Karaciğerimiz, toksik maddelerin vücuttan uzaklaştırılması ile yaşamsal olanların sentezi ve üretilmesi için canla başla çalışıyor ancak onun da limitleri var…
Karaciğer, karın sağ üst kadranında yer alan göğüs kafesinin alt kısmı tarafından korunan ve ağırlığı erişkinde 1200-1600 g olan en büyük katı organımız… Karaciğer, yaşamın devamı için mutlak gerekli olan toksik maddelerin yıkılarak vücuttan uzaklaştırılması (detoksifikasyon), protein sentezi, yaşamsal pek çok biyokimyasal maddenin üretilmesi ve biyokimyasal reaksiyonların düzenlenmesi gibi fonksiyonları yerine getiriyor.
Kendini yenileme özelliği ile efsanelere dahi konu olsa da hızlı gelişen akut karaciğer yetersizliklerinde veya uzun süreli hasara bağlı olarak karaciğer fonksiyonel hücrelerinin kaybı ve karaciğerde bağ dokusu (fibrozis) gelişmesi halinde organ fonksiyonları kalıcı olarak bozulabiliyor ve karaciğer nakli dışındaki tedavi yaklaşımları yetersiz kalabiliyor.
Acil durum sinyali vermiyor
Memorial Ataşehir Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü’nden Doç. Dr. Duygu İbrişim, kronik karaciğer hastalıklarının genellikle sinsi seyrettiğini, belirgin fonksiyon kusuru gelişmedikçe hastaların çoğunda önemli bir belirti olmayabileceğini söylüyor. Kronik Hepatit B ve C enfeksiyonu olan hastalarda erken dönemde hiçbir yakınma bulunmayabiliyor. Yine yağlı karaciğer hastalığında uzun yıllar farkında olmadan karaciğer hasarı ilerleyebiliyor. Doç. Dr. İbrişim, özellikle viral hepatitler için yapılan tarama testlerinin erken tanı, uygun kişilerde aşılama ve gerekirse ileride gelişebilecek bir karaciğer yetersizliğinden korumak ve tedavi şansı yakalayabilmek için çok önemli olduğunu belirtiyor. Yağlı karaciğer hastalığı olan kişilerde de hepatit aşılamalarının yapılıp ilave risk faktörlerinin ortadan kaldırılması önem taşıyor. Bazı hastalarda karın sağ üst kadranda dolgunluk ve hassasiyet bulunabiliyor. Karaciğer hastalığının ilerlemesi ile halsizlik, sarılık, karında şişlik, kaslarda erime, daha ağır hastalarda sindirim sistemi kanamaları, bilinç bulanıklığı, hatta koma tablosu ile hekime başvurulabiliyor. Akut karaciğer hastalıklarında üst solunum yolu enfeksiyonu veya bir akut gastroenteriti taklit eden öncü belirtiler ve bunu takip eden sarılık ve karaciğer testlerinde bozulma görülebiliyor.
Hastalıkları tetikleyen durumlar
Tamamen sağlıklı bir kişide akut gelişen viral hepatit toksik bir faktör veya metabolik nedenler karaciğer hastalığına neden olabiliyor. Bazen de zaten bilinen nedenlerden herhangi birine bağlı karaciğer hastalığı var olan kişide (hasta bu durumun farkında olabilir veya olmayabilir) hepatotoksik ilaç kullanımı veya ilave bir enfeksiyon, mevcut problemi daha ciddi hale getirebiliyor.
Risk faktörleri
Ailede genetik karaciğer hastalıkları veya yakın temasta olunan aile bireyleri ile cinsel partnerde viral hepatit varlığı, hareketsiz yaşam, sağlıksız beslenme ve doktor tavsiyesi olmadan ilaç veya bitkisel ürün kullanımı önemli risk faktörlerini oluşturuyor.
