Günümüzün en önemli beslenme yanlışlarından biri yağsız diyet uygulamak. Oysa diyetinizle almış olduğunuz yağın vücutta çok önemli işlevleri bulunuyor. Bu nedenle bütünüyle yağsız değil, az yağlı bir diyet uygulanması gerekiyor. Hal böyle olunca hangi yağın, ne kadar tüketilmesi gerektiği sorusu gündeme geliyor. Uzman Diyetisyen Serkan Tutar, anne mutfaklarının vazgeçilmezi olan tereyağı ile margarini Formsanté okurları için karşılaştırdı.
TEREYAĞI
Tereyağı da yumurta gibi kolesterol seviyesi açısından yararlı mı, yoksa zararlı mı olduğu sıkça tartışılan bir besin. İçerisinde bulunan bütirat adlı doymuş yağ asidi, tereyağının antienflamatuvar etki göstermesine yardımcı oluyor. Yani tereyağı sindirim sistemini olumlu etkiliyor. A ve E vitamininden zengin olması, bağışıklık sisteminin güçlenmesine, çocuklarda raşitizm ve kemik hastalıklarına yakalanma riskini azaltmaya da yardımcı oluyor. Ancak tüm bu yararlarına rağmen tereyağının ne kadar ve ne sıklıkta tüketildiği önem taşıyor. Günlük 10 gramın üzerinde tereyağı tüketilmemesi ve doğal ortamda yetişen hayvanların sütünden yapılan ürünlerin tercih edilmesi gerekiyor.
MARGARİN
Margarinler; ayçiçek yağı, soya, pamuk, haşhaş ve benzeri doymamış yağ asitlerinin oluşturduğu yağlara, hidrojen yüklemesi yapılarak doymuş yağ şekli verilerek elde ediliyor. Bileşenleri genellikle yağ, yağı alınmış süt, tuz ve A vitamini olarak sıralanıyor. Görünüm olarak tereyağı gibi sert kıvamda olsa da margarinin besin kalitesi daha düşük oluyor. Margarinler kahvaltılık, yemeklik, yarı sıvı ve hamur için kullanılanlar olmak üzere dörde ayrılıyor. Margarin yüksek ısıda eridiği için sağlık açısından tercih edilmemesi gerekiyor. Son dönemde tanıtımlarda trans yağ içermediğine dair ifadeler kullanılsa da margarinlerde düşük miktarda da olsa trans yağ asidi bulunuyor.
SONUÇ
Her iki yağı karşılaştırmak gerekirse, tereyağının mutfakta daha fazla tercih edilmesi gerekiyor. Doymuş yağ asidi içeriği nedeniyle özellikle çocukların IQ seviyesinde yükselmeye yardımcı oluyor. Margarine kıyasla daha yararlı olsa da tereyağının da belli miktarlarda ve sıklıkta tercih edilmesi gerekiyor. Aşırı tüketimi vücudun yağlanmasına neden oluyor. Öte yandan yetişkinlerde yağ tüketim miktarı büyük önem taşıyor. Fazla tüketilmesi halinde kalp-damar sağlığı açısından problemlere yol açabiliyor. Aynı durum orta yaş üstü kişiler için de geçerli. Hatta mümkünse bu yaş grubundaki kişilerin tereyağı ve margarin gibi yağlardan tamamen uzak durması gerekiyor.
Tekli doymamış yağ asitlerini unutmayın!
Her iki yağı karşılaştırmak gerekirse, tereyağının mutfakta daha fazla tercih edilmesi gerekiyor. Doymuş yağ asidi içeriği nedeniyle özellikle çocukların IQ seviyesinde yükselmeye yardımcı oluyor. Margarine kıyasla daha yararlı olsa da tereyağının da belli miktarlarda ve sıklıkta tercih edilmesi gerekiyor. Aşırı tüketimi vücudun yağlanmasına neden oluyor. Öte yandan yetişkinlerde yağ tüketim miktarı büyük önem taşıyor. Fazla tüketilmesi halinde kalp-damar sağlığı açısından problemlere yol açabiliyor. Aynı durum orta yaş üstü kişiler için de geçerli. Hatta mümkünse bu yaş grubundaki kişilerin tereyağı ve margarin gibi yağlardan tamamen uzak durması gerekiyor.
İnsan bedeninin alması gereken günlük enerjinin yağdan gelen kısmının yüzde 30’dan fazla olması gerekiyor. Bu miktarın yüzde 6-8’i doymuş yağdan sağlanıyor. Ancak uzmanlar bu tür yağ tüketiminin azaltılıp, tekli doymamış yağ asidinin beslenmeye daha çok katılmasını öneriyor. Bu nedenle de margarin, tereyağı ile hayvansal kaynaklı diğer yağlar yerine bitkisel kaynaklı yağlar tüketmek gerekiyor. Örneğin zeytinyağı… Çünkü bu yağ tekli doymamış yağ asidi bakımından zengin bir kaynak. Zeytinyağı, ayçiçek yağı ve benzerleriyle karıştırılarak da kullanılabiliyor. Bu sayede vücut için gerekli olan yağ asitleri daha iyi karşılanıyor.
Formsanté – 2015 Haziran sayısı
Ayşegül Uyanık Örnekal
