Çocuğunuzun üç cümlesinden biri yalansa, kendini farklı bir hayal dünyasında görüyor ve söylediklerinin gerçek olduğuna inanıyorsa panik yapmadan önce önleminizi alın.
Çocuklar da bazen yetişkinler gibi yalan söyleme yoluna gidebilir fakat bu beyaz yalanlar ileride karşınıza büyük yalanlar olarak da çıkabiliyor. Anne ve babalar sürekli yalan söyleyen çocuklar konusunda bu nedenle büyük endişe yaşayabiliyor. Anne ve babaların yalan konusunda ne yapmaları gerektiği konusunu Uzman Pedagog Elif Koca’ya sorduk.
Yaşa göre farklılık gösteriyor Araştırmalar, çocukların yalana başvurma nedenlerinin, yaş dönemlerine göre farklılık gösterdiğini ortaya koyuyor. Pedagog Elif Koca, “5 yaşından önce yalanla gerçeği ayırt edemeyen çocuğun söylediği yalanları, yanlış yorum olarak değerlendirmemek, hatta yalan olarak etiketlendirmemek gerekiyor” diyor. Diğer bir durum da çocukların abartılı konuşmalarının yalanla karıştırılabilmesi. Çocuklar yaşadıkları olayları abartarak anlatabiliyor. İlkokul çağında ise bu durum ortadan kalkıyor. Panik yapmadan, bu davranışı gelişiminin bir parçası olarak düşünüp, beklemek yeterli. Pedagog Elif Koca, “Çocuk yalanlarında gerçeği iyi değerlendirememe, gördükleri ve duyduğu şeyleri uydurma veya olmamış şeyleri olmuş gibi anlatma söz konusu” diyor.
Nasıl engel olunur?
■ Yetişkinler olarak çocukların yanında yalan söyleyerek kesinlikle kötü örnek olunmamalı. Çocuklar gördüğünü hızlı bir şekilde taklit etme yeteneğine sahip oluyor. Ebeveynlerinden görecekleri olumlu ya da olumsuz davranışları taklit ederek kolaylıkla öğrenebiliyorlar.
■ Yalan söyleyen çocuğu yargılamak, rencide etmek yerine neden yalan söylediği üzerine yoğunlaşılmalı.
■ Çocukla sağlıklı iletişim ve etkileşim kurulmalı. Düşüncelerini özgürce söyleyebilme imkanı tanınmalı.
■ Korkutucu disiplin yöntemlerinden uzak durulmalı, çocuğun yapacağı olumsuz davranışlar karşısında alacağı tepkilerle başa çıkma yolları öğretilmeli ve yalandan uzaklaştırılmalı.
■ Çocuğun yalan söyleyerek çıkar elde etmesine izin verilmemeli.
Çocuklar neden yalan söylüyor ?
■ Çocuklar yalan ve gerçeği ayırt edemedikleri için yalan söyleyebiliyorlar.
■ Anne ve babalarından ya da yakın çevrelerinden yalan söyleyen kişilere şahit olunca yalan söyleyebiliyorlar.
■ Bisikleti olmayan çocuğun “Bisikletim var” demesi gibi mahrum kaldıklarında, özlem duyduklarında yalan söyleyebiliyorlar.
■ Çocuklar baskı hissettikleri durumlarda, zarar görmemek, ceza almamak için yalana başvurabiliyorlar.
■ İlgiye, sevgiye ihtiyaç duydukları durumlarda dikkat çekmek için yalan söylemeyi tercih ediyorlar.
Formsante Dergisi Mayıs 2011 Sayısı – Bebek Eki
