Takvimli aşı rehberi

Çoğumuz aşıların sadece çocuklara yapıldığı yanılgısına kapılıyoruz. Oysa aşılar biz yetişkinlere de uygulanıyor ve yaşamsal önem taşıyor. Özellikle de bulaşıcı hastalıkların kapıda beklediği sonbahar ve kış mevsiminde!

Evet, sezon başladı! Hayır, sonbahar giyim sezonundan değil, aşı sezonundan bahsediyoruz. Malum, sonbahar mevsiminde okulların açılması ve havaların soğumaya yüz tutması nedeniyle artık kapalı mekânlarda daha fazla zaman geçirmek zorundayız. Bu da bulaşıcı hastalıklara yakalanma riskimizin artması demek. Ama unutmayalım ki elimizde hastalıklara karşı çok güçlü bir silahımız var; aşılar! Kaç yaşında olursak olalım, aşılarımızın tam olması yaşamsal öneme sahip. Tabii aşıların etkili olabilmeleri için, doğru zamanda ve tavsiye edilen aralıklarla yaptırılmaları da çok önemli. Biz de, hem çocuklar hem de yetişkinler için takvimli bir aşı rehberi oluşturduk. Hangi aşıyı ne zaman yaptırmalısınız? Aşıların koruyucu süreleri nedir? gibi soruların yanıtlarını Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Dilek Arman ile Dokuz Eylül Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Kadir Biberoğlu’ndan aldık. Dosyamıza mutlaka göz atın.

Çocuklar için…
BOĞMACA AŞISI
Özelliği: Aşı, boğmacaya neden olan ‘bordetella pertussis’ bakterisine karşı bağışıklık sağlayarak hastalığın gelişmesini önlüyor. Genellikle difteri ve tetanos aşılarıyla birlikte karma aşı şeklinde uygulanıyor.
Aşı takvimi: Doğumdan sonra 2. 3. ve 4. ayların sonunda yapılmalı. 16-24. ayda ve 4-6 yaşlar arasında iki kez daha tekrarlanmalı. 9 yaşından sonra yinelenmesine gerek yok.
Hangi sıklıkta tekrarlanmalı? Önerilen aşı takvimi boyunca uygulanmalı.
Kimler yaptırmalı? Tüm çocuklara yaptırılmalı.

ÇOCUK FELCİ AŞISI
Özelliği: İki tip çocuk felci aşısı var: 1 – Ağızdan damlatılan ve canlı virüs içeren aşı: Çocuk felcine yol açan Poliovirus’ün hastalık yapma özelliği yok edilerek uygulanıyor. 2 İnaktif, yani hastalık oluşturmayan virüs içeren aşı, kas içine yapılıyor.
Aşı takvimi: Doğumdan sonraki 2. 3. ve 4. ayların sonunda yapılmalı. 16-24. ayda ve ilkokul 1. sınıfta toplam iki kez daha tekrar edilmesi gerekiyor.
Hangi sıklıkta tekrarlanmalı? Önerilen aşı takvimi boyunca yaptırılmalı. 6 yaşından sonra tekrar edilmesi gerekmiyor.
Kimler yaptırmalı? Tüm çocuklara yapılmalı.

MENENJİT AŞISI
Özelliği: Vücutta bağışıklığı uyaran ve koruyuculuğu sağlayan ‘hemofilus influenza’ bakterisinin dış tabakasından oluşuyor.
Aşı takvimi: 2. 3. ve 4. ayın sonunda toplam 3 kez yapılmalı. 16-24. ayda bir kez daha tekrar edilmeli.
Hangi sıklıkta tekrarlanmalı? Önerilen aşı takvimi boyunca yaptırılmalı. Aşı ömür boyu koruma sağlıyor.
Kimler yaptırmalı? Tüm çocuklara yaptırmak gerekiyor.

ROTA VİRÜSÜ AŞISI
Özelliği: Ağızdan uygulanan bu canlı aşının 1 protein ve 5 protein içeren iki tipi var. Bu iki tip aşı da benzer düzeyde koruma sağlıyor. Aşı takvimi: Bir protein içeren aşı, doğumdan sonraki 2. ve 4. aylarda; 5 protein içeren ise 2, 4 ve 6. aylarda yapılmalı. Hangi sıklıkta tekrarlanmalı? Önerilen aşı takvimi boyunca yapılmalı. Bu aşının da koruyucu etkisi ömür boyu sürüyor. Kimler yaptırmalı? Tüm çocuklara yapılmalı.

KIZAMIK, KIZAMIKÇIK, KABAKULAK AŞISI
Özelliği nedir? Tek bir aşıda, üç virüs, canlı ve hastalık yapma özellikleri engellenmiş olarak bir arada bulunuyor.
Aşı takvimi: Doğumdan sonra 12. ayda bir doz ve ilköğretim 1. sınıfta bir doz olmak üzere toplam 2 doz uygulanması gerekiyor. Uzmanlar, daha önce aşılanmamış ve hastalığı geçirmemiş gençlere ilköğretim 8. sınıfta kızamıkçık aşısı yapılması gerektiğine dikkat çekiyor. Hangi sıklıkta tekrarlanmalı? Uygulanan iki doz ile ömür boyu korunma sağlandığı için doz tekrarı önerilmiyor.
Kimler yaptırmalı? Tüm çocuklara yapılmalı.

Çocuklar ve yetişkinler için…
GRİP AŞISI
Özelliği: Grip aşısının iki tipi var. Birincisi, inaktif, bir başka deyişle hastalık oluşturmayan aşı. Yumurtada üretilen virüsün öldürülmesiyle elde ediliyor. Diğeri ise canlı, etkinliği azaltılmış; burundan uygulanan aşı.
Aşı takvimi: Grip salgını başlamadan önce, tercihen eylül ve ekim aylarında uygulanması gerekiyor. Ancak mart ayına kadar da yaptırılabiliyor. Grip aşısında yılda tek uygulama yeterli oluyor. Eğer 8 yaşın altındaki bir çocuğa ilk kez uygulanacaksa, bir ay ara ile iki doz olarak öneriliyor. Grip aşısı 3 yaşın altındaki çocuklara ise yarım doz olarak uygulanmalı ve ilk kez yapıldığında bir ay ara ile iki kez yarım doz verilmeli.
Hangi sıklıkta tekrarlanmalı? Gribe yol açan virüsler sıklıkla değiştiği için her yıl yeniden aşı yapılması gerekiyor. Aşının etkisi de zaten yaklaşık bir yıl sürüyor.
Kimler yaptırmalı? Sık seyahat edenler, sağlık hizmeti sektöründe çalışanlar, 50 yaş ve üzeri yetişkinler, kalp, diyabet, astım, akciğer, böbrek hastalığı veya AIDS gibi birtakım sağlık problemleri olanlar, kanser tedavisi görenler, yuvada çalışanlar ve huzur evinde kalanlar, uzun süre aspirin tedavisi alanlar ve grip mevsiminde hamileliğinin 2. ve 3. ayında olacak hamileler mutlaka aşılanmalı. Ayrıca iş adamlarına, üretimde çalışan kişilere ve sporculara da öneriliyor.

Haberin devamı 2007 Eylül sayımızda…