Günümüzde okul öncesi dönemdeki çocuklarda çok sık görülmeye başlanan sağlık sorunlarının başında obezite geliyor. Obeziteyle savaşta en büyük görev annelere düşüyor. Kaşıkla peşinden koştuğunuz çocuğunuz büyüdüğünde, önünden tabak almak istemiyorsanız sağlıklı beslenme alışkanlığını kazandırmanız şart…
Çocuk beslenmesinde küçükken yapılan hatalar gelişim döneminde obezite ve onun tetiklediği hastalıklar olarak karşımıza çıkıyor. Bebeklik döneminde bir lokma yemesi için bin dereden su getiren anneler ilerleyen yaşlarda obezite gerçeği ile karşı karışıya kaldıklarında bu sefer öğün ve kalori hesabı yapmak zorunda kalabiliyor. Çocuklarda görülen obezitenin nedenlerini, yeterli ve dengeli beslenme düzeninin nasıl olması gerektiğini Avusturya Sen Jorj Hastanesi’nden Diyetisyen Sema Mamak’a anlattı: “İnsan bedeninin en hızlı büyüdüğü, yaşamı boyunca enerjiye en çok ihtiyacı olduğu dönemde çocuklarımız nasıl oluyor da kilo alıyor, hatta obeziteyle karşılaşıyor? Kabaca bir tanım yapmak gerekirse; obezite, tüketilen enerjinin, kullanılan enerjiden daha fazla olması halinde, yağ dokusu hücrelerinin kitlesel olarak büyümesi, hacmen genişlemesi ve yetişkinlik dönemine girmemiş kişilerde sayıca artması demektir. Çocuklarımızda obezitenin oluşturduğu en büyük risk yağ dokusu hücrelerinin sayıca artmasına bağlı olarak yetişkinlik dönemlerinde kiloyla ve hatta obeziteyle yaşamalarıdır. Dolayısıyla kilolu bir çocuğun yetişkinlik dönemine girmeden yaşıtlarına uygun olan kiloya sağlıklı bir şekilde ulaştırılması gerekiyor.”
NELER YAPMAK GEREKİYOR?
Diyetisyen Sema Mamak obezitenin çocuklarda oluşmasına sebep olan başlıca faktörleri özetledi: Genetik özellikleri göz ardı etmeyin Ailede anne-baba ve kardeşlerde hatta ikinci derece akrabalarda kilo veya obezite problemi varsa, çocukta da benzer problemlerle karşılaşılma riski yüksek. Burada aileye düşen rol, bu riski göz önünde bulundurarak çocuğun beslenme şekline dikkat etmek oluyor.
Hormon dengesizliklerini dikkate alın
Genetik özellikler kadar hormon dengesizlikleri de çocukların kilo almasındaki temel faktörlerden biri. Eğer çocukta kilo alma eğilimi varsa, yaşıtlarına göre belirgin şekilde fiziksel yönden daha öndeyse, iştahı ile ilgili artış eğilimi varsa ailelerin mutlaka bir doktora giderek hormon değerlerini kontrol ettirmesi ve çıkan sonuçlara göre tedbir alınması öneriliyor.
Devamı diğer sayfada
Fiziksel aktivitesini artırın
Günümüzde teknolojinin gelişmesiyle birlikte artık her evde bilgisayar çağı başladı. Ipad ya da akıllı telefon gibi son teknoloji ürünü aletlerle oynayan çocukların yaşı ise düştü. Kafeteryalarda neredeyse iki yaşını doldurmamış çocukların elinde bu tarz aletleri görebiliyoruz. Artık saatlerce bilgisayar karşısında oturarak vakit geçiren, belki televizyon izleyen, hatta sofraya oturmadan ekran karşısında karnını doyuran, sokağa çıkmayan, hareket etmesini sağlayacak oyunlar oynamayan, sosyal yönden iletişimi zayıf çocuklarımız var. Aldıkları enerji ne kadar dengeli, beslenme kalitesi ne kadar iyi olursa olsun fiziksel aktivite olmayınca çocukların kilo alması kaçınılmaz oluyor.
Sosyal çevrenin etkisini en aza indirin
Günümüzde fast-food tarzı beslenme sadece yetişkinler için değil, çocuklar için de çok popüler hale geldi. Çocuklar arkadaş grubuyla yemek yemeye karar verdiğinde soluğu fast-food satan yerlerde alıyor. Sağlıklı beslenme bilinci olmadığı için belki de bu yemek tarzı çocukların birlikte yaptığı en büyük eğlenceleri haline gelebiliyor. Oysa bebeklikten itibaren sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandırılmış çocuklar büyüyüp arkadaş çevreleri ile dışarı çıkmaya başladıklarında da yemek tercihlerini sağlıklı olandan yana kullanıyor.
Ailelere sağlıklı beslenme alışkanlığı kazandıran öneriler
Öncelikle anne babaya düşen en büyük görev, çocuğun büyüme ve gelişimini buna paralel olarak iştah durumunu gözlemlemek olmalı. Bu basamaklardan herhangi birinde olumsuz bir gidişat varsa bir uzmandan yardım almak gerekiyor.
Çocuk kahvaltı etmeden okula gönderilmemeli:
Çocuğun günlük ihtiyacına cevap verecek şekilde sucuk, salam, sosis gibi şarküteri ürünleri olmadan, süt, yumurta, peynir, esmer ekmek, çok az bal ve tereyağdan oluşan kahvaltı güne ideal bir başlangıç oluyor.
Beslenme çantasını sağlıkla doldurun:
Annelerin yaptığı hatalardan biri beslenme çantasının, kek, poğaça, hazır meyve suyu gibi çocukların daha kolay yediği seçeneklerle hazırlamak oluyor. Bunların yerine, taze meyve veya badem, ceviz, fındık gibi faydalı yağ içeren kuru yemişler tercih edilmeli.
Su içme alışkanlığı kazandırın:
Sağlıklı bir şişeye su koymak, yanında taşımasını sağlamak ve tüketip tüketmediğini takip etmek şart.
Bilgisayar ve televizyon karşısında geçirdiği zamanı azaltın:
Bu durum özellikle ergenlik dönemindeki çocuklarda fazlasıyla sorun yaratıyor. Baskı kurarak, bilgisayarı elinden alarak çözüme ulaşamayacağınızı bilmelisiniz. Burada çocukla iletişimin sağlıklı olması büyük önem taşıyor. Onu ikna ederken bilgisayar ve TV yerine önereceğiniz aktivite ailece yapacağınız bir etkinlik olmalı.
Evde pişen yemekler dengeli olsun:
Bazı aileler sofrada sadece et ağırlıklı yemeklere öncelik veriyor. Dolayısıyla çocuğun kazandığı beslenme alışkanlığı da tek tip olabiliyor. Evde yemek pişirirken sebze, balık ve kuru baklagiller unutulmamalı.
Sağlıklı hafta sonları geçirin:
Çoğunlukla yapılan şey; yüzlerce insanın gittiği alışveriş merkezlerine gitmek; belki sinemaya girmek ve sonrasında fastfood restoranda yemek molası vermek oluyor. Oysa çocuğunuzla doğa yürüyüşü yapabilir hatta onun sevdiği bir spor dalını deneyip fiziksel aktiviteden zengin bir hafta sonu geçirebilirsiniz. Sonrasında ise evde yapılan güzel yemekler daha doğru bir tercih olacaktır.
Formsanté Dergisi Mayıs 2013 Sayısı