekle birlikte genellikle ayda iki kez, bir buçuk saat sürüyor. Görüşmenizin olmadığı haftalar, hedefleriniz üzerinde odaklanmanız ve bunun üzerinde çalışmanız isteniyor.
Koçluk hizmeti almalısınız.
Eğer,
X Bu ay, bu yıl veya bu yaşam süresinde başarmayı gerçekten istediğiniz bir şey varsa,
X Bir üst seviyeye çıkmak için istekli ve kararlıysanız,
X Şu anda sizi bloke eden, enerjinizi çalan ve yaşamınızdan aldığınız keyfi sınırlayan bir şeylerden kurtulmak istiyorsanız,
X Mükemmel bir yaşama sahip olma şansınız olduğuna biraz bile olsa inanıyorsanız.
PSİKOLOG
Psikolog, üniversitenin psikoloji bölümünden 4 yıllık bir eğitim alarak mezun oluyor. Master ve doktora yaparak belli konularda uzmanlaşıyor.
Görevi nedir?
Psikoloğun görevi, bireylerin kendilerini tanıma sürecinde onlara yardımcı olup, çeşitli ruhsal sorunlarını çözmesinde yol göstermek. Genel olarak psikolojik gereksinimleri ve sorunları saptıyor, çözüm yollarını araştırıyor. Bireylerin mesleki uyumlarının, kişiler arası iletişim becerilerinin geliştirilmesine çalışıyor.
Kimler psikoloğa gitmeli?
Bugün psikolojinin alanı bebeklikten ölüme kadar tüm yaşam sürecini kapsıyor. Çocukluktan yaşlılığa kadar her gelişim evresinin kendi içinde zorlukları var. Örneğin pek çok anne “çocuğum tuvalet eğitimine hazır mı, ona nasıl davranmalıyım?” gibi endişelere kapılıyor. Buna “17 yaşında bir genç kızım, hiç erkek arkadaşım yok”, “Hep beni üzen erkekleri seçiyorum”, “Eşim kanser nedeniyle göğsü alındıktan sonra eve kapandı, kimseyle görüşmüyor” gibi pek çok seçenek eklenebiliyor. İşte psikologlar bu tür sorunlarda uzmanlık alanlarına göre çözüm getiriyor.
Nasıl bir terapi uygulanıyor?
Psikoterapi türü, hastanın başvuru nedenine göre değişim gösteriyor. Bunları; bireysel psikoterapi, grup terapisi, psikodrama, oyun psikoterapisi ve aile terapisi olarak sıralayabiliriz.
Bireysel terapi: Danışan kişiye odaklanmış psikoterapi yöntemi. Kişi, çözemediği sorunlarını, ona yardım edebilecek bilgi ve eğitime sahip psikoloğa anlatıyor. Süreç, karşılıklı saygı, güven, tarafsızlık, dürüstlük ve duyarlılık gerektiriyor. Psikolojik testler de kullanılıyor.
Grup terapisi: Günümüzde en sık kullanılan yöntemlerden biri de grup terapisi. Genellikle 8-10 kişinin katıldığı bu terapilerde, kişiler kendilerini ve birbirlerini daha iyi anlayabiliyor, davranış bozukluklarını grup etkileşimi sırasında görebiliyor.
Psikodrama: Drama teknikleri kullanılarak, ruhsal sorunların ifade edilmesi amaçlanıyor. Konuşmadan çok, “oyun”u esas alıyor. Bireyin başından geçen olay, kendisi ve grup arkadaşları tarafından dramatize ediliyor. Böylece birey olayı tekrar yaşayarak takıldığı bir durumu ifade etme ve iç görü kazanma olanağı buluyor.
Aile terapisi: Birim olarak aile ele alınıyor. Aile içi dinamiklere bakılarak, sorunlar ailenin bütünlüğü içinde çözümlenmeye çalışılıyor.
Psikoterapi ne kadar sürüyor?
Psikoterapinin süresi, danışana, probleme ve kullanılan tekniğe göre farklılıklar gösterebiliyor. Psikonalitik yaklaşımla yapılan psikoterapiler 1 hafta ile 2 yıl arası sürelerde gerçekleşebilirken, davranışça tekniklerle yapılan psikoterapiler daha kısa sürede sonuçlandırılıyor.
Psikolog hizmeti almalısınız.
Eğer x Yaşadığınız problemler sağlığınızı olumsuz yönde etkiliyorsa, x İş hayatınızı yürütmekte güçlük çekiyorsanız x Çevrenizle sağlıklı ilişkiler yürütemiyorsanız x Sorunlarınızın üstesinden gelemiyorsanız psikolog hizmeti almayı ihmal etmeyin.
PSİKİYATRİST
Psikiyatrist, zihinsel sorunların ve duygu bozukluklarının tanısı, tedavisi ile önlenmesi konusunda uzmanlaşmış doktordur. Tıp eğitiminin tamamlanmasından sonra en az 4 yıl bu özel alanda çalışıyor. Çocuk psikiyatristi, adli psikiyatri, geriatrik psikiyatri ve psikonaliz gibi alt dallarda görev almak isteyen psikiyatrist, ayrıca bu dallarda da eğitim görüyor.
Görevi nedir?
Psikiyatrist, insanların sürekli kaygı, sıkıntı ve endişe gibi duygusal gerilimleriyle başa çıkmalarına yardımcı oluyor. Öncelikle rahatsızlığın altında organik bir neden olup olmadığını ve ilaç tedavisine gerek duyulup duyulmadığını saptıyor. Sonra da bu tür duyguların ortadan kaldırılmasına yönelik tedaviyi belirliyor. Bazen tedavi için psikoterapi tek başına yeterli gelebiliyor. Ancak bazı hastalıklarda psikoterapinin yanı sıra ilaç tedavisine de gerek duyuluyor. Hatta şizofreni, obsesif kompulsif, anksiyete veya major depresyon gibi bazı hastalıklarda ilaç tedavisi ön planda tutuluyor.
Kimler psikiyatriste gitmeli?
Psikiyariste başvuranlar 3 gruba ayrılıyor: İlki, yaşamlarında bir şeylerin yanlış gittiğini düşünen ve uyum sorunları yaşayarak kendi isteğiyle başvuranlar. İkinci grup, başka bir nedenle organik rahatsızlığı olduğunu düşünüp, incelemeler yaptırmasına rağmen sonuç alamamış hastalar. Üçüncü grup ise psikotik gerçeği değerlendirme sorunları olan; hayaller görüp sesler işiten, ancak rahatsızlığının farkında olmayan hastalar. Bu grup hastalar psikiyatriste genellikle yakınları tarafından getiriliyor.
Nasıl bir tedavi uygulanıyor?
Psikiyatri uzmanı Serdar Serdaroğlu, özellikle depresyon, anksiyete bozukluğu ile uyuşturucu kullanımına bağlı yoksunluk belirtileri ve psikotik hastalıkların tedavisinde ilaç kullanımı gerektiğini belirtiyor. İlaç tedavisi, terapi süresini hızlandırmak ve daha çabuk sonuç almak için kimi zaman psikoterapiyle beraber de uygulanıyor. Dr. Serdar Serdaroğlu, psikoterapilerde davranış, bilişsel ve analitik terapi yöntemlerinden biri veya birkaçının birlikte uygulanabildiğini söylüyor. Davranış terapileri; fobik yakınmalarda uygulanıyor ve kaçınılan olayların üzerine gitmeyi amaçlıyor. Bilişsel terapiler; depresyon, obsesif kompülsif bozukluk ve anksiyete nedeniyle gelişen çarpık düşüncelerin ortadan kaldırılmasını hedefliyor. Analitik terapiler ise bireyin kişilik özellikleri nedeniyle çevre ilişkilerinde yaşadığı sorunların yorumlandığı, kişinin kendi özelliklerini ve bunun gelişimiyle ilgili iç görüyü kazanmasına yardımcı oluyor.
Tedavi ne kadar sürüyor?
Tedavinin süresi hastaya ve psikiyiatrik hastalığın türüne göre değişim gösteriyor. Bazı hastalıklarda 2-3 seans yeteri olurken, bazılarında ise tedavi süresi yılları buluyor. Hatta kimi psikiyatrik sorunlarda, hasta, uzun yıllar veya tüm yaşamı boyunca belirli periyodlarda doktor kontrolünde tutuluyor.
Psikiyatri hizmeti almalısınız eğer
Eğer
X Ciddi bir psikolojik hastalığınız varsa. Örneğin depresyon, obsesif kompülsif, anksiyete, şizofreni, borderline veya mani depresyon gibi.
X Bedensel yakınmalarınıza fiziksel bir neden bulunamadıysa. Örneğin baş dönmesi, kol veya bacağın uyuşması, bayılma nöbetleri gibi.
X Yaşadığınız sorunlar veya kişilik özellikleriniz nedeniyle iş, aile ve sosyal hayatınızda olumsuzluklar baş gösteriyorsa
X Deliksiz bir uyku için uyku haplarından yararlanıyorsanız.
X Alkol veya uyuşturucuya bağımlılığınız varsa, psikiyatrik hizmeti almanız şart.