En yaygın göz bozukluklarından biri olan miyop okul çağlarında kendini belli ediyor ve yetişkinlik dönemine kadar artış gösterebiliyor. Peki Miyop neden olur? Belirtileri neler? Gözlük ne zaman takılmalı? Miyop tedavisi nasıl yapılır? Acıbadem Bakırköy Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Dr. Emel Çolakoğlu, 11 soruda miyop hakkında merak edilenleri anlattı. (Bu yazının ardından astigmat yazımızı da okuyabilirsiniz…)
Miyop nedir?
Miyop (uzağı net görememe), kırma bozuklularının en büyük grubunu oluşturur. Miyopisi olan kişiler yakını net görebildikleri halde uzağı görmekte zorlanırlar.-3.50 altı düşük; -350 ile -6.00 arası orta, -6.00’dan büyük dereceler yüksek miyopi olarak adlandırılır. Miyop; gözün belirli bir uzaklıktaki görüntüyü olması gereken noktada odaklayamamasıdır. Miyop kusuru; göz ön ve arka uzunluğunun olması gerekenden fazla olması ve veya gözün mercek ve kornea gibi kırıcı ortamlarının kırıcılığının normalden fazla olması durumunda görüntünün odak noktasından öne düşmesi ile ortaya çıkar.
Avrupa’da miyop sayısı 20 yılda iki kat artmıştır ve teknolojinin ilerlemesiyle adeta bir salgın haline gelmiştir. Uzağı göremeyenler en fazla Asya ülkelerinde görülmekte olup Kore gibi gelişmiş ülkelerde, önceden yüzde 40 olan miyopi oranı yüzde 90’a çıkmıştır. Türkiye de miyopi görülme oranı yüzde 65 civarındadır. Göz sağlığı üzerine araştırmalar yapan Brien Holden Enstitüsü’ne göre; bu yüzyılın ortalarında yaklaşık beş milyar insan ki bu dünya nüfusunun yaklaşık yarısına karşılık geliyor, miyop olacaktır.
Bebekler +6-7 hipermetrop (yakını göremez) olarak doğarlar. Yaşları ve göz küreleri büyüdükçe hipermetropi azalır, genetik ve çevresel etkiler ile gözün büyümesine paralel olarak miyopiye döner. Bu durum en erken 5 yaş civarında olur. Ancak çağımızda akılı telefon-tablet aktiviteleri ile miyopinin ortaya çıkma yaşı 3.5 yaşa kadar gerilemiştir. En sık olarak okul döneminde ortaya çıkması beklenir, sonrasında erkek çocuklarda 12-16 kız çocuklarında ise 10-14 yaş arası ergenlik döneminde hızlı artışla beraber 24-25 yaşa kadar ilerleme olabilir. 35 yaşından sonra azalma ihtimali vardır. Bu durum sadece gözün mercek ve kornea gibi kırıcı ortamlarının kırıcılığının normalden fazla olması durumunda artan yaş ile beraber kırıcılığın azalması ile ortaya çıkar. Erişkin döneminde miyopi artarsa katarakt oluşumu veya diyabet hastalığı ihtimali ile araştırma yapılmalıdır.
Miyopinin nedenleri neler?
- Genetik: İngiltere’de RASGRF-1 adlı genin miyopiye neden olduğu tespit edilmiştir.
- Yakın mesafede gözün çok kullanılması
- Doğal ışıktan uzakta, kapalı alanda fazla zaman geçirilmesi
- Ergenlik döneminde vücut büyümesine paralel olarak göz küresinin büyümesi
- Katarakt olması (nükleer)
- Diyabet hastalığında kan şekerini yükselmesi
- Psödomiyopi(yalancı miyopi) ise siliyer kasların stres yorgunluk ve aşırı yüklenme sonrası gevşeyememesi durumunda oluşur. Damlalı muayene ile uyum gücünün zayıflatılması gerçek numarayı ortaya çıkartır.
Miyop belirtileri nelerdir?
- Baş ağrısı
- Işık hassasiyeti
- Çocuklarda özellikle sık düşme, çarpma
- Net bir şekilde görebilmek için göz kapaklarını kısma veya kısmen kapatma ihtiyacı
- Göz yorgunluğu
- Araç kullanırken, özellikle geceleri görme zorluğu
- Televizyona, film ekranına veya sınıfın önüne daha yakın oturma ihtiyacı hissetmek
- Uzaktaki nesnelerden habersiz gibi davranmak
- Okulda tahtada yazılanları okumakta güçlük çekmek
- Aşırı göz kırpma
- Gözleri sık sık ovalamak
Gözlük ne zaman takılmalı?
Miyopinin tespitinden sonra ilerlemelerin eşlik edeceği bir takip dönemi başlamış demektir. Bu yüzden şikayet olmasa da 6 ayda bir kontrol gereklidir.-0.25 ,-0.50 hatta -0.75 miyopilerde mümkünse günlük aktiviteleri düzenleyerek gözlük verilmeden takip edilmeli veya gözlük kullanımı sadece uzak aktivitelerle kısıtlanmalıdır. Yalancı miyopi ile ayırıcı tanısı yapılarak numara belirlenmelidir.
İlerlemeyi nasıl durdurabiliriz?
- Yakın aktiviteyi sınırlamak: Yakın aktivite sürecinde 20 dakikada bir 20 saniye 20 metre uzak noktalara odaklanmak
- Yakın aktiviteye en az 40 cm mesafeden bakmak
- Okul dönemindeki çocuklarda hafta içi ders dışı aktivitelerde tablet ve telefon kullanımını kısıtlamak; hafta sonu 1 saatlik kullanımı 15 dakikalık periyotlara bölmek
- Uyku ortamı-karanlık ortamda uyumak: Göz kaslarını tam olarak gevşeterek aşırı uyum yapmayı engellemektedir
- Çalışma ortamının düzenlenmesi-gün ışıklı ortam tercih edilmelidir. Işığın bir sonucu olarak retinada üretilen dopamin, miyopiyi önlüyor.
- Dış mekandaki spor aktivite süresini arttırmak
Riskleri nelerdir?
- Periferik retina dejeneransı sıktır, ışık çakması ve uçuşması olması durumunda hemen göz doktoruna başvurulmalıdır. Retina dekolmanı gelişebilir.
- Normal doğum öncesinde damlalı göz dibi muayenesi önemlidir. Zira, şiddetli ısınma ile ince retina alanlarında kanama ve yırtık oluşabilir.
- Glokom riski yüksek miyopide artar.
- Göz tembelliği görülebilir.
- Gözlerde dışa kayma miyopinin derecesi ile beraber artabilir.
Miyopi nasıl tedavi edilir?
Gözlükle tedavi
Miyopinin düzeltilmesinde eskiden beri kullanılan yöntem, gözlüktür. Kalın kenarlı iç bükey (konkav) merceklerle öne düşen görüntünün retinaya odaklanması sağlanmaktadır. Günümüz teknolojisinde birçok seçenek mevcuttur. İnceltilmiş cam, kırılmaz hafif materyaller ve çeşitli kaplamalar ile (mavi ışık bloke edici, yansıma düzenleyici, gece görüşü için) de kullanılarak hem kaliteli bir görüş sağlanmakta hem hasta konforu yüksek tutulmaktadır.
Kontakt lensler
Uygun takılıp titizlikle kullanıldığında takdirde önerilebilir. Yüksek derecelerde veya iki göz arasında numara farkı olduğu durumlarda görüntü kalitesi itibariyle gözlüklerden daha iyi sonuç verir. Günümüzde yaygın olarak kullanılan lensler yumuşak lenslerdir; gözde kolay tolere edilirler. Gaz geçirgen sert lensler ise kullanımlarının zor olmasına rağmen bazı yüksek astigmatlarda ve keratokonus gibi gözlük ve yumuşak kontakt lensin fayda sağlamadığı hastalarda tercih edilirler.
Cerrahi tedavi
22 yaş sonrasında bir yıl ara ile yapılan göz muayenesinde numarada artış olmaması durumunda cerrahi planlama yapılabilir. Gözün önemli kırıcı ortamlarından korneaya yapılan radyal keratotomi, astigmatik keratotomi ve korneaya halka uygulaması veya ikinci önemli kırıcı ortam olan göz içi merceğinin değişimi ile kırılma kusurunun kalıcı tedavisi sağlanır. Daha erken yaşta yapılan işlemlerin tekrarı gerekebilmektedir. Keratotomide korneaya derin kesiler yapılarak miyopi veya miyopik astigmatizmanın tedavisi sağlanmaktadır. Gözdeki kusurun miktarına göre bu kesilerin derinliği, uzunluğu ve görme eksenine yakınlığı özel yöntemlerle hesaplanır. Lazerle düzeltilemeyecek kadar yüksek numaralara sahip gözlerde göziçi lens uygulaması yapılabilir. Başka cerrahi yöntemler de mevcuttur. Bunlar keratomilozis, epikeratofaki ve keratoplasti olarak sayılabilir.
Otokeratoloji
Miyopi tedavisinde gözlük, kontakt lens ve excimer lazere alternatif bir metot olan otokeratoloji, son 7 yıldır tüm dünyada uygulanan bir tedavi yöntemidir. Şu an için 4-5 numara miyopi ve 1.5 numara astigmata kadar olan numaralar sıfırlanmaktadır. 7 yaşından büyük çocuklar dahil her yaştan kişiye uygulanmaktadır.
Lazerle tedavi
Kırılma kusurlarının tedavisinde en etkin ve kalıcı olan yöntemdir. İşlem öncesinde yapılan hesaplamalar ile kornea şekli değiştirilmektedir. Topikal anestezi altında yapılır. Başarılı olmasında rol alan faktörler:
- Kornea kalınlığının uygun kalınlıkta olması (500 mikron üstü)
- Korneanın hücre şekli ve sayısı olarak düzenli ve yeterli olması (kontaktlens kullanımına bağlı yıpranma olabilir)
- Göz numarasının erişkin boyuta ulaşması (22 yaşından sonra bir yıl ara ile yapılan muayenelerde artış olmaması)
İLGİLİ İÇERİKLER