Kutsal kitaplarda geçen ve 5 değerli meyveden biri olan zeytinin sağlık üzerindeki faydalarına birçoğumuz aşinayız. İnsanoğlunun ilkel dönemlerde zeytinleri çıplak ayakları ile ezmeleri sonucunda keşfettiği zeytinyağı Türk kültüründe sıkça kullanılmaktadır. Kalp-damar sağlığı koruyucu, bağışıklık sistemini güçlendirici ve daha birçok faydası bulunan zeytin Akdeniz tipi beslenmenin mihenk taşı olarak sayılmaktadır. Peki ya eski usullerle üretilen, saf zeytinyağı olarak da bilinen zeytin sütü nedir, ne gibi faydaları bulunmaktadır, gelin hep birlikte bakalım.
ZEYTİN SÜTÜ NEDİR, NASIL ÜRETİLİR?
Zeytinyağının en kıymetli hali olarak da adlandırabileceğimiz zeytin sütü (yabancı kaynaklarda Extra Virgin Olive Oil, Flower of the Oil olarak da geçmektedir), taş baskı tekniği ile üretilir. Kaliteli zeytinler elle toplandıktan sonra temizlenir. Taş baskı yöntemi ile hamur haline getirilen zeytin taneleri, beklemeye alınır, üste çıkan yağı toplanır ve bu toplanan yağa zeytin sütü denir. İsmini ise, zeytin tanesi elle sıkıldıktan sonra ilk akan yağmur damlasına benzer damlaların beyaz olmasından alır. Zeytin sütünün tadı, zeytin ilk ısırıldığında ağızda bıraktığı acı tada benzer ve sızma zeytinyağına göre çok daha keskin, meyvemsi bir kokusu vardır.
ZEYTİN SÜTÜ NEDEN DEĞERLİ?
Zeytin sütünü bu denli kıymetli yapan şey ise, toplanmasının meşakkatli olması, oldukça az bir miktar elde edilebilmesi, hiçbir işlemden geçmeden tamamen saf olarak elde edilmesidir.
Klasik sızma zeytinyağı üretiminde kullanılan pres yöntemi yağın asiditesini arttırarak, içeriğindeki antioksidan kalitesinin düşmesine sebep olabilir. Yine yüksek sıcaklık ile üretim yapılması ve ısı maruziyeti gibi durumlar da zeytinyağı içerisindeki değerli bileşiklerin kaybıyla sonuçlanır. Zeytin sütü üretiminde pres dahil hiçbir ek işlem uygulanmaması, faydalı olan zeytinyağını çok daha faydalı hale getirir.
ZEYTİN SÜTÜNÜN FAYDALARI NELERDİR?
- Kardiyovasküler hastalıklara yakalanma riskini düşürür
- İnfalamasyonu azaltır
- Hastalıklarla savaşır
- Alzheimer’a karşı koruyucu etkisi vardır
- Bağışıklığı güçlendirir
- LDL kolestrolün oksidasyonunu engeller
- Kalp damar sağlığını iyileştirir
- Vücut direncini arttırır
- kan basıncını düşürür
- Saçtaki kuruluğu azaltır, parlaklığı arttırır
- Cildi nemlendirir.
Zeytin sütünün en yararlı zeytinyağı çeşidi olarak sayılmasının başlıca nedeni, hastalıklarla savaşmamıza yardımcı fenolik antioksidan içeriği bakımından oldukça zengin oluşudur. Örneğin içeriğinde bulunan Oleocanthal antiinflamatuvar etkilere sahiptir ve immün sistemi güçlendirir. İçeriğindeki bir diğer fenolik antioksidan olan Oleuropein ise kötü kolesterol olarak da kodlayabileceğimiz LDL kolesterolün oksidasyonunu engeller ve kalp-damar sağlığımızı iyileştirir. Ayrıca içeriğinde yüksek oranda bulunan antioksidan E vitamini sayesinde vücut direncini arttırarak, genel sağlık ve iyilik haline olumlu katkılarda bulunur.
Kronik inflamasyon artrit, metabolik sendrom, diyabet, kalp-damar hastalıkları ve kanser gibi birçok hastalığın ana nedenidir. Zeytin sütü antiinflamatuvar içeriği sayesinde bu hastalıkların önlenmesine yardımcı olur. İnfalamasyonu azaltır, LDL oksidasyonundan korur, kan basıncını düşürür ve kalp krizi, felcin temel sebeplerinden olan istenmeyen kan pıhtılaşmasından koruyucu etkisi sayesinde kardiyovasküler hastalıklara yakalanma riskini düşürür.
Akdeniz diyetinde de bulunan zeytin sütü bunamaya sebebiyet veren nörodejeneratif bir rahatsızlık olan Alzheimer’a karşı koruyucu etkidedir. Ayrıca saçtaki kuruluğu azaltmada, açık yara tedavilerinde, cildi nemlendirme ve parlaklık kazandırmada yardımcı olduğuna dair çalışmalar vardır.
ZEYTİN SÜTÜ NASIL KULLANILIR?
Yağlarda bulunan dumanlanma noktası geçildiği takdirde; serbest radikaller gibi DNA hücre hasarına sebebiyet verebilecek, kansere yakalanma riskini arttırabilecek zararlı bileşenlerin açığa çıkmasına sebep olur. Zeytin sütü tamamen doğal olarak üretildiğinden dumanlanma noktası oldukça düşüktür. Dolayısıyla pişirme işlemi için uygun bir yağ değildir. Çiğ olarak tüm yemeklerde, salatalarda, soslarda, mezelerde kullanıldığında hem besleyici değeri, hem de lezzeti arttırmaktadır. Pişmiş yemeklerde ise ocağın altını kapadıktan sonra eklenebilir.
Özetlemek gerekirse, zeytin sütü birçok sağlık faydası bulundurmaktadır. Fakat yine de yağ sınıfına girdiği unutulmamalıdır. Yüksek kalori içeriğine sahip oluşundan dolayı fazla tüketildiğinde kilo kontrolünü zorlaştırabilir. Ayrıca pahalı bir ürün olduğu için aşırı miktarda kullanımı bütçenizi zorlayabilir.
İLGİLİ İÇERİKLER
- Taze zeytin yaprağı çayı nasıl yapılır? Korona (Covid) için etkili mi?
- Yemeklerde riviera zeytinyağ mı, naturel zeytinyağ mı kullanmalıyız?
- Zeytinyağını dikkatli tüketin!
