Teknoloji hayatımızın her alanında yer alıyor. Eğitimden iş dünyasına kadar dijital dünyanın etkisi altındayız. Teknolojinin bir kolu da ilişkilere uzandı; aşklar da artık “sanal” denilen platforma taşındı. Dijital çağda kalıcı ilişkiler kurmanın yollarını uzmanına sorduk.
Röportaj: İrem Naz Güvel
İlişki ve aile danışmanı İrem Hattat, yeni kitabı “Online Flört Online Romantizm” ile sanal ilişkilerin gerçek sorunlarına değinerek dijital dünyada aşkın kalıcı olmasına dair ipuçları paylaşıyor.
Kitabınız “Online Flört Online Romantizm”de dijital çağın ilişkilerle olan etkisini mi anlattınız?
Bu kitabı yazarken şunu fark ettim. Bir kendi kimliğimiz var, bir de bu teknoloji dünyasındaki sanal kimliğimiz. Sanal kimliğimiz mesajları ve yazışmaları ile gerçek dünyadaki kimliğimizi olduğundan çok farklı gösterebiliyor. Sanal kimliğimizin savsaklığını gerçek kimliğimizle ödüyoruz. Diğer taraftaki kişi için bu iki kimlik birbirinden farklı değil. “Gönder” butonuna basmadan vereceğiniz izlenimi dikkatle düşünmeniz gerekiyor. Ne çok istekli ve sabırsız ne de çok ilgisiz gözükmemeniz gerekiyor. Kim bilir, belki de bu insan hayatınızın geri kalanını birlikte geçireceğiniz kişi olabiliyor. Online etkileşimlerde belirli bir saygı seviyesini koruyun diyorum. Günübirlik bir şekilde online başladıktan sonra gerçek dünyaya taşınan ve ciddi olarak devam eden çok ilişki bulunuyor. Şaka değil, 2005 ve 2012 yılları arasında Amerika’da evlenen tüm çiftlerin üçte biri online olarak tanışmışlar. Bu nedenle online flörtü değişik insanlarla tanışma aracı olarak görüp, tanımak için zaman geçirmek gerektiğini unutmamak gerekiyor. Kadınlar açısından güvenlik riskleri içerse de bir kişinin sizin için uygun olup olmadığını anlamanın tek yolu gerçek dünyada bir araya gelmek. Online kişilikler gerçek kişiliklerden o kadar farklı olabiliyor ki, gerçek hayatta tanışmak en doğru adım.
Kitapta sanal dünyada aldatılma konusuna da ışık tutuyorsunuz. Dijital dünyanın ilişkilerdeki artı ve eksileri neler?
Dijital dünyada milyonlarca kişi teknolojiyi kullanarak online buluşuyor, flört ediyor, ilişkilere başlıyor ve sonlandırıyor. Yaşam biçiminden mutsuz eşler, kendini duygusal yönden yoksun, reddedilmiş, terk edilmiş hisseden yıpranmış ilişkilerin tarafları da en önemli kullanıcılar. Aslında hepimizin aradığı karşımızdaki kişi ile derin bir boyutta anlaşmak, kendimizi kaybetmek ve bulmak. Eğer eş bulma amacıyla online flört gerçeğini öğrenmek isteyenler ya da eşinin, flörtünün ya da hayat arkadaşının gözüne bakmak yerine, günde 50 kere akıllı telefonuna bakanlardansanız, saatlerinizi gerçek dünyadan ziyade online olarak hiç tanımadığı kişilerle etkileşimde bulunarak geçirenler için “aşkın ve aldatmanın” yeni anlamı olduğunu ifade etmek istiyorum. Bu süreçte online flört şiddeti, ilişkileri bozan teknoloji bağımlılığı ve dijital aşkın ilişkilere getirdiği birtakım olumsuzluklar bulunuyor.
DİJİTAL DÜNYADA İLİŞKİLERİ SÜRDÜRMEK İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Teknoloji dünyasında ilişkileri sürdürmek için şu önerilere göz atın. Günlük olarak iletişimde kalın. İstek ve ihtiyaçlarınızı rahatlıkla paylaşarak, birbirinize verdiğiniz değeri gösteren mesajlar atarak, aranızdaki bağlılığı yükseltebilirsiniz. Uzun online sohbetler ilişkinizi derinleştirir, özellikle de dürüstçe iç dünyanızı açarsanız. Görüntülü görüşme önemlidir. Ortak ilgi alanlarınız ve değerlerinizden bahsederek birbirinizi mümkün olduğunca iyi tanıyın. Birbirinizin günlük programı hakkında fikir edinin. Telefonda veya mesajlaşırken beraber aktiviteler yapın, örneğin online video oyunu oynayın. Ortak bir kitap veya film seçin, okuduktan sonra tartışın. Sosyal medyada birbirinizi takip edin. Yalan söylemeyin. Başta söylediyseniz, itiraf edin. İlişki dinamiğinizden beklentilerinizi açıklamaktan çekinmeyin. Problemlerinizi empati ve saygı ile çözümleyin.
ONLINE FLÖRTTE DIŞ GÖRÜNÜŞ NE KADAR ÖNEMLİ?
İnternette kendi fotoğrafı olmayan hesaplara karşı olumsuz bir tutum takınıyoruz. Dijital çağda her şey kişinin kendini yansıtmak istediği fotoğraflar ve videolar üzerinden ilerliyor. Bu uygulamalarda ilk aday eşleşmesi çekicilik ve beklentiler uygun olma üzerine. Bir fotoğrafta edindiğimiz intibayla sevgili adayımızın kişiliğine son derece hoş özellikler atfediyoruz. Bir araştırmadan örnek vermek istiyorum: Katılımcılara bir fotoğraf gösteriliyor ve dört saniyede bu kişi ile flört etmek isteyip istemeyecekleri soruluyor. Cevapların olumlu ve olumsuz olmasına göre beyin görüntülemelerinde iki bölge aktive oluyor: a) Bu kişinin kafamızdaki ideal sevgili tarifine uygunluğunu, b) Bu kişinin cinsel yönden çekiciliğini sorguluyoruz.
ONLINE FLÖRTTE GENÇLER NELERE DİKKAT ETMELİ?
Gençler arasında online flört şiddeti, ilişkileri bozan teknoloji bağımlılığının ilişkilere getirdiği birçok olumsuzluklara rastlanıyor. Gençlerin özellikle cinsel içerikli mesajlaşmayı eğlence ve flört olarak ilişkilerine renk katmak için kullandıkları görülüyor. En önemli problemlerden biri bu mesajları alan kişilerin yüzde 23’ünün bunu başka hesaplara yönlendirmesi. Özellikle genç kızlar açısından baskı altında zorlanmak, saygınlıklarına zarar gelmesi gibi pek çok risk içerdiği ve psikolojik problemlere sebep olduğu kesin.
SOSYAL MEDYANIN İLİŞKİLERDEKİ ROLÜ NEDİR?
Hayatın her alanında baskın olan sosyal medya, eşlerin de iletişim süreçlerinin merkezine yerleşiyor. Geldik “technoference” tabirine. Bunu “teknolojinin araya girmesi” olarak anlatabiliriz. Teknolojinin sadece aile ilişkilerini değil, romantik ilişkileri ve iş performansını etkilemesini anlatmak için kullanılıyor. Kullandığımız ekran süreleri rekor seviyelere ulaştı. İşte bu dönemde başlayan alışkanlıklar, en sonunda yüz yüze buluşmalar başladığında hepimizi rahatsız eden “phubbing”e döndü. Yani telefonumuza o an beraber olduğumuz kişiden-ortamdan daha fazla dikkatimizi yöneltme sendromuna. Bu sendromu ister telefon/internet bağımlılığı ister FOMO (fear of missing out-sosyal çevrede olan bitenin dışında kalma endişesi) olarak adlandırın, sosyal bağlarımıza zarar veriyor, ilişkilerimizi zayıflatıyor. Gerçekten de çiftler beraber olduklarında teknolojinin araya girmesine ne kadar müsaade ederlerse o kadar kopukluklar, tartışmalar artıyor.
GÜNÜMÜZDE İLİŞKİLER NEDEN BAŞARISIZLIKLA SONUÇLANIYOR?
Kanımca kendinizle dost olmadan, beden-ruh ve zihin bütünlüğünüzü sağlamadan bir ilişkide karşı tarafa bir dostluk, aşk sunmanız mümkün görünmüyor. Kaliteli bir ilişki, iletişim, pazarlık, fedakarlık ve farklılıkların kabulünü gerektiriyor. Ancak en önemlisi kendiniz ve beklentileriniz hakkında dürüst ve açık olmayı, kendiniz olmayı unutmamak… Gerçekten, tam olarak, sevgilinizin farklılıklarını kabullenmeye başladığınız an, öfkenizin gittikçe azaldığını hissediyor ve sağlıklı bir ilişkinin size getirdiği mutluluklardan zevk almaya başlıyorsunuz. Aşkı bulmanın en iyi yolu, başka biri gibi görünmek veya yaşamak yerine, kendinizi istediğiniz kişi haline getirmenizden geçiyor. Ancak kendinizi rahat hissettiğinizde, sevilecek biri oluyorsunuz. Birini sevmek, korkutucu bir şekilde açık olmayı gerektiriyor. Çoğunlukla zayıflıklarınızı, en derin, hassas ve karanlık duygularınızı paylaşmanız anlamına geliyor. Bu durumda öncelikle tekrarlayın: Ben muhteşemim! Ralph Waldo Emerson’un çok sevdiğim bir lafı var: “Hayatınızdaki gölgelerin en büyük nedeni, kendi güneşinizi kapatmanızdır.”
FLÖRT UYGULAMASI KULLANIRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Flört uygulaması kullanırken yararlanabileceğiniz altın önerilerim şöyle:
- Profilinizde yalan söylemeyin.
- Resminizin gerçekten kendinize benzeyen bir fotoğraf olmasına dikkat edin.
- İsminizi, telefon numaranızı ve adresinizi profilinizde kullanmayın.
- Diğer taraftan, sevmediğiniz şeyleri seviyormuş gibi gözükmeyin.
- Sizin için bir ilişkinin doldurması gereken en önemli beş ihtiyacınızı ve kesinlikle ilişkiyi bitirmenizi sağlayacak üç sebebi tespit edin.
- Dürüst olun ancak kimliğiniz, adresiniz, aileniz gibi konularda açık vermeyin.
- En iyisini ümit edin ancak en kötüsü için hazırlanın.
- Aynı anda yazıştığınız aday sayısına bir limit koyun.
- Online flört konusunda en zorunuza giden konuyu tespit edin.
