Bulaşıcı sanıldığı için Türkiye’de yaşayan bir milyondan fazla sedef hastası kendilerini toplumdan soyutluyor, bazıları kuaföre dahi gidemiyor. Makyaj ile bir günlüğüne sedef hastası olan oyuncu Ayşe Tolga da deneyimleri ile bu sorunun en yakın tanığı oldu.
En sık rastlanan kronik hastalıklardan biri de psoriasis yani sedef hastalığı… Dünyada 125 milyon, Türkiye’de ise 1 milyon kişi sedef hastası. Bu hastalık ciltte ağrılı ve kaşıntılı yaralar ile ortaya çıktığı için hastanın sadece yaşam kalitesini bozmakla kalmıyor, sosyal yaşamında da olumsuzluklara neden oluyor. Aile içinde, okulda, iş hayatında bulaşıcı bir hastalıkları olduğu yanılgısı nedeniyle dışlanan sedef hastaları, psikolojik sorunlarla da yüz yüze geliyor. Bu soruna dikkat çekmek isteyen Sedef Hastaları Dayanışma Derneği ile Psoriasis Derneği’nin öncülüğünde ve biyofarma şirketi AbbVie’nin katkıları ile hayata geçirilen “Sedef Kader Değildir” projesine moda tasarımcısı Gamze Saraçoğlu ve oyuncu Ayşe Tolga destek verdi. Özel bir makyaj uygulaması ile bir günlüğüne sedef hastası olan Ayşe Tolga, deneyimlerini bir basın toplantısında aktardı. Tolga, makyaj sırasında kullanılan malzemenin dahi acı verdiğini belirterek, “Ailemde sedef hastalığı var ve yine de nasıl bir hastalık olduğunu bu projeye katılana kadar tam olarak bilmiyordum. Sedef hastalığının ciddiyetini ve hastaların yaşadıklarını artık daha iyi anlıyorum” dedi. Modacı Gamze Saraçoğlu ise atölyesinde tanıştığı bir sedef hastasının kendisine yazdığı mektubun ardından konuyla ilgili ne kadar az şey bildiğini fark ettiğini söyledi. Toplantıya konuşmacı olarak katılan Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ali Gürer, sedef hastalığının tıpkı diyabet, romatizma ya da kolesterol gibi ömür boyu süren kronik bir tablo olduğunu belirterek, tedavisinde başarılı olabilmek için hasta hekim iletişiminin çok önemli olduğunu vurguladı.
SEDEFTE TEDAVİ KİŞİYE ÖZEL OLMALI
Psoriasis, kesin sınırlı, kızarık plak veya kabarık deri üzerine yerleşimli parlak, sedefi-beyaz pullar şeklinde ortaya çıkıyor ve pulların renginden dolayı halk arasında sedef hastalığı olarak biliniyor. Kronik seyirli, inflamatuvar bir hastalık olan sedef, sıklıkla saçlı deri, diz, dirsek, kuyruk sokumu bölgesi ve eklemlerin dış yüzlerinde görülüyor. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dermatoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Emel Bülbül Başkan, Formsanté’nin sorularını yanıtladı. Prof. Dr. Başkan, hastaları bitkisel tedavi konusunda uyardı ve kanıta dayalı bilimsel yöntemlerden vazgeçmemelerini önerdi.
Sedefin ilk ortaya çıkış yaşı nedir?
Herhangi bir yaşta ortaya çıkabilse de sıklıkla 20-30 yaşları arasında başlıyor. Hastalık, başlangıç yaşına göre iki grupta inceleniyor. Sedef hastalığı 40 yaşından önce başladığında erken başlangıçlı, 40 yaşından sonra başladığında ise geç başlangıçlı sedef hastalığı olarak değerlendiriliyor. Erken başlangıçlı sedef hastalığı daha şiddetli seyretme eğilimi gösteriyor. Yine bu tipte ailede sedef hastalığına daha sık rastlanıyor.
Kimlerde görülüyor?
Hastalığın nedeni tam olarak bilinmiyor ancak bağışıklık sistemi, genetik ve çevresel faktörlerin karşılıklı etkileşimi sonucu geliştiği düşünülüyor. Bağışıklık sisteminin ana elemanlarından T hücreleri kan damarları yoluyla deriye ulaşıp derinin en üst katı olan epidermis tabakasını oluşturan keratinosit adlı hücrelerin daha hızlı çoğalmasına yol açıyor. Epidermis normalde kendisini bir ayda yenilerken bu süre sedef hastalığında üç-beş güne iniyor. Bu hızlı hücre çoğalması sedefli deride pullanma ile sonlanıyor. Ancak bağışıklık sistemini ve T hücrelerini neyin harekete geçirdiği bilinmiyor. Genetik faktörler genel anlamda hastalığın kimlerde gelişeceğini belirliyor. Hastalığı çevresel faktörlerin yanı sıra enfeksiyonlar, bazı ilaçların kullanımı, stres, travmalar, iklim ve dahili hastalıklar tetikleyebiliyor. Hastalık, erkek ve kadınlarda eşit oranda görülüyor.
