Anıları hatırlamak nasıl gerçekleşiyor?
Hayatımızda bizi etkileyen bazı olayları 30 yıl sonra bile daha dün yaşamış gibi hatırlarken ölüm, kötü bir görüntü, bakış ya da söz gibi bazı anıları ise hiç hatırlamıyoruz. Çünkü travma yaratan bu olaylar, tıpkı derin dondurucuya konulan bir yemek gibi beyinde donuyor. EMDR onu arayıp buluyor ve adeta buzunu çözdürüp yediriyor ve sindirtiyor.
Bir danışana EMDR uygulamaya ne zaman karar veriyorsunuz?
Kişinin ciddi travmatik yaşantısı varsa ve sıkıntıları bu durumdan sonra başlamış ise o zaman kesinlikle EMDR ile müdahale etmek gerekiyor. Fakat EMDR yapmak için danışan ile aranızda bir güven ilişkisinin kurulmuş olması şart. İlk olarak kişinin öyküsünü almak gerekiyor. Bazı kişilerin hayatında birden fazla travma oluyor. Bu durumda nereden başlanacağına karar vermek de önem taşıyor. Güven ilişkisi kurulduktan sonra yani üç veya dördüncü seansın ardından EMDR uygulamaya başlanıyor. Bazen bir konu ile başlıyoruz ve altında başka konular çıkıyor.
Danışanın günlük hayatı etkileniyor mu?
Kişi, EMDR esnasında ve terapiden sonraki bir hafta boyunca o anıyı tekrar yaşıyor. Hatta çocuklukla ilgili anılara gidildiğinde seans sırasında danışanın sesi incelebiliyor. “Baba yapma” gibi cümleler kuruyor. Çok sıkıntı duyduğunda elini kaldırıp seansı durdurmasını istiyoruz. Bu seanslar kişide sersemlik, dalgınlık yapabiliyor. O gün araç kullanmamasını, işe ya da okula gitmemesini öneriyoruz. Bir hafta boyunca baş ağrısı, çok rüya görme, tekrar hatırlamalar, yeni hatırlamalar yaşanıyor. Bu nedenlerle EMDR’yi çok iyi bilen bir uzmanın yapması gerekiyor.
Kişiyi anısıyla barıştırıyor musunuz?
İlk seanstan sonra beyin o anıyı işlemeye başlıyor. İkinci seansa kadar tavsiye edilen süre aralığı 7-8 gün. Eğer altından bir başka travma çıkmadıysa kişi ikinci seansa geldiğinde sıkıntısı bir miktar azalmış oluyor. Kaldığımız yerden devam ediyoruz ve kişi anıya karşı daha da duyarsızlaşıyor, anı silikleşiyor. Bu bir hafıza kaybı değil ama “Bunu ben mi yaşamıştım?” dercesine bir yabancılaşma hissi. Aklına geldiğinde artık kişiyi üzmüyor, kalbini çarptırmıyor.
EMDR çocuklara da uygulanabiliyor mu?
Çocukların sözel ifadesi çok gelişmiş olmadığı için resim yaparak anlatıyorlar. Önce olumsuzlamayı çiziyorlar, korkunç bir resim çıkıyor ortaya. 50 dakikalık seanstan sonra aydınlık rengarenk bir resim çiziyorlar. Örneğin böcek fobisi olan bir çocuk seans öncesi kağıda siyah, dev bir böcek çizerken seanstan sonra minicik bir böcek çizebiliyor.
Yaprak Çetinkaya
Formsanté Dergisi Haziran 2011 sayısı
