Rafine şeker karaciğer yağlanması nedeni
“Vücudumuzun doğal yapısı doğal yollardan alınan şekerden fazlasına yani rafine şekere ihtiyaç duymuyor. Gün içinde alınması gereken şeker miktarını birkaç porsiyon meyve ile almak mümkün… Bunun dışında alınan fazla şeker hızlıca, direkt olarak kana karışıyor ve yağa çevriliyor. Bu yağ vücudun belli organlarında birikiyor. Son zamanlarda da çok fazla görülen karaciğer yağlanmasına sebep oluyor. Karaciğer yağlanması da uzun dönemde sindirim bozukluğuna yol açıyor. Çünkü yağlanma, karaciğerin rahat çalışmasını engelliyor. Çok fazla rafine şeker tüketmek aynı zamanda pankreastan da çok hızla insülin salgılanmasına sebep oluyor. Hızlı insülin salgılanması ise hipoglisemi ve insülin direncine zemin hazırlıyor.”
Prof. Dr. Yıldıran Songür/ Gastroenteroloji Uzmanı/ Memorial Şişli Hastanesi
Tek şekerli çayın yıllık getirisi çok yüksek
“Ülkemizde şeker tüketim oranı son 10 yılda yüzde 50 oranında yükseldi. Bir küp şeker, 20 kaloriye denk geliyor. Günde tek şekerli beş bardak çay içtiğimizi varsayarsak sadece çay içerek aldığımız kalori 100’ü buluyor. Tek şekerli çaydan aldığımız aylık miktar 3 bin kalori; yıllık getirisi ise 36 bin kalori. Bu şekilde bir yılda vücudumuza tam beş kilo geliyor. Günde beş şeker eksilterek kalori alımına bağlı kilo riskini de ortadan kaldırabiliriz. Karbonhidrat alımının en düşük yüzde 42 olması hastalıkları engelliyor. Seçimi bulgur, tam buğday ekmeği gibi kompleks karbonhidratlardan yana yapmak gerekiyor.”
Pınar Kural Enç/ Uzman Diyetisyen
Kalbi etkiliyor
“Günümüzde modern tıbbın ve teknolojinin sunduğu imkanlarla değişik yaş grubundaki insanlar üzerinde yapılan bilimsel karşılaştırmalarda fazla şeker kullanan grupların kalp ve damar hastalıklarına yakalanma riski, az şeker kullananlara göre anlamlı derecede farklı bulunuyor. Fazla şeker kullanımının ileriki yaşlarda kalp ve damar hastalıklarına ve şeker hastalığına yakalanma riskini artırdığı bilindiğinden az miktarda şeker kullanımını öneriyoruz.”
Op. Dr. Orçun Ünal/ Kalp ve Damar Cerrahi Uzmanı/ Yedikule Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Şekerin günlük kalori miktarı yüzde 10’u geçmemeli
“Şekerin değişik tipleri bulunuyor. Süt şekeri laktoz ile meyve, sebze ve balda bulunan meyve şekeri fruktoz doğal şekerler olarak adlandırılıyor. Hazır gıdalarda ise mısır veya şekerpancarı kaynaklı şeker tatlandırıcı olarak kullanılıyor. Doğal şekerler vitamin ve mineral içerirken tatlandırıcılar yalnızca kalori kaynağı oluyor. Günlük alınması gereken karbonhidrat miktarına ilişkin değişik görüşler öne sürülmekle birlikte Dünya Sağlık Örgütü tatlandırıcı şeklindeki şekerlerin günlük kalori miktarının yüzde 10’unu geçmemesini öneriyor. Bir gram şeker 4 kilokalori enerji veriyor. Buna göre günlük 2 bin kilokalori tüketen bir bireyin 50 gramın altında şeker kullanması gerekiyor. Ancak günümüz tüketim rakamları bundan çok daha yüksek… Genetik, sosyal ve kültürel nedenler kişilerde tatlıya düşkünlüğü belirliyor. Şeker, toplam gıdanın fazla tüketimini tetikleyerek vücut ağırlığını artırabiliyor. Şekerin hazır gıdalar içinde özellikle yüksek konsantrasyonda mısır şurubu olarak yer alması durumunda obezite, diyabet ve kalp hastalığı gelişimi riskinin arttığına işaret eden bilimsel veriler bulunuyor. Ancak şeker tüketimi ile bu hastalıklar arasında net olarak bir neden-sonuç ilişkisinin henüz tanımlanmadığını belirtmek gerekiyor.”
Prof. Dr. Bülent Okan Yıldız/ Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı/ Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi
Şekeri ne kadar tüketmeliyiz?
“Şeker kaynağı olarak yediğimiz karbonhidratlar, günlük diyetimizin yüzde 55-60’ını oluşturmalı. Seçim yaparken ‘kompleks karbonhidratlar’ denilen, sindirimi ve emilimi daha yavaş olan sebze, meyve, kuru baklagil, kepekli ekmek gibi yiyecekleri seçmeliyiz. Birçok hastalık için risk faktörü olarak düşünülen şekeri günde en fazla sekiz kesme şeker kadar tüketebiliriz. Bu da üç tatlı kaşığı bal veya elma, portakal, şeftali, armut gibi orta şekerli meyvelerden 300 gram yemeye denk geliyor. Ekmek gibi başka karbonhidrat grubu tüketmediğimiz takdirde toplamda tükettiğimiz karbonhidrat bu miktarları geçmemeli… Kahvaltıda bir tatlı kaşığı saf bal çok iyi bir antioksidan olduğundan tüketilmesini öneriyoruz. Mutlaka şekerli ürün tüketeceksek yemeklerin ardından küçük porsiyonlar olarak tüketmeye özen göstermeliyiz. Öncesinde ve sonrasında yapılan egzersizler yüksek kalorili bu ürünlerin zararlarını azaltmada faydalı olur. Düzenli egzersiz yapmak da insülin gereksiniminizi azaltacaktır.”
Dr. Nafiz Karagözoğlu/ İç Hastalıkları Uzmanı
✎ Yaprak ÇETİNKAYA
Formsanté Dergisi Haziran 2013 sayısı
