Sağlıklı ve formda bir vücuda sahip olmak için düzenli çalışan bir sindirim sistemine sahip olmak şart. Peki ama nasıl? İşin uzmanları cevaplıyor…
Hazır gıdaların daha çok tüketilmesi ve hareketin azalması, sindirim sistemi rahatsızlıklarında son yıllarda artışa neden oldu. Kilo vermeye çalışan birçok kişi, bağırsaklarının iyi çalışmadığından şikayet ederek uzmanlara başvuruyor ya da çevreden duyduğu bitkisel formüllerle çoğu zaman sağlığını tehlikeye atıyor. Çevremizde “reflü” tanısı almış en az bir yakınımız mutlaka var. Hal böyle iken bir de gastroenteroloji uzmanlarına soralım dedik; acaba modern yaşamın bu olumsuz etkilerinden nasıl korunuyorlar, sofralarına hangi besinleri koyuyorlar, ideal kilolarını ve midelerini nasıl koruyorlar, ne zaman ilaca başvuruyorlar. Herkesin şikayeti ve hastalığı kendine özel olsa da gastroenteroloji uzmanlarının kendi hayatlarına dair verecekleri ipuçları size ışık tutabilir.
Doç. Dr. FERYAL İLKOVA
Amerikan Hastanesi
Meyve suyu içmek yerine meyve yiyorum
“Düzenli, sağlıklı ve dengeli beslenmeye çalışıyorum. Ana öğünlerin yanı sıra özellikle acıktığım akşamüstü saatlerinde biraz badem veya bir porsiyon meyve yiyorum. Eğer ekmek yiyeceksem kepekli veya tahıllı ekmeği tercih ediyorum. Mümkünse akşam 19.00’dan itibaren yemek yemiyorum. Eğer akşam alkol tüketmiş ve fazla yemişsem ertesi gün bol sıvı tüketerek ve daha hafif yiyerek dengelemeye çalışıyorum. Rafine şekerden, tatlıdan, unlu gıdalardan, makarna, pilav ve börek gibi seçeneklerden kaçınmaya çalışıyorum. Tatlı yemek istediğimde dondurma veya taze meyveli yoğurt tercih ediyorum. Yağda kızarmış, çok baharatlı gıdaları tüketmiyorum. Gazlı, şekerli içeceklerden kaçınıyorum. Meyve suyu yerine meyve yemeyi, böylece lifli beslenmeyi tercih ediyorum. Tam bir et düşkünü olmama rağmen genellikle beyaz, ızgara veya buharda pişmiş et tercih ediyorum. Son yıllarda kahvenin karaciğer yağlanmasına karşı koruyucu olması ile ilgili çalışmalar yayınlandığından beri günde iki fincan kahve tüketiyorum. Gastroenterologlarda gastrit ve ülsere yol açan helikobaterpilori enfeksiyonu daha fazla görülüyor ancak bu bakterinin bende olmadığını öğrendim. Belki meditasyon ve spor yaptığımdan dolayı genellikle fonksiyonel bağırsak hastalıkları da yaşamıyorum. Bunlara rağmen mide şikayetim veya bir enfeksiyon olduğunda o gün daha hafif beslenerek, bazen de mide asidini azaltmaya yönelik ilaç alarak rahatsızlığımı geçirmeye çalışıyorum. Kesinlikle sporun sağlık için vazgeçilmez olduğuna inanıyorum. İşimden dolayı düzenli olarak spor salonuna gidemediğim için spor eğitmenimin verdiği hareketleri ve ağırlık çalışmalarını yapıyorum. Rutin sağlık tetkiklerimi ihmal etmiyorum. Ruh sağlığının önemini de unutmamak gerekiyor.” Devamı diğer sayfada
Prof. Dr. YILDIRAN SONGÜR
Memorial Şişli Hastanesi
Kızartma ve beyaz ekmeği hayatımdan çıkardım
“Şekerli, unlu ve tuzlu yiyeceklerden kesinlikle kaçınıyorum. Özellikle rafine şeker içeren tatlılar tüketmemeye çalışıyorum. Tatlı tercihimi her zaman sütlü tatlılardan yana kullanıyorum. Tuz direkt olarak mideye zarar vermese de genel sağlığım açısından ondan uzak durmaya çalışıyorum. Güne yarım yağlı süt ve içine mısır gevreği ve yulaf ezmesi ekleyerek başlıyorum. Bu hem güne daha dinç başlamamı sağlıyor hem de bağırsak sağlığımı olumlu yönde etkiliyor. Akşam yemeklerini erken yemeye çalışıyorum. Hayatımdan kızartmaları ve beyaz ekmeği tamamen çıkardım. Ağırlıklı olarak sebze ve salata tüketiyorum. Hem reflü şikayetini artırdığı hem he etkin kilo kontrolü sağlamadığı için söylenilenin aksine akşam yemeklerinden sonra meyve tüketmiyorum. Bağırsak sağlığı için en önemli nokta hareketli bir yaşam. Bunun için haftada 4 gün yürüyüş ve spor yapıyorum. Her sabah aç karnına 1 bardak su içiyorum ve lifli gıdalar tüketmeye özen gösteriyorum. Mideme zarar veren özel bir besin yok ancak dönem dönem ben de reflü şikayetleri yaşayabiliyorum. Bunun nedeni ise ne yediğim değil, ne kadar ve ne zaman yediğim oluyor. Her gün en az 7 saat uyumaya çalışıyorum, bunun altına indiğim zamanlarda kendimi kötü hissediyorum. Sigara kullanmıyorum.”
Doç. Dr. ARZU TİFTİKÇİ
Acıbadem Maslak Hastanesi
Yemekleri yavaş ve iyi çiğneyerek yiyorum
“Kilomu korumak için karbonhidrat ve yağdan uzak duruyorum. Az az ve sık sık beslenerek hem metabolizmamı hızlandırıyor hem de midemin sağlığı için hazma vakit bırakıyorum. Sindirim ağızda başladığı için besinleri iyi çiğniyorum. Mide sağlığım için sigara kullanmıyorum ve alkolü sınırlı tüketiyorum. Özellikle taze sebze, meyve yemeye özen gösteriyorum. Ayrıca ara öğünlerimde kuru incir, kuru kayısı gibi lifli gıdalarla beslenmemi destekliyorum. Uzun süredir hiç kızartma yemedim. Kafeini sınırlı, kolalı içecekleri çok nadir tüketiyorum. Gece geç saatte yememeye, bir şeyler yedikten sonra en az iki saat oturmaya veya kısa yürüyüşler yapmaya özen gösteriyorum. Tuzu az, salamura ve turşuyu nadiren kullanıyorum. Hazır gıda ve konserve yememeye özen gösteriyorum. Kömür veya odun ateşine maruz kalmış gıdalardan uzak duruyorum. Özellikle yanık ya da yanmış besinleri yememeye çalışıyorum. Evdeki baharatlarımı buzdolabında saklıyorum ve kötü koşullarda depolanmış baharat tüketmemeye çalışıyorum. Mide, bağırsak sistemimde ufak sorunlar yaşadığım zaman çiğneme formunda antiasidler veya probiyotikler kullanıyorum. Özellikle üst üste geç saatlerde yediysem veya ölçüyü fazla kaçırdıysam ayda birkaç günü geçmemek üzere lansoprol, pantoprazol etken maddeli asit pompası baskılayıcısı alıyorum. Yüzme, pilates gibi sporlar yaparak hem eklem sağlığımı koruyorum hem de iyi bir bağırsak alışkanlığı için gerekli olan hareketi hayatıma katıyorum. Hemen öğün öncesi ya da öğün arasında olmamak kaydı ile günde 2-2,5 litre su içiyorum.” Devamı diğer sayfada
Doç. Dr. MURAT GÜRSOY
Anadolu Sağlık Merkezi
Mide sıkıntılarımı uygun diyetle gideriyorum
“Sebze ve meyve ağırlıklı beslenmeye çalışıyorum, zeytinyağlı yemekleri seviyorum. Hamur işini ise pek yemiyorum. Doyduğum zaman yemeyi bırakıyorum. Her sabah mutlaka kahvaltı yapıyorum ve öğün atlamamaya çalışıyorum. Akşamları az yiyorum ve uyumadan önce pek bir şey atıştırmıyorum. Kolalı içecekler ve kahve sindirim sistemimi yavaşlattığı için ikisinde de aşırıya kaçmıyorum. Sigara, alkol, ağrı kesici ilaçlar ve çikolata ise reflümü azdırdığı için beni rahatsız ediyor, tüketmemeye çalışıyorum. Kilo almamaya gayret ediyorum çünkü ideal kilomda reflü de belirgin olarak azalıyor. Reflümü azdırmamak için soğan ve sarımsaktan, salçalı, yağlı gıdalardan da kaçınıyorum. Ancak bunlar benim kişisel hassasiyetlerim ve herkeste aynı durum ortaya çıkmayabiliyor. Midemde sıkıntı hissettiğim zaman bunu mümkün olduğunca yaşam biçimime dönüşen diyetle tedavi etmeye çalışıyorum. Cerrahiye ve ilaca gerek kalmadan beslenme ile rahatsızlıklarımı çözüyorum. Diyetle çözemediğim zaman nadir olarak hazmı kolaylaştırıcı, asit baskılayıcı tarzda ilaçlara başvuruyorum. Diyetin yanı sıra düzenli egzersiz de yapıyorum. Kas yapıcı sporları tercih etmiyorum; bisiklet, yüzme, doğa yürüyüşü ve koşu gibi sporlar yapıyorum. Stresten maalesef kaçınamıyorum ve rahatlamak için boş zamanlarımda saz çalıyorum, nadiren de olsa resim yapıyorum. Çok yoğun çalıştığım için hobilerimden bu ara biraz uzaklaştım ama fırsat buldukça yapmaya çalışıyorum. Çocuklarımla vakit geçirmek de çok dinlendirici oluyor, stresten uzaklaştırıyor.”
Prof. Dr. ESİN ÜNLÜ
Medical Park Bahçelievler Hastanesi
Rastgele ağrı kesici kullanmıyorum
“Kilomu korumak için öncelikle vücudumun günlük gereksinimleri doğrultusunda beslenmeye çalışıyorum; yani sağlıklı bir diyette olması gereken protein, karbonhidrat, yağ, mineral ve su gibi besinlerden dengeli bir şekilde almaya çalışıyorum. Özellikle hazır gıdalardan ve gazlı içeceklerden uzak duruyorum. Bol lifli gıdalar tercih ediyorum ve öğün atlamamaya çalışıyorum, ara öğün tüketiyorum. Şekeri hayatımdan çıkardım. Tatlı olarak meyveyi tercih ediyorum. Su, sindirim sistemini çalıştırdığından günde en az iki litre, yazın ise 3 litreye yakın su tüketmeye çalışıyorum. Gazlı, asitli içeceklerden ve yağlı gıdalardan uzak duruyorum Akşamları yatmadan 2.5-3 saat önce yemeyi kesiyorum. Hareketli bir çalışma ortamım var, ayrıca işyerimde merdivenleri kullanıyorum. Toplu ulaşımla gidebileceğim yerlerde metro ve otobüsü tercih ediyorum ve uzaklıklar uygunsa bir durak önce iniyorum. Haftada 3-4 kez düzenli egzersiz yapıyorum. Sigara ve alkol tüketmiyorum. Rastgele ağrı kesici kullanmıyorum. Günümüzde en çok yakınılan bağırsak sorunu kabızlık ve bunun en büyük nedeni az su içilmesi ile hazır gıda tüketilmesi… Sabahları büyük bir bardak ılık su içerek güne başlıyorum. Kahvaltıyı mutlaka evde yapıyorum. Kahvaltıda tahıllı ekmek tercih ediyorum. Kahvaltı soframda kuru meyveler, kuru yemişler ve yeşillikleri mutlaka bulunduruyorum. Siyah çay yerine bitki çaylarını tercih ediyorum. Sağlıklı beslenmeye özen gösterdiğimden mide ile ilgili çok şikayetim olmuyor. Ancak yoğun çalışma temposu, seyahat ve mevsim değişikliği gibi etkenlerle bazen ufak sorunlarım olduğunda antiasit çiğneme tabletler ve solüsyonlar alabiliyorum. Kişiler arasında besin maddelerine bağlı farklı yakınmalar olabiliyor. Ben de beni özellikle rahatsız eden gıdalardan uzak duruyorum. Yeterli ve düzenli beslenme en iyi doğal yöntemdir diye düşünüyorum.” Devamı diğer sayfada
Doç. Dr. GÜROL ÖKSÜZOĞLU
Bayındır Hastaneleri Gastroenteroloji Bölüm Başkanı
Kahvaltıyı kesinlikle ihmal etmiyorum
“Dengeli beslenmeye ve ara öğünleri atlamamaya özen gösteriyorum. Atıştırmalıkları, tatlı – acı baharatlı gıdaları, kızartmaları, alkolü, asitli içecekleri sevmiyorum. Mutlaka haftada iki kere balık, günde 1-2 porsiyon meyve yemeye dikkat ediyorum. Taze meyve suyu yerine meyvenin kendisini yiyorum. Çok önemli bir öğün olan kahvaltıyı kesinlikle ihmal etmiyorum. Akşamları yemek yedikten sonra en az 2 saat yatağa girmiyorum. Yemekleri yavaş yavaş yiyorum. Sindirim sistemimin sağlıklı çalışması için beslenmemde meyve, sebze ve salata gibi bol posalı gıdalara yer veriyorum. Günde en az 1,5 litre su ve mutlaka kefir içiyorum. Bu saydıklarıma dikkat etmenin yanı sıra stresle mücadele için de kendime vakit ayırıyorum. Haftada 2-3 gün tenis oynuyorum. Gece 7-9 saat uyumaya çalışıyorum. Dengeli beslenme dışında sindirim sistemim için ek tedbirler almıyorum ve aktarlardan ilaç niyetine ürün satın alınmasını da tavsiye etmiyorum. Eğer düzenli beslenmeye rağmen yakınmalarım olursa uygun ilaç kullanımını tercih ediyorum. Sağlıklı bir yaşam ve sağlıklı bir sindirim sistemi için önem verdiklerimi şöyle sıralayabilirim. Yeterli uyumak, dengeli beslenmek, stresten kaçınmak, ideal kiloyu korumak, periyodik olarak check-up yaptırmak ve mümkün olan en az dozda ilaç kullanmak…”
✎ Yaprak ÇETİNKAYA
Formsanté Dergisi Mayıs 2012 Sayısı