Cilt ve el dezenfektanlarının yaygın kullanımı, özellikle COVID-19 salgınıyla birlikte artış göstermişti. Ancak, bu ürünlerin bilinçsizce kullanılması ve içerdikleri kimyasalların potansiyel riskleri konusunda dikkatli olunması gerektiriyor. Dermatolog Dr. Zahide Eriş, el dezenfektanlarının kullanımı hakkında önemli bilgiler paylaştı.
EL VE CİLT DEZENFEKTANLARININ KULLANIMINDA NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
El dezenfektanlarında yüksek miktarda alkol ve kimyasallar bulunuyor. Aslında cilt temizliğinde en önemlisi; su ve sabunla cildi dezenfekte etmek ve temizlemek. Bunların olmadığı durumlarda el ve cilt dezenfektanlarına başvuru olabilir ya da bu işte bakterilerden virüslerden korumak amacıyla da bizim gibi muayenehane, hastane ortamlarında kullanılabiliyor fakat tabii hastane ortamlarında kullanılanlar özellikle ruhsatlı ürünlerdir. Dışarıda COVID döneminden sonra çok fazla bu tarzda ürünler türedi, bazıları “merdiven altı” dediğimiz ürünler olabiliyor. Tabii bunları kullanırken dikkat etmek gerekiyor, bu tarz ürünleri alırken özellikle Sağlık Bakanlığı onaylı mı değil mi diye bakarak almamız gerekiyor. Biz doktorlar gibi sağlık kuruluşlarından veya işte ecza depolarından almak daha güvenilir olabilir.
Yasaklanan bazı ürünlerde biyosidal ruhsata tabii olmadığı ve güvensiz ibareleri var bunlarla ilgili bilginiz varsa paylaşabilir misiniz?
Sağlık Bakanlığı ruhsatlı olmayan ürünlerde, kayıt dışı kimyasallar bulunabilir veya klinik raporlarla tespit edilmemiş virüs öldürme özelliği olmayan kimyasallar olabilir. Aslında hiçbir işe yaramayabilir ya da çok fazla alkol içerebilir, ölüme neden olan ya da görme kaybına neden olan alkol ve benzeri içerikler içerebilir. Bunlar çok iritandır ve yarar yerine zarar da verebilir. Özellikle virüslerden, bakterilerden kendimizi korumak için bu dönemde dezenfektanlar yerine suya sabuna ulaştığımız yerlerde elimizi en az 20 – 30 saniye süreyle ovuşturarak parmak uçlarını, avuç içini ve başparmak kenarını iyice ovuşturarak yıkamak daha mantıklı olacaktır.
El ve cilt dezenfektanlarının içerisinde tespit edilen zararlı maddeler kişilerde ne gibi sorunlara yol açabilir?
Özellikle el dezenfektanlarında çok sayıda kimyasal olduğu için hatta ruhsatlı olanlar bile alerjik reaksiyonlara sebep olabiliyor. Özellikle astım gibi rahatsızlıkları bulunan kişilerde hassasiyet yaratabilir. Özellikle çocuklarda bu çok önem arz ediyor. Yine alerjik cilt reaksiyonlarına da sebep olabiliyor; cilt kuruluğu oluşabiliyor, cildin bağışıklığı etkilenebiliyor, triklosan gibi maddeleri içeren ürünlerde antibiyotiklere karşı direnç oluşturabiliyor yani çok fazla kullanıldığında aslında dezenfektan etkisi yerine daha dirençli antibiyotik durumu geliştirip çocuklarda kullanılan antibiyotiklerin etkisini düşürüyor.
Burada aslında dikkat edilmesi gerekenlerden bir tanesi de çocukların tek başına bu dezenfektan ürünlerini kullanmasına izin vermemek gerektiği. Ellerine çok az damlatıp hızlıca ovuşturmalarını sağlamak gerekiyor. Yüzüne gözüne yaklaştırmasını, koklamasını önlemenizi tavsiye ederim. Mümkünse paraben içermeyen ürünleri kullanmak, renksiz ve kokusuz ürünleri almak, aşırı kullanımından da kaçınmak gerekiyor. Ayrıca egzama, açık yara gibi cilt hastalığı varsa elinizi su ve sabunla yıkamanız daha doğru olacaktır. Özellikle atopik egzaması olan çocuklarda cilt çok hassas ve direnci düşük olduğu için dezenfektan kullanmamalarını tavsiye ediyoruz. Ayrıca elinizde dezenfektan ürün varken yanıcı maddelerden de uzak durmak gerekiyor. Kış aylarında kurulduğu önlemek amacıyla nemlendirici bir ürün kullanırsanız daha sonrasında cildin egzamaya yatkınlığını ve kuruluğa yatkınlığını da azaltabilirsiniz.
