Sizin de karşınıza çıkmış olabilir. Açık ilişki yaşayan arkadaşlarınız olabilir ya da açık ilişki yaşamayı teklif eden bir partneriniz. Eğer açık bir ilişkiyi gündeminize aldıysanız gelin koşulları birlikte gözden geçirelim.
Hazırlayan: Seda Özdemir Şimşek
Çoğumuz, “Sonsuza kadar mutlu yaşadılar” masallarıyla büyüdük. Haliyle ruh eşimizle yaşlanacağımıza dair inancımız yüksek. Ne var ki pek gerçekçi olmadığının da farkındayız. Hatta bir kısmımızın o arzusu da kalmadı. Bir de üstüne, ilişkiler dünyasında sosyal ihtiyaçlarını farklı arkadaşlarla karşılayabileceği gibi, birden fazla romantik veya cinsel partnere sahip olmak isteyenler türedi.
Hele flört uygulamalarında bu istekler profillerde açıkça belirtilir hale geldi.
AÇIK İLİŞKİ NEDİR?
Açık ilişki, iki partnerin mevcut ilişkilerinin dışında cinsellik ve/veya aşk aramayı rıza göstererek kabul ettiği durumlardır ve elbette herkes için uygun olmayabilir. Ancak bir partneriniz varsa ve açık bir ilişki fikri ikinize de çekici görünüyorsa, öncelikle bu kararın son derece kişisel olduğu konusunda anlaşalım ve sonra da açık ilişkinin karmaşık bir yapısı olduğunu hatırlatalım. Üstelik bu karmaşıklığın nedeni sadece çok eşliliği onaylamayan bir toplumda yaşamamız değil, açık ilişkilerin kıskançlık, sınırlar ve ilişki hedefleri konusunda ciddi sorunları da beraberinde getirebilmesi.
Öte yandan, açık bir ilişki kimileri için son derece tatmin edici de olabilir. Aşk hayatınız için ne türden bir açık düzenlemenin mantıklı olduğuna ve mevcut bir ilişkiyi açma fikrine karar vermenize yardımcı olmak için düşünmeniz gereken en önemli soruları ilişki terapistlerimize sorduk.
1- NEDEN BUNU YAPMAK İSTİYORSUNUZ?
Bir çiftin mevcut ilişkilerini açmayı düşünmesini besleyen birçok farklı faktör olabilir. Araştırmalarda çok eşliliğin sekiz olası motivasyonu bulunuyor. Bunlar arasında tek eşli bir ilişkide karşılanmayan ihtiyaçların karşılanması, ideolojik tutumların ifade edilmesi ve bir topluluğa ait olma isteği gibi nedenler var.
Kendinize ve partnerinize ilişkinizde tam olarak neye ihtiyacınız olduğunu sorun: Daha fazla seks, daha fazla aşk ya da ikisinin bir kombinasyonu? Bu sayede asıl motivasyonunuzu belirleyerek belki ilişkinizdeki eksikliği de konuşma imkanı bulabilir ve açık bir ilişkiye geçmeden de çözüm bulabilirsiniz.
“Açık ilişkiye geçmek her iki partnerin daha fazla memnuniyet hissetmesine yardımcı olabileceği gibi ilişkinin noktalanmasını da sağlayabilir.”
2- SORUNLU BİR İLİŞKİYİ “DÜZELTMEYE” Mİ ÇALIŞIYORSUNUZ?
Açık ilişki, ilişki sorunlarının sihirli çözümü değil. Örneğin, bazen bir partner kendisini açık ilişkiye hazır hissederken, diğer partner böyle bir duruma gelmemiş olsa da ilişkiyi “kurtarmak” için açık ilişkiye sarılması gerektiğini hissedebilir. İlişki terapistlerine göre bu gibi durumlarda, her iki partner de benliklerinin veya ilişki hedeflerinin bir kısmını feda etmek zorunda kalabilir ve bu ödünler sonunda ilişkinin daha hızlı çözülmesine neden olur.
Aynı durum, ayrılmak için fazla iç içe ya da bağımlı olan ve artık onarılamayacak ilişkilerini kurtarmak için mücadele eden partnerler için de geçerli olabilir. Açık ilişkiye geçmek her iki partnerin daha fazla memnuniyet hissetmesine yardımcı olabileceği gibi ilişkinin noktalanmasını da sağlayabilir.
3- SINIRLARINIZ HAKKINDA RAHATÇA KONUŞABİLİYOR MUSUNUZ?
En sağlam ilişkilerde bile (ebeveyn ve çocuk, yakın arkadaşlar veya romantik partnerler arasında), ihtiyaçlarımızı iletmekte zorluk yaşayabiliriz. Ancak ilişkisini açmaya çalışanlar için birbirlerinin sınırlarını öğrenmek ve tamamen saygı göstermek çok daha hayati bir önem taşıyor.
Romantik yaşamınıza diğer insanları dahil etmeyi düşündüğünüzde, birçok önemli konuşma yapmanız gerekebilir: Onlarla nerede buluşacaksınız ve nerede yakınlaşacaksınız, onları arkadaşlarınızla, ailenizle veya çocuklarınızla tanıtacak mısınız, zamanınızı nasıl bölüştüreceksiniz ve daha birçok mesele var. Sınırların, her iki kişinin de rahat hissetmesi için müzakere edilmesi gerekebilir.
Ancak, sınırlarınızı iletmekte zorlanıyorsanız, bu sağlıklı bir açık ilişki yaşayamayacağınız anlamına gelmez. Önce partnerinize korkularınızdan bahsedin. Şöyle diyebilirsiniz: “Açık bir ilişki yaşamayı merak ediyorum, ama duygularım hakkında dürüst olamayacağımı ya da ihtiyaçlarıma saygı göstermeyeceğini düşünüyorum.” Eğer partneriniz bu konuda duyarlı ve güven verici değilse bu, ilişkiyi açmanın iyi bir fikir olmadığı anlamına gelir, çünkü iletişim ve sınırlara saygı göstermek, açık ilişkilerin işlemesi için anahtar nokta.
Bu konuşmayı yapmak bile sizi ürkütüyorsa, açık ilişkiye geçmeden önce sınırlarınızı belirleme konusunda zaman harcayın. Önce düşük riskli durumlardaki ihtiyaçlarınızı belirleyebilirsiniz. Örneğin, gece 10’dan sonra kimseyle mesajlaşmamak gibi.
Sonrasında açık bir ilişkiyi düşünmeden önce, partnerinize hangi sınırların size uygun olduğunu ve olmadığını söyleyebilirsiniz. Uzmanlara göre bu, zamanla ve tekrarlayarak daha kolay hale gelecek sürekli bir pratik. Ayrıca, ilişkilerde ihtiyaçlarınızı ve sınırlarınızı ifade etmekte zorlanıyorsanız, bireysel terapi oldukça faydalı olabilir.
4- KENDİNİZİ DEĞERLİ GÖRMEK İÇİN DİĞER İNSANLARIN ONAYINA MI BAĞLISINIZ?
Öz-kabul ve kendini sevme konusu şu sıralar çok popüler kavramlar. Başkasına sevgi besleyebilmek için kendimizi sevmemiz gerektiğine dair öğütler sıklıkla karşımıza çıkıyor. Ancak hayat uzun bir yolculuk ve süreç her zaman düz bir çizgi şeklinde ilerlemiyor. Bazen hayatınıza başka sevgiler katmadan önce illa “kendinizi tamamen kabul edip sevme” (tam olarak ne demekse!) seçeneğine tik atmanız gerekmiyor.
Psikologlara göre insanlar yaşamak için başka insanlara ihtiyaç duyar ve diğerlerinin sevgisiyle kendisini değerli hissetmesi de gayet sağlıklı. Tersine, başkaları tarafından sevildiğini veya onaylandığını hissetmek kendini değerli hissetmeye giden bir yol. Hatta, psikolojide bunu ifade eden bir kavram bile var: O lumlu yansıtılan değerlendirme. Yani kendimizi, çevremizde bizim için önemli ve anlamlı kişilerin bizi gördüğü olumlu şekilde algılayabiliyoruz.
Tabii eğer bir kişi ilişkisinde tamamen diğerinin sevgi ve onayına bağımlı hale gelmişse ve ama istediği sevgi ve onay artık sunulmuyorsa, bu durumda sorunlar ortaya çıkabilir. Böyle bir durumda her ne kadar kendimizi tamamen başkalarının duygu ve onayına bağlamamak önemli olsa da sevgi ve onay talep etmekten de utanmamalıyız. Eğer bu sevgi ve onay tarafların keyif aldığı açık bir ilişki ile karşılanacaksa, o zaman etik çok eşlilik mutlu bir son sunabilir. Sonuç olarak, her iki partner de açık bir ilişkinin, karşılanmamış duygusal ve/veya fiziksel ihtiyaçları gidermede yardımcı olabileceğine inanıyorsa ve ilişkileri güven temelli ve iyi iletişim kurma pratiğine dayanıyorsa, o zaman açık ilişkileri denemek için hiçbir engel yok.
5- KISKANÇLIKLA NASIL BAŞA ÇIKARSINIZ?
Tek eşli ya da çok eşli ilişki yaşayan insanlar, kıskançlık gibi insanın içinden çıkması zor olan duygularla karşı karşıya kalabilir. İlişkinizi açmaya çalışıyorsanız, bu duyguları incelemeye ve kıskançlığınızın bir sorun olabileceği halleri düşünmeye hazır olmalısınız.
Örneğin, kıskançlıkla agresif bir şekilde tepki veriyor musunuz? Yoksa içe dönüyor ve hislerinizi tartışmaktan kaçınıyor musunuz? Veya belki bu duyguları tamamen görmezden gelip sizi içten içe yese de her şeyin yolunda olduğu numarası mı yapıyorsunuz? Bu tür tepkiler, sağlıklı bir açık ilişki için gereken sağlıklı iletişimi engelleyecek işaretlerdir.
Terapistler kıskançlığın, tıpkı diğer tüm duygular gibi, iyileşmemiz gereken bir şey hakkında değerli bilgiler içerdiğini ya da karşılanmayan bir ihtiyacımızı ifade ettiğini vurguluyor. Açık ilişki kıskançlığı ön plana çıkarabilir ve mutlaka öncesinde konuşmak gerekir. Örneğin, belki birden fazla partner düşüncesi, ilişkinizin gücü hakkında güvensizlik hissi yaratıyorsa çift olarak daha fazla zaman geçirerek bu rahatsızlığı hafifletebilirsiniz. Veya belki de kendinizi değersiz hissediyorsanız ev işlerinin daha eşit bir şekilde dağıtılması size kendinizi takdir edilmiş hissettirebilir.
Kendinize ve partnerinize ilişkinizde tam olarak neye ihtiyacınız olduğunu sorun. Bu sayede asıl motivasyonunuzu belirleyerek belki ilişkinizdeki eksikliği de konuşma imkanı bulabilir ve açık bir ilişkiye geçmeden de çözüm bulabilirsiniz.
“AÇIK İLİŞKİ” SİZİN İÇİN NE ANLAMA GELİYOR?
Tarih boyunca açık ilişkilerin çeşitli versiyonları yaşandı ve yaşanmaya da devam ediyor. Bu konuyu ilk kez araştırıyorsanız, çeşitli yeni terimlerle karşılaşmanız olası. Aklınızda açık ilişki varsa ne gibi türleri olduğuna beraber göz atalım.
Etik çok eşlilik (ENM): Açık ilişkilerin çoğu türü için genel terim etik çoklu ilişki ya da İngilizce kısaltmasına aşina olmanızın muhtemel olduğu ethical nonmonogamy (ENM). Yani bir ilişki içinde bulunan kişilerin birden fazla cinsel partnerle cinsellik yaşamasını ifade eden bir açık ilişki türü. Çiftlerin dürüstlük ve saygı gibi kurallara uyması gerekir. Yani bu ilişkide şeffaflık ve iletişim, sizin ve partner(ler)inizin yapacağı seçimlerin temelinde olması gereken dinamikler.
Poliamori: Aynı anda birden fazla yakın ilişkiye sahip olmak demek. Böyle bir ilişki türünün de farklı alt türleri ve kuralları olabiliyor. Örneğin, “hiyerarşik poliamori” diğer partnerlerin yanında birincil bir ana ilişkinin varlığını kabul ederken, “hiyerarşik olmayan poliamori” her partnere eşit sevgi ve samimiyeti sunar, ana bir ilişki yoktur.
Swinger: Çiftlerin başka çiftlerle veya bekar insanlarla sadece cinsel etkinliklerde bulunduğu diğer bir ENM türüdür. Kimi zaman bu ilişki birbirine tamamen bağlı üç partnerden oluşan yeni bir ilişki düzenine dönüşebilir. İlişkinin şeffaf olması ve tüm tarafların rıza göstermesi şarttır.
