Evde Check-up zamanı! 13 soruda Check-up nasıl yapılır?

Sağlıklı olmak, sağlıklı kalmak için bulunduğumuz yaş grubuna ve taşıdığımız risklere göre uygun aralıklarla doktor ziyareti yapmamız gerekiyor. Ancak iki doktor ziyareti arasındaki dönemde kendi kendimizi kontrolden geçirmemiz, meme kanserinden yüksek tansiyona her hastalığın tedavisinde büyük önem taşıyan “erken teşhis”i kolaylaştırıyor. Peki, evde Check-up nasıl yapılır? Evde Check-up yaparken nelere dikkat etmeliyiz? İşte 13 maddede evde Check-up…

EVDE CHECK-UP NASIL YAPILIR?

KAN BASINCI

Yüksek kan basıncı, kadınlar arasında sık görülen bir sağlık sorunu, aynı zamanda kalp ve damar hastalıklarının oluşumda da en etkili risk faktörlerinden… Ev tipi bir kan basıncı (tansiyon) ölçüm aletine sahip olmak akıllıca bir yatırım olabilir, hele ki var olan bir kan basıncı sorununuz varsa… Kullandığınız cihazın kol bandının kolunuzun üst kısmını tam olarak kavradığından emin olun. Kolay kullanılır ve anlaşılır bir cihaz seçin. Her doktor ziyaretinizde de ayrıca ölçüm yaptırmayı ihmal etmeyin. 

NABIZ ÖLÇÜMÜ

Dünyada kadın ölümlerinin en önemli nedeni kalp ve damar hastalıkları… Neyse ki sadece nabız sayınızı ölçerek bazı riskleri önceden fark edebilirsiniz. İşaret ve orta parmağınızı bileğinizde, başparmağınızın bittiği noktaya hafifçe yerleştirin ve bir dakika boyunca kalp atışınızı ölçün. Bir yetişkinin nabız sayısının dinlenir pozisyondayken 60-100 arasında olması gerekiyor. Eğer bu rakam hep yüksek ya da hep düşükse veya düzensiz bir nabzınız varsa bir kardiyoloji uzmanından randevu almalısınız. 

TİROİTLER

Tiroitlerinizde doktora başvurmayı gerektirecek bir büyüme olup olmadığını evde kontrol edebilirsiniz. Bir ayna alın ve Adem elması ile köprücük kemiği arasında kalan bölgeyi görecek şekilde ayarlayın. Başınızı arkaya doğru atın ve bu pozisyondayken bir yudum su için. Suyu yutarken boynunuzun aynadaki aksine bakın; herhangi bir çıkıntı, büyüme ya da şekil değişikliği var mı? Varsa bu konuda doktorunuzla görüşmeyi ihmal etmeyin. Bu kontrolü düzenli aralıklarla tekrar edin.

MEME KONTROLÜ

Evde her ay adetiniz sona erdikten sonra elle meme kontrolü yapmak, memenizdeki beklenmedik oluşumları doktorunuza zaman kaybetmeden bildirmenizi sağlar. Aynanın karşısına geçin ve memelerinizin görüntüsüne dikkatle bakın. Kızarıklık, çukurlaşma, meme başında ya da derisinde dökülme ya da iki memeniz arasında farklı görüntüler var mı? Yatağa uzanın, sağ elinizi başınızın üzerine uzatın. Sol elinizin yüzük, orta ve işaret parmaklarını kullanarak koltuk altınızdan başlayarak tüm memenizi tarayın ve elinize gelen farklı bir kitle olup olmadığını hissetmeye çalışın. Aynı uygulamayı diğer elinizle sol memenize yapın. Bu kontrolü duşta ayakta ve sabunlu iken de yapabilirsiniz. 

CİLT LEKELERİ

Uzmanlar yılda bir kez cilt muayenesi yaptırmanızı öneriyor. Özellikle de cildinizde ben, leke, çil gibi yapılar fazla ise bunların fotoğraflanması ve değişimlerinin her yıl takip edilmesi önemli. Siz de evde ayna karşısında alışıldık bakışların yerine ayda bir kez sadece yüzünüze değil, tüm vücudunuza biraz daha yakından bakın. Şekil değiştiren, büyüyen ya da kanayan benlerinizin olması  kanser olduğunuzu göstermiyor ancak risk faktörlerinin arttığına işaret ediyor. 

DEPRESYON

Depresyon kadınlarda, erkeklere göre iki kat daha fazla görülüyor. Depresyonun belirtileri arasında sebepsiz kilo kaybı veya kilo artışı, umutsuz hissetme, asabiyet ve yorgunluk bulunuyor. Eğer risk altında olduğunuzu düşünüyorsanız bir psikiyatri uzmanından destek almaktan çekinmeyin. 

GEBELİK TESTİ

En doğru sonucu almak için gerçekleşmeyen adetinizin üzerinden bir hafta geçmesini bekleyin. Test sonucu pozitif ise hemen doktor randevunuzu alın. Eğer negatif ise hala hamile olma ihtimaliniz olduğunu unutmayın ve birkaç gün daha bekleyerek yeni bir test yapın.  

ADET DÖNGÜSÜ

Adetlerinizin başlangıç ve bitiş tarihlerini not edin. Eğer akıllı telefon kullanıyorsanız bu amaçla hazırlanmış uygulamalardan da yararlanabilirsiniz. Adet döngünüz 21-35 gün arasında ise normal kabul ediliyor ancak her ay düzensiz ise ya da daha sık veya daha seyrek adet görüyorsanız bir kadın hastalıkları ve doğum uzmanına danışmanız yerinde olacaktır.

İDRAR YOLU ENFEKSİYONU

Bugüne kadar en az bir kez idrar yolu enfeksiyonu geçirdiyseniz sürekli idrar yapma isteği ve yanma hissi size tanıdık geliyordur. Eğer bu belirtileri fark ettiyseniz hemen doktorunuza başvurmalısınız. İdrar örneğiniz ile yapılacak bir test hayati önem taşıyor çünkü bakteriyel bir enfeksiyon geçiriyorsanız mutlaka antibiyotik tedavisine ihtiyacınız olacaktır. İhmal edilen ya da doktora danışmadan yanlış ve yetersiz ilaçla tedavi edilmeye çalışılan idrar yolu enfeksiyonları böbreklerinize ilerleyip, daha karmaşık sağlık sorunları yaşamanıza neden olabilir.  

AKCİĞERLER

Akciğerlerinizin fonksiyonunu ölçmek için bir kol boyu uzaklıkta tuttuğunuz kibriti söndürmeyi ya da balon şişirmeyi deneyebilirsiniz. Eğer bu işleri yaparken zorluk çekiyorsanız ve tanısı konulmuş bir akciğer hastalığınız yoksa göğüs hastalıkları uzmanından randevu almanızda fayda var.

KANSIZLIK

Alt göz kapaklarınızın altına bakın. Bu bölge anormal bir şekilde soluk görünüyorsa kan değerlerinizle ilgili bir yetersizlikten şüphelenebilirsiniz. Özellikle adet dönemlerinde aşırı kanama yaşayanlardansanız bu konuda dikkatli olmanızda fayda var. Diş etlerinizde ya da tırnak diplerindeki etlerde solukluk da kansızlığa işaret ediyor.

YUMURTLAMA

Evde yapacağınız check-up’lar her zaman problemleri ortaya çıkarmaya yönelik olmak zorunda değil. Evde uygulanabilen ovülasyon (yumurtlama) testleri ile bebek sahibi olabilmeniz için en uygun tarihleri tespit edebilirsiniz. İdrar örneği ile yapılan bu testler yumurtlamayı tetikleyen hormonlardaki yükselmeyi ölçüyor. Bu testi kullanırken şunları göz önünde bulundurun:

28 günde bir adet görüyorsanız adetinizin başlamasından sonraki 11’inci günde test yapın. Daha uzun ya da kısa döngüler için kullanım kılavuzundaki önerilere bakın. Testi yapmadan önceki iki saat boyunca fazla sıvı almayın. Testi sabah ilk idrar ile yapmanız yanıltıcı sonuçlara neden olabilir. Her kitin özellikleri farklı olabileceği için kullanım önerilerini dikkatli okuyun. Test pozitif ise önünüzdeki 24-36 saat içinde yumurtlamanız gerçekleşecek demektir.

BAĞIRSAKLAR

Aniden başlayan ya da kronik olarak devam eden kabızlık sorununuz varsa, dört-beş günde bir ve zorlanarak tuvalete çıkıyorsanız bu durumu oluruna bırakmamakta ve kolon kanseri riskini bertaraf etmek için uzmana başvurmakta fayda var.

Derleyen: Yaprak ÇETİNKAYA

Formsanté Dergisi Arşiv