Naikan terapisinde öne çıkan bazı sorular var…
Bu yöntemde kişi, kendisi ve başkalarıyla ilişkilerini bilinçli hale getirmek için, her gün kendisine şu üç soruyu soruyor:
– Bugün başkalarından nasıl destek aldım?
– Bugün başkalarına nasıl destek verdim?
– Bugün başkalarına ne şekilde yük oldum/zarar verdim?
Fark ettiyseniz, bu sorular arasında, “Bugün başkaları bana nasıl zarar verdi?” sorusu yok. Çünkü bu soruyu sürekli kendimize soruyoruz. Zaten her an, başkalarının bize verdiği zararların çetelesini tutuyoruz. Diğer insanların kötülüklerine karşın iyi bir insan olmanın, bir tür zayıflık olduğunu sanıyoruz. Çünkü başkalarıyla sağlıklı sınırlar geliştirmeyi, kendimizi korumayı bilmiyoruz ve bu eksiğimizi, zayıflıkla karıştırıyoruz. Kötülüğün kötülükle giderilebileceğine inanıyoruz! Oysa bu ne büyük bir yanılsama!
Bu yöntemde adeta bir günün muhasebesi gibi insan yastığına başını koymadan önce, o günün değerlendirmesini mi yapıyor?
Ben bunu günün her saatinde yapmaya çalışıyorum. Yapılan bir anlamda hayata karşı tutumumuzu gözden geçirmek. Zaten farkındalığımız arttıkça, yaptığımız hata sayısı yavaş yavaş azalıyor. İnsanlara bilinçli zarar vermemeye başlıyoruz. Sistematik olarak kayıtsız, sorumsuz davranmak yerine hatalarımızın sorumluluğunu üstleniyoruz. Bu bağlamda, Naikan şu saatte yapılır diye bir kısıtlamadan çok, onu bir hayat tarzı haline getirmek gerekiyor. Dikkat ve özenle yaşamak demek bu. Örneğin; sokakta susuz kalmış bir kedi görüyorsunuz; onun yanından yürüyüp geçmek de mümkün, bir şişe su alıp içebileceği bir kapta ona vermek de… Su vererek onu sıkıntısından kurtarmanız, dünyaya yapacağınız bir katkı ve Naikan’ın bir sorusunun da cevabı oluyor.
İnsanın yapısından gelen inkar ve başkalarını suçlayarak sorunlardan uzaklaşma davranışı toplumun büyük kısmında görülüyor. Bunu nasıl önleyebiliriz?
Başkalarından ne tür destekler aldığımızı düşünmediğimiz için, bu gerçeği çoğu kez fark edemiyoruz. Sabah hatırımızı soran komşumuz, çay içtiğimiz fincanı ve onun içindeki çayı üretenler, her gün bindiğimiz metroyu kullanan makinist bizi gün içinde destekleyen sayısız insandan sadece birkaçı… Bu da zaten ilk sorunun cevabını veriyor.
“Bugün başkaları için ne yaptım?” sorusuna gelince… Güne gülümseyerek başlamak, kahvaltı ve yemek hazırlamak, ortalığı toplamak, işimizde düzgün çalışmak, doğayı korumak için özenli olmak, samimiyet ve saygı dengesini gözeterek insanlarla güzel ilişkiler kurmak, hasta ziyaretine gitmek, ne zamandır görmediğimiz birisinin hatırını sormak için telefon etmek, çevremizde yaşanan bir ayrımcılık veya tacize engel olmak gibi sayısız cevap bulunabilir bu soruya…
Bugün başkalarına nasıl yük olduğumuz veya zarar verdiğimiz sorusunun yanıtını bulmak ise ince bir dikkat gerektiriyor. Birini bekletmek, verdiğimiz sözü tutmamak, haksızlığa göz yummak, yapılabilecek bir yardımı esirgemek, kaba ve bağırarak konuşmak, dedikodu yapmak, duygusal veya fiziksel şiddet uygulamak başkalarına verebileceğimiz sayısız zarardan birkaçı… Üstelik başkalarına verdiğimiz zararları sıkça “istemeden oldu”, “unuttum”, “fark etmedim” gibi mazeretlerle veya başkalarını suçlayarak göz ardı ediyoruz.
Naikan’ın insanlığa en büyük katkılarından birisi de bizlere, bencilleşen günümüz dünyasında kolayca unuttuğumuz bir gerçeği hatırlatması! Başkaları olmadan bir hiç olduğumuzu, herkesin ve her şeyin birbirine bağlı olduğu gerçeğini… Einstein da önümüzde durduğu halde görmezden geldiğimiz bu aşikar gerçeği, çok güzel dile getiriyor: “Hepimizin yaşamı, bizden önce yaşamış ve halen yaşamakta olan milyonlarca insanın, ortak emeğinin ürünüdür.” Tüm bunları düşünüp de insanın “Tek başına var olabilecek ölçüde güçlü ve önemli” olduğu sonucuna varılması mümkün mü?
