Tüp bebek tedavisinin 3 ve üzerinde başarısız sonuçlanması durumuna tekrarlayan IVF başarısızlığı denir. Nedenleri arasında embriyo kalitesi, uterin faktörlerin yanı sıra anne adayının sistemik rahatsızlıkları ve immün faktörler yer alabilir. Bunun yanı sıra henüz çözülememiş moleküler düzeyde birçok faktör mevcut. Peki, tekrarlayan düşüklerin nedenleri nelerdir? Tekrarlayan düşüklerin tedavisinde uygulanan yöntemler nelerdir? Kadın Hastalıkları Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Doç. Dr. Turgut Aydın, tekrarlayan düşüklerde uygulanan tedavi yöntemlerini sizler için anlattı.
TEKRARLAYAN DÜŞÜKLERİN NEDENLERİ
- Rahimde yapısal bozukluklar
- rahim ağzı yetersizliği
- kromozoma bağlı bozukluklar
- enfeksiyonlar
- hormonal bozukluklar
- bağışıklık sistemi hastalıkları
- çevresel faktörler
- diğer faktörler
Tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı çiftler için son derece stresli bir durumdur ve birçoğu tedaviye devam etmek istemezler. Bu nedenle tedavinin her aşamasında uygulanan yöntemler ve aşamalar hakkında çiftler ayrıntılı olarak bilgilendirilmelidirler. Tekrarlayan IVF başarısızlığı durumunda uygulanan çeşitli tedavi yöntemleri vardır.
TEKRARLANAN DÜŞÜKLERDE UYGULANAN YÖNTEMLER NELERDİR?
ERKEKLERDE UYGULANAN YÖNTEMLER
Erkek faktörü değerlendirilirken temel analiz sperm örneğinin incelenmesidir. Sperm sayısı, hareket kabiliyeti, spermin dölleme yeteneği ve gerekli vakalarda genetik analizi önemlidir. Günümüzde çevresel faktörler, çalışma şartlarında maruz kalınan birçok toksik madde, sigara, erkek yaşının ilerlemesi sperm kalitesini düşürmektedir. Bazı vakalara özel antioksidan ve vitamin tedavisi gerekli olabilir. Daha ciddi vakalarda da hormon tedavisi ve sperm yapımının uyarılması gerekebilir.
Günümüzde tedavide zorlanılan grup içinde sperm sayısı çok düşük ve kalitesiz olan vakalar ve hiç sperm olmayan azospermi vakaları yer alır. Bu durumda uygulanan en yeni tekniklerden biri ICSI yani mikroenjeksiyon uygulamasıdır. Mikroenjeksiyon tekniğinde her bir yumurta içerisine bir sperm enjekte edilmektedir. Seçilen spermin kalitesi direkt olarak tedavi sonucunu etkilemektedir.
En kaliteli sperm seçiminde ise IMSI yani büyük büyütmeli mikroenjeksiyon işlemi uygulanabilir. Mikroenjeksiyon işleminde kullanılacak spermin büyütülerek incelenmesini ve böylelikle en iyi spermin seçilmesini sağlamaktadır.
Mikroenjeksiyon işleminde her bir olgun kadın yumurtası bir adet sperm ile döllenmektedir. Embriyo kalitesini belirleyen yumurta ve sperm kalitesidir. Yapılan sperm analizlerinde sperm sayısının az olması, hareket kapasitelerinin düşük olması ve şekil bozuklukları erkek kısırlığında rol oynayan en önemli parametrelerdir. Günümüzde spermlerde normal mikroskoplarla tespit edilemeyen başka bozuklukların da olduğunu göstermiştir. Dölleme kapasitesi düşük sperm hücrelerini mikroenjeksiyonda kullanmamak için Magnetic Activated Cell Sorter (MACS) denen bir teknoloji kullanılmaktadır.
Ko-Kültür yönteminde embriyo, laboratuvarda özel sıvılar içerisinde geliştirilmektedir. Bu sıvılar yumurta ve spermin döllenmesinden embriyonun gelişimine ve anne rahmine yerleştirilmesine kadar bir besi yeri görevi yapmaktadır ve anne rahmi ve tüplerdeki sıvıları taklit eden niteliktedirler. Ko-kültür vasatı ek bir besi ortamı olarak embriyonun gelişimine salgıladığı büyüme faktörleri ile katkıda bulunmaktadır. Bu yöntem ile daha kaliteli embriyolar elde edilerek gebelik oranı seçilmiş vakalarda daha yukarıya çekilebilmektedir.
PREİMPLANTASYON GENETİK TANI
Preimplantasyon Genetik Tanı (PGD), tüp bebek uygulaması sırasında embriyoların spesifik bir rahatsızlık açısından genetik testi yapıldıktan sonra yalnızca sağlıklı olanların seçilip anneye transfer edilmesi işlemidir.
Preimplantasyon Genetik Tarama (PGS) işlemi embriyoların uterusa yerleştirilmeden önce kromozomların anöploidi denilen kromozomal anomaliler açısından değerlendirilmesidir. PGS yöntemi ile anomali gözlenmeyen embriyoların tespit edilip transfer edilmesi ve sağlıklı bir bebek sahibi olunması amaçlanmaktadır.
KADINLARDA UYGULANAN YÖNTEMLER
Rahim içinin değerlendirilmesinde ofis histeroskopi uygulanabilir. Hastalara anestezisiz, ofis şartlarında kısa sürede bu işlem uygulanabilmekte ve uterin sorunlar var ise aynı anda tanı konulup tedavisi yapılabilmektedir. Örneğin rahim içi adezyon alanları, polipoid gelişimler, uterin septum vakaları gibi yapısal ve endometrial hiperplazi, endometrit gibi patolojik boyuttaki sorunlar tedavi edilerek gebelik oranları artırılabilmektedir. Gerekli olan hastalara ofis histeroskopi başarı ile uygulanmaktadır ve tekrarlayan gebelik kayıpları ile ilgili olarak da birçok hastada tanı ve tedavide kullanılmaktadır.
Tekrarlayan IVF başarısızlığında her çiftin detaylı olarak değerlendirilmesi gerekir. Özellikle hormonal ve immün olarak değerlendirilmeleri çok önemlidir. Tiroid sorunları, prolaktin yüksekliği, immün sistem ile ilgili bazen net tanı konulamamış sinsi seyreden romatolojik, gastrolojik ve tüm diğer sistemler ile ilgili sorunlar çözümlendiğinde tedaviden iyi yanıt alınabilmektedir.
Tüp bebek tedavilerinde başarı oranı iyi sayı ve kalitede yumurtanın elde edilmesine bağlıdır. Her kadın için yumurta sayısı ve kalitesi her ay değişiklik gösterir. Bunun için her vakada hikayenin iyi değerlendirilmesi, analiz edilmesi, detaylı muayene edilmesi ve bazı özel testler ile durumunun netleştirilmesi gerekir. Kişiye özel olarak doz ve tedavi detaylarının yeniden farklı şekilde organize edilmesi gerekir.
İLGİLİ İÇERİKLER
- Tüp bebek tedavisinde çoğul gebelik durumu
- Covid-19 stresi tüp bebek başarı oranını etkiler mi?
- Tüp bebek uygulamasında yaş sınırı nedir? En fazla kaç kere denenebilir?
