Yapılan çalışmalara göre, günlük 200-300 mg kafein baş ağrısına, migren ataklarına iyi geliyor. Oysa bir-iki fincan kahveye karşılık gelen bu miktarın üzerine çıkmanın baş ağrısını azaltmak bir yana, daha da artıracağı belirtiliyor. Bu bilgilerden hareketle, toplumda sık görülen migrenle mücadelede beslenmenin önem taşıdığının unutulmaması gerekiyor.
Işık ve koku hassasiyetinin eşlik edebildiği, genelde ataklar halinde ortaya çıkan, başın tek tarafına yerleşen, zonklayıcı karakterde olan, bulantı, kusma ve baş dönmesinin eşlik edebildiği, 4-72 saat sürebilen ağrılar “migren” rahatsızlığını tanımlıyor. Ağrıların ataklar şeklinde geldiğini, kişilerin yaşam kalitesini olumsuz etkilediğini ve çoğunlukla kadınlarda görüldüğünü belirten İSÜ Liv Hospital Bahçeşehir’den Nöroloji Uzmanı Doç. Dr. Belma Doğan Güngen, migren hakkında şu bilgileri veriyor: “Özellikle hormonal değişiklikler bu sıklıkta önemli rol oynuyor. Migrenin; genetik, immünolojik faktörler, beyin kan damarları ve beynin sinir iletimindeki kimyasal madde değişiklikleri sonucu ortaya çıktığı düşünülüyor. Hayatı tehdit eden, tehlikeli bir hastalık olmamasına rağmen, pek çok kişinin yaşam kalitesini düşüren bu sorun, fiziksel olarak ciddi yorgunluğa da sebep oluyor.”
İşin sırrı su ve uykuda
Migren ataklarının etkisinden uzun vadede korunmak için yeterli ve düzenli uyku uyumak, bol su içmek, parlak ışık kaynakları olan televizyon ve bilgisayar başında fazla vakit geçirmemek gerekiyor. Doç. Dr. Güngen, migren ataklarının şiddetinin alınacak birtakım önlemlerle hafifletilebildiğini belirterek, “Migren atağı yaşayan kişinin, sessiz ve karanlık bir ortamda uzanıp dinlenmesi gerekiyor. Çünkü migren hareketle ve ışıklı ortamın etkisiyle daha da şiddetleniyor. Ayrıca gürültülü ortam da migrenin şiddetini artırıyor. Bu nedenle migren hastalarının uzun süre gürültülü ortamlarda bulunmaması önem taşıyor” diyor.
Tedavide kök nedeni saptamak önemli!
Migren hastalığının tedavisinde uygulanabilen farklı tedavi seçenekleri bulunuyor. Öncelikle hastanın kök neden denilen problemlerinin sorgulanması ve tedaviye kök sebepleri düzeltmekle başlanması gerekiyor. Bunlar; metilasyon sorunları, bağırsak hassasiyetleri, hormonal değişimler, besin hassasiyetleri, alerji ve hücre içi mineral eksiklikleri olabiliyor. Kök nedenlerin eklenerek yapıldığı migren tedavisi seçenekleri arasında; ilaç tedavisi, botoks, akupunktur, doğru beslenme ve doğru gıda takviyesi kullanımı ile migren aşısı yer alıyor. “Ben tedavide kök nedenler içinde beslenmeyi çok önemsiyorum. Sadece beslenmenin düzenlenmesi ile migren atakları azalan hatta yok olan hastalar var. Migren beslenmesinde ‘azı yarar, çoğu zarar’ şeklinde nitelenebilecek bazı besinler bulunuyor. Örneğin; günde bir-iki fincanı geçmemek kaydıyla tüketilen kahve migrende ağrıyı rahatlatıcı özellik sağlarken, iki fincanı geçince atak sıklığını belirgin şekilde artırıyor. Aynı şekilde bitter çikolatanın 20 gramı da vücut tarafından tolere edilebilirken, daha yüksek miktarda tüketilmesi atak sıklığını belirgin şekilde artırabiliyor” diyen Doç. Dr. Güngen, migren hastalarına önerilen beslenme şeklini açıklıyor:
- Avokado, badem gibi magnezyum içeriği yüksek besinler,
- Balık, ceviz gibi Omega- 3 içeren besinler,
- Her tür yeşil sebze,
- Zeytinyağı, C vitamini, karalahana, koyu renk sebze, meyve, zencefil gibi mitokondriyi destekleyen besinleri tüketmek migrene karşı fayda sağlayabiliyor.
Bunların yanı sıra migreni tetikleyen birtakım gıdalar da bulunuyor. Söz konusu gıdalar ise şöyle sıralanıyor:
Nitrat içeren, histamin salgısını artıran besinler: Eski kaşar, mayalı içecek, eski şarap.
Gıda katkı maddesi içeren tüm ürünler (monosodyum glutamat (MSG), aspartam ve nitrit/nitrat): Bazı tuzlar, besinlerin koruyuculuğu ve lezzeti için birçok atıştırmalıkta bulunabiliyor.
Buğday ürünleri, glüten: Az alındığında vücut başa çıkabiliyor ancak aksi durumda bağırsak bariyerinin bozulması ve inflamasyonun tetiklenmesi ile ağrıyı belirgin olarak artırıyor.
Alerjen gıdalar: Yumurta akı, bazı kuruyemiş türleri, narenciye meyveler.
Soya ve soyalı ürünler
“Migren atağı gelen kişinin, sessiz ve karanlık bir ortamda uzanıp dinlenmesi gerekiyor. Çünkü migren hareketle ve ışıklı ortamın etkisiyle daha da şiddetleniyor. Ayrıca gürültülü ortam da migrenin şiddetini artırıyor.”
4 EVREDEN OLUŞUYOR
Migren ataklarında saat ve gün olarak hastada şikayetler değişiklik gösteriyor ve bunlar dört evrede tanımlanıyor.
BİRİNCİ (PRODROM) EVRE: Unutkanlık, huzursuzluk, sık esneme, boyun tutulmasıyla kendini gösteriyor ve atağın yaklaştığını haber veriyor.
İKİNCİ (AURA) EVRE: Migrenlerin beşte birinde görülüyor. Ortalama 5-60 dakika arasında sürüyor. Görme problemleri, karıncalanma gibi sorunlar yaşanıyor.
ÜÇÜNCÜ (MİGREN) EVRE: Zonklayıcı, şiddetli, genellikle tek taraflı baş ağrılarının olduğu bu evrede, bazen mide bulantısı, kusma ve baş dönmesi gibi belirtiler eşlik edebiliyor.
DÖRDÜNCÜ (POSTROM) EVRE: Bu dönem, bir-iki gün sürebiliyor. Konsantrasyon kaybı, yorgunluk, ışığa ve sese aşırı duyarlılık gibi bulgulara da rastlanabiliyor.
“Migrenin ortaya çıkışındaki kök nedenler içinde beslenmeyi çok önemsiyorum. Sadece beslenmenin düzenlenmesi ile migren atakları azalan hatta yok olan hastalar var.”
