Doğru ekipman, sakatlıktan koruyor
Spor sakatlanmalarının büyük çoğunluğu düzenli spor yapmadığı halde, 3-4 dakikalık ısınma hareketlerinden sonra spor yapmaya çalışan kişilerde görülüyor. Sosyalleşmek ya da hobi için spor yapan kişiler, 5-10 dakikalık ısınma hareketlerinin kendileri için yeterli olduğunu düşünse de, özellikle 30 yaşından sonra esneme (streching) süresini uzatmak gerekiyor. Çünkü bağ dokularında su molekülü azaldığı için bu bölgelerde esneklik kayboluyor. Sporcunun cinsiyeti, antrenman şekli, sıklığı, spor yapılan zemin, iklim, hava sıcaklığı ve beslenme biçimi de sakatlanmalar üzerinde etkili oluyor. Araştırmalar, kadın ve erkekler arasında ciddi farklılıklar olduğunu gösteriyor. Kadınların dizinde çapraz bağın geçtiği kemikteki oyuk dar olduğu için, bu bölgede sakatlıklar daha sık görülüyor. Östrojen hormonu ise kadınlara daha fazla bağ esnekliği sağlıyor. Aynı sporu yapmasına rağmen kadın basketçilerde çapraz bağ yaralanmalarına erkeklere oranla daha çok rastlanıyor. Yapılan spora ve zemine uygun ayakkabı seçimi de büyük önem taşıyor. Çünkü ayağın yük dağılımı, yapılan aktiviteye ve zemine göre değişiyor.
Tenisçilerin dizi, yüzücülerin omuzları sakatlanıyor
Gerek profesyonel gerekse amatör olarak sporla uğraşan kişiler sakatlık riski ile birlikte yaşıyor. Futbol oynayanlarda genelde ayak bileği burkulması ve dizde dönmeye bağlı olarak adale yaralanmaları, kasık, baldır ve arka adalelerde zorlanma ile birinci ve ikinci derecede yırtıklar, üçüncü derecede total kopukluklar görülüyor. Daha çok ayak bileği burkulması, diz dönmesi, dizle ilgili bağ yaralanmaların meydana geldiği basketbolda ise omuzla ilgili sorunlar da çok sık görülüyor. Tenisçilerde ise basketboldakine benzer sakatlıkların yanı sıra, ani dönmeler ve vuruşlardan dolayı dizlerde oluşan sorunlara da rastlanıyor. Kış aylarında düşmeye bağlı olarak kırıklar ya da bağ yaralanmalarının görüldüğü kayak sporunda, kayak ayakkabısının kavraması iyi olduğu için ayak bileğinde çok fazla sorun yaşanmıyor. Daha çok omzu ilgilendiren sorunların görüldüğü yüzmede, serbest ve sırtüstü olarak çok dik açılarda yüzülürse bu bölgeye bağlı sıkıntılar yaşanabiliyor. Voleybolda ise dizde bağ yaralanması, diz kapağında kıkırdak hasarı, ayak bileği burkulması ve omuzla ilgili kap lezyonları görülüyor.
“Basit spor sakatlanmaları 3-10 gün arasında basit buz uygulaması ve bazı ağrı kesici ilaçlarla geçebiliyor. Ağrı kesici ilaçların ağrı için verildiği düşünülse de aslında sakatlanan bölgedeki ödemin durdurulması için kullanılıyor.”
Formsante Dergisi Ocak 2012 Sayısı
