Koçluk almak nasıl bir süreç? Görüşmeler ne kadar sürüyor, hangi sıklıkla yapılıyor?
Koçluk kişinin birtakım sonuçlara ulaşması ve o sonuca doğru bazı davranışlarını değiştirmesi gibi birtakım farkındalıklarla arada eylem adımlarını atıp bunun üzerine bir şeyleri ekleyeceği bir süreç. Genelde 8-12 görüşme yapılıyor, sekiz görüşme öncesinde istenilen sonuçlar ortaya çıkmayabiliyor. Koçluk nedir, ne değildir, koçun sorumluluğu nedir, koçluk alan kişinin sorumluluğu nedir, süreç nasıl işleyecek, temel yaklaşımlar neler, hangi prensiplerle hareket ediliyor gibi konular ön görüşmede anlatılıyor, kişinin kendinde değiştirmek, geliştirmek istediği genel alanlar belirleniyor. Sonrasında ilk randevu veriliyor ve her görüşme ortalama iki hafta ile bir ay içinde yapılıyor. Her görüşmede ana çerçeve içinden kişinin o gün çalışmak istediği konu belirleniyor. O gün onun üzerine çalışılıyor, bir sonraki görüşme başka bir konu olabiliyor. Her seans 60-90 dakika sürüyor. Ama sonunda hepsi kişinin en baştan belirlediği ana konu başlığının alt başlıklarını oluşturuyor. Arada ve tüm görüşmeler sona erdikten sonra bir değerlendirme yapılıyor. İsteyen bu aşamadan sonra da koçluk almaya devam edebiliyor. Şunu da söylemeliyim; benim yıllardır koçluk yaptığım insanlar var ve ben de bir koç olarak kendi kişisel gelişimim için profesyonel koçluk almaya devam ediyorum.
Web sitenizde Dr. Marilyn Atkinson’un “İnsan neye odaklanırsa ondan sonuç alır” cümlesine rastladım.
Dış dünyadan her türlü veriyi beş temel duyu ile alıyoruz. Bütün algılarımız açık olduğu anda seçici algı dediğimiz, herkeste olan bir filtremiz var. Bir an kesitinde herhangi bir şeye odaklanabilme kapasitemiz ortalamada 4-7 arasında. Yani şu anda ikimiz konuşurken siz de ben de en fazla yedi şeye aynı anda odaklanıyoruz oysa yüzlerce uyaran var, beynimiz onları algılamıyor.” Ben yaşamımda bugünden geleceğe yaşama olumlu bakmaya karar verdim” diyorsanız ve bunun için koçluk alıyorsanız, eylem adımları belirleyip bu doğrultuda gidiyorsanız artık dolu bardakları görmeye başlıyorsunuz çünkü seçici algınız bu oluyor. Örneğin cep telefonu alacaksanız bir alışveriş merkezine gittiğinizde telefon mağazaları dikkatinizi çekiyor. Telefonu satın aldıktan sonra alışveriş merkezine gittiğinizde ise o dükkanları görmüyorsunuz bile.
Bu konu çok fazla gündemde… Hatta Çekim Yasası ile de açıklanıyor.
Çünkü insan beynine ait çalışmalar giderek artıyor. Beyni hala tam olarak bilmiyoruz ama eskiye göre çok şey biliyoruz. Neyi biliyoruz örneğin? Google insan beyninin bir modelidir. Bugün Google’da bir şey ararken bir sayfaya girip orada kalabiliyor muyuz? Hayır. Arkasından başka sayfalara bakıyoruz, sayfadan sayfaya geçiyoruz. İnsan beyni de böyle çalışıyor. Bir şey düşünürken beyninizin nöron grubu harekete geçiyor. Oradan çağrışım yapıyor, başka bir tarafa, oradan da başka yere gidiyor. Odaklılık ise düşünceyi ve bakış açısını belli bir noktaya yöneltebilmek kapasitesidir. Bu çok kolay bir şey değil. Koçluk seansı da 60-90 dakika çünkü insan beyni daha fazla odaklanamaz, yorulur. Ama yaşamda mesela ben koç olarak insanın gelişimine, dönüşümüne, yaşamı algılama biçimleriyle ilgilendiğim için seçici algım bununla ilgili her şeyi görüp öyle bir şey yakaladığında hemen dikkatimi çekiyor. Siz de mesleğinize ait her şeyi görürsünüz. Yani “bir şeye odaklanırsanız ondan sonuç alırsınız”ın karşılığı bu.
“Koç danışılan biridir ama terapist, eğitmen, danışman ya da mentör değildir.”
Bir insan hangi durumlarda psikoterapi yerine koçluğu tercih eder?
Başımız ağrıdığında nasıl ilgili uzmana gidip tetkik yaptırıyorsak kendimizi iyi hissetmediğimizde de psikoloğa ya da psikiyatriste gitmemiz kadar doğal bir şey olamaz. Yaşamdan hiç keyif almayan, yataktan bile çıkmakta zorlanan, vazgeçemediği alışkanlıkları, takıntıları olanlar, hayatının hiçbir dönemine benzemeyen travmatik bir süreçten geçenler, kayıplar yaflayanların çalacağı kapı doğal olarak bir psikolog ya da psikiyatrist olmalıdır. Ama “Acaba bu işte kalsam mı değiştirsem mi?”, “Ben daha başka neler yapabilirim?”, “İlişkiler beni nasıl etkiliyor?” gibi soru işaretleriniz varsa ve cevap arıyorsanız adres koçluktur. Çünkü koçun işi kişinin bulunduğu noktada onun sahip olduklarından ve geliştirmesi gerekenlerden hareket etmektir. Aradaki temel fark, koçun geçmişte ne olduğu ile ilgilenmemesi, bugünden geleceğe bakmasıdır. “Ben A işini mi B işini mi seçmeliyim?” diyen kişiye koç o seçenekleri düflündürerek farkındalıklı seçim yaptırır. Bu, ne istediğini belirlemek, onun etrafında arafltırma, fark etme, deneyim yaflama ve oradan hareketle eyleme geçirme sürecidir. Bu süreçte insan cevabı kendi içinde bulduğu için tatmin ve güçlü motivasyon sağlanır, dolayısıyla da sonuç alınır.
*Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlüğü’nde koçluk: Kişilerin liderlik veya yöneticilik özelliklerini, becerilerini geliştirmeye yönelik, belli bir amacı hedefleyerek daha etkili sonuçlara ulaşmasını sağlamak için çalışan kimse
Yaprak ÇETİNKAYA
Formsanté Dergisi Şubat 2014 sayısı
