Aralık 2019’da Wuhan’da başlayan ve Dünya Sağlık Örgütünce pandemiye neden olan yeni bir koronavirüs olarak tanımlanan Covid-19 enfeksiyonunun endokrin organlar özellikle tiroid üzerindeki etkileri tiroid hastaları tarafından merak edilmektedir. Acaba Covid-19 enfeksiyonu tiroid bezinde fazladan hasara neden olur mu? Mevcut tiroid hastaları ne gibi ekstra önlemler almalı? İstanbul Florence Nightingale Hastanesi’nden Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Ela Keskin tiroid hastaları için akıldaki önemli sorulara açıklık getirdi.
COVİD-19 ENFEKSİYONU TİROİD BEZİNDE HASARA NEDEN OLUR MU?
Tiroid hastalıklarının büyük bir kısmı bağışıklık sisteminin aktivasyonu ve tiroid bezine karşı yabancı antikorlar geliştirmesi ile oluşmaktadır. Ve bilindiği üzere enfeksiyon hastalıklarının pek çoğu bu bağışıklık sistemini aşırı aktive etmektedir. Bunların ışığında ve pandeminin başında pek çok organ tutulumu olan Covid-19 hastalarında klinik olan veya olmayan tiroid hastalıkları saptanmış ve bu bir şüphe oluşturmuştur. Ama hastalığın ilerleyen dönemlerinde covid 19’un tiroid bezine spesifik olarak hastalık oluşturmadığı gösterilmiştir.
TİROİD HASTALIĞI OLANLAR BU PANDEMİ SÜRECİNDE NE YAPMALI?
Kronik tiroid hastalıkları olan hastalar için Covid-19 enfeksiyonu riskinde artış söz konusu değil. Veyahut tiroid hastalığı olan bireylerde enfeksiyon daha ağır seyretmemektedir.
Tiroid az çalıştığı için tedavi alan hastalar şikayetleri olmadıkça aynı ilaç dozu ile tedavilerine devam etmeli ama şikayet olması halinde hekime başvurmalılar. Takipleri biraz geciktirebilirler. Belki bu durumda online yollar ile hekimle bağlantıya geçebilirler. Tiroid ilaçları aksatılmamalı. Beslenmeye dikkat edilmeli. Yeterli iyot alımı ve c vitamini alımı sağlanmalıdır. Tiroid ilaçlarının alınmaması bağışıklığı bozup enfeksiyona yatkınlık oluşturabilir.
Tiroid bezi çok çalıştığı için ilaç tedavisi alan hastalarda durum biraz daha farklıdır. Bu hastalar ilaç dozu değişimi için hekime daha sık gitmesi gereken bir gruptur ve takipte aksaklık pek tercih edilmemelidir. Mümkünse hijyen koşulları sağlanarak, maske ve mesafe kurallarına uyarak hekime ulaşmalı ve hormon düzeyleri takipleri yapılmalıdır. Ateş, boğaz ağrısı, genel durum bozulması halinde ilacı kesip hekime başvurmaları gerekmektedir. Bu hastalarında diyette iyot kısıtlaması, iyi beslenme ve ilaç tedavisine uyum göstermeleri oldukça önemlidir.
Tiroid nodülleri olan hastalar kontrol zamanlarını hekimlerinden öneri alarak erteleyebilirler. Ama bunu mutlaka hekime danışıp yapmalılar. Riski yüksek ve takibi gerekli olan nodüller için erteleme kararı hekime bırakılmalıdır.
Tiroid kanseri olan hastalar eğer tedavileri tamamlanmış, cerrahisini olmuş (sonrasında radyoaktif ilaç tedavisi almış yada almamış olsun) ise covid 19 enfeksiyonu için herhangi bir risk artışı görülmez. Takiplerini hekime danışarak devam etmeleri yeterlidir.
TİROİD HASTALARINDA COVİD-19 ENFEKSİYONU DAHA MI AĞIR GEÇER?
Hayır aslında böyle bir durum saptanmadı. Burada tek dikkat edilmesi gereken durum tedavi altındaki hastalarda (tiroidin az çalışması veya çok çalışması için ilaç alanlarda) tedavinin kesilmeyip, tiroid hormon düzeylerinin normal sınırlarda tutulması. Çünkü özellikle ağır durumdaki, yoğun bakım ihtiyacı olan hastalarda tiroid hormon bozukluğu olanlarda iyileşmenin daha zor olduğu gösterilmiştir.
Gebe olan kadınların covid 19 enfeksiyonunu daha ciddi geçirme riskleri nedeniyle tiroid hastası gebelerin de diğerleri gibi özellikle sıkı sosyal mesafe kurallı uygulamaları ve korunmaları önerilmektedir. Ve aylık kontrolleri için mutlaka hekimleri ile görüşmeleri ve onların önerilerine uymaları gerekmektedir.
TİROİD HASTALARI KORONAVİRÜS SÜRECİNDE NELERE DİKKAT ETMELİ?
- Beslenmeleri mevsime uygun olan organik gıdalarla olmalı. Mevsim meyve ve sebzeleri tüketilmeli ve böylece doğal vitaminlerin vücuda alınması sağlanmalıdır
- C vitamini açısından zengin besinler (limon, kırmızı ve yeşil biber, domates, roka, maydanoz, yeşil sebzeler) tüketilmelidir.
- Dengeli beslenme için karbonhidrat, protein ve yağ tüketimi orantılı olmalı. Tek yönlü beslenme bağışıklık sistemini kötü etkiler
- Omega 3’ün tiroid işlevlerini düzenleyici etkisi nedeniyle haftada 1-2 defa balık tüketilebilir.
- Lif içeriği yüksek tahıl ürünleri özellikle kuru baklagiller tüketilmelidir.
- Selenyumun tiroid hormon metabolizmasındaki düzenleyici rolü dolayısıyla selenyum içeren mercimek, mantar, kuru fasulye, tavuk, ay çekirdeği ve ceviz gibi yiyeceklerin tüketimi artırılabilir.
- Çinko da tiroid hormon sentezi için gerekli bir elementtir. Organik yumurta, somon balığı, kabak, chia tohumu, ıspanak ve bademde bulunur.
- D vitamini eksikliğine de dikkat edilmelidir. D Vitamini en çok güneşten alınmakla beraber az da olsa somon, sardalya, yumurta sarısı ve sütte de bulunur.
- Su tüketimine de dikkat edilmeli. Günlük 2-2.5 lt su tüketimi yaz ayları için yeterli olabilir.
- İlaç kullanan hastalar ilaçlarını zamanında ve dikkatli kullanmalı asla aksatmamalıdır
- Egzersiz mutlaka hayatımızda olmalı. En az haftanın 3-4 günü egzersiz yapılmalı.
- Uyku düzenine dikkat edilmeli
- Maske ve mesafe kurallarına dikkat edilmeli ve mümkün oldukça kalabalık ve kapalı ortamlara gidilmemeli.
İLGİLİ İÇERİKLER