Bu soru son yıllarda sıkça gündeme geliyor. Uzmanlar özellikle diyabetiklerin ve kilo problemi yaşayanların pirinçten kaçınıp, bulgura yönelmesini öneriyor. Gerçekten de durum böyle mi? Türk mutfağının vazgeçilmezlerinden biri olan pirinç yerine bulguru mu tercih etmeliyiz? Hangisi daha sağlıklı? Ne kadar tüketmeliyiz? Tüm bu soruların cevabını Beslenme ve Diyet Uzmanı Funda Özkan’dan öğrendik…
Pirincin beş türü bulunuyor: Uzun taneli, orta taneli, kısa taneli, aromatik ve tatlı pirinç. Nişasta, B vitaminleri, kalsiyum, demir ve fosfor açısından oldukça güçlü bir kaynak olan pirinç, vücuda enerji veriyor. Sodyum açısından fakir olan pirincin kan basıncını düşürme özelliği bulunuyor. Kepekli pirinç, beyaz pirince göre daha fazla lif içerdiği için bağırsakları çalıştırıp, kişiyi daha uzun süre tok tutuyor. Diyabet hastalarına kepekli pirinç tüketmeleri öneriliyor. Beyaz pirinç ise ishal tedavisine yardımcı oluyor.
Karbonhidrattan zengin olan bu bakliyat özellikle spor yapan kişilere ve glüten içermediği için çölyak hastalarına öneriliyor. Kepekli ve beyaz pirinci yarı yarıya pişirmek, çocukların kepekli pirinç tüketmesine yardımcı olabilir.
Buğdaydan yapılan bulgur, tahıl grubunda yer alıyor. Güçlü bir lif kaynağı olan bulgur, bu özelliği sayesinde bağırsakların düzenli olarak çalışmasını sağlıyor. Kişiyi kolon kanserine karşı korumaya yardımcı olmasının yanı sıra hazmı da kolaylaştırıyor. Bol lif, az yağ içeren bulgurun haftada en az iki kez tüketilmesi öneriliyor.
Potasyum ve B vitaminleri açısından oldukça zengin bir besin olan bulgur, düzenli olarak tüketildiğinde içerdiği potasyum sayesinde tansiyonu düşürüyor. Bu da felç ve kalp krizi riskini azaltıyor. Güçlü bir B grubu vitamin kaynağı olan bulgur sinir ve sindirim sisteminin düzenli çalışması için önem taşıyor. Ayrıca demir açısından bir hayli zengin olduğu da biliniyor.
Bulgur, glisemik indeksi düşük olduğu için kan şekerini birden yükseltmeyip, kişiyi uzun süre tok tutuyor. Bebeklerin zeka gelişimi için önem taşıyan folik asitten zengin bulgur, hamile kadınlara da öneriliyor.
SONUÇ
Bulgurun besin değerinin pirinçten daha yüksek olduğu yadsınamaz bir gerçek. Kalsiyum, demir ve protein açısından da daha zengin. Glisemik indeksi yüksek olan beyaz pirinç, kan şekerini hızla yükselterek kişinin kısa süre içinde acıkmasına neden oluyor. Bulgur ise glisemik indeksi daha düşük olduğu için kan şekerini yavaş yavaş yükseltiyor. Böylece hem hemen acıktırmıyor hem de daha uzun süre tok tutuyor. Diyabet hastalarının yemeklerde beyaz pirinç yerine kepekli pirinci veya bulguru tercih etmesi öneriliyor. İki yemek kaşığı pişmiş pirinç veya bulgurun kalorisi bir dilim ekmeğe karşılık geliyor. Bu nedenle kilo problemi yaşayan kişilerin pirinç veya bulguru haftada iki kez, kilo vermek isteyenlerin ise kontrollü tüketmesi gerekiyor.
Formsanté – 2015 Eylül sayısı
Ayşegül Uyanık Örnekal
