Bir sabah uyandığınızda gözünüzü kıpkırmızı bulabilirsiniz ya da gün içinde kaşıntıyla birlikte karşılaştığınız kızarmış gözler size yabancı olmasa gerek… Peki, gözde kanlanma ve batma neden olur? Nasıl tedavi edilir? Acıbadem Maslak Hastanesi Göz Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Özgül Altıntaş, gözde kanlanma ve batma ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı…
GÖZDE KANLANMA NEDİR?
Gözde kanlanma, göz akının pembe veya kırmızı görünmesidir. Konjonktiva, gözün akını oluşturan, sklera adı verilen beyaz tabakayı örten saydam ve ince kılcal damarlar içeren bir dokudur. Göz kanlanması, bu kılcal damarların genişlemesiyle ortaya çıkar. Ağrı, kaşıntı, akıntı, şişkinlik, bulanık görme ve göz hareketleriyle ağrı eşlik edebilir. Her yaştan kişide ortaya çıkabilecek bir bulgudur. Pek çok hastalıkta veya dış etkenlere bağlı ortaya çıkabilir. Dış etkenler nedeniyle gelişen kanlanma genellikle her iki gözü etkiler. Sistemik hastalıklara veya göz hastalıklarına bağlı olan kanlanma tek taraflı olabileceği gibi her iki gözü de etkileyebilir.
GÖZDE KANLANMA NEDEN OLUR?
- Konjonktivit
- Alerji
- Kimyasal madde yaralanmaları
- Keratit
- Blefarit
- Kuru göz
KONJONKTİVİT
Bakteri veya virüs kapma nedeniyle konjonktiva tabakasının enfeksiyonudur. En sık görülen kanlanma nedenlerindendir. Kanlanmaya, sulu/beyaz akıntı, ışığa hassasiyet, yanma, batma ve göz kapaklarında şişlik eşlik edebilir. Basit konjonktivit tek gözde başlar, takip eden günlerde diğer göze geçebilir. Viral konjonktiviti olan kişilerde sistemik üst solunum yolu enfeksiyonu tabloya eklenebilir.
ALERJİ
Mevsimsel polenlerin arttığı dönemlerde alerjik konjonktivit gözde kanlanmaya neden olur. Sulanma eşlik eder, kaşıntı baskındır. Göz kapaklarında da şişlik olabilir. Bazı kişilerde alerjik konjonktivit yıl boyu devam edebilir.
KİMYASAL MADDE YARALANMALARI
Göze sıçrayan, temas eden kimyasal maddeler göz yüzeyinde yaralanmaya neden olur. Gözün saydam tabakası da etkilenebilir. Acildir. Göze kimyasal madde, badana, deterjan vb. geldiğinde yapılacak en doğru şey, göz yüzeyinin bolca yıkanmasıdır.
KERATİT
Gözün en önünde yer alan saydam kubbe şeklindeki dokunun enfeksiyonunda korneada beyaz leke olduğu gibi, gözün beyaz kısmında kanlanma oluşur. Göze sıçrayan çapak, toz, yabancı cisim ve madde gelmesiyle olabilir.
BLEFARİT
Kirpik diplerindeki gözyaşı bezlerinin ağzının iltihaplanmasıdır. Gözyaşı yapımında soruna neden olur. Gözde kanlanmaya neden olur. Gözyaşı kanallarının ağzı tıkanırsa arpacığa yol açar. Gözde kanlanmaya ek olarak kapakta şişlik, hatta bazen yanağa doğru uzanan şişlik ile ısı artışına sebep olabilir.
KURU GÖZ
Göz kurumasına yol açan durumlarda konjonktivit ve keratit oluşum riski artar. Enfeksiyon olmadan da gözde kanlanma gelişir. Işık ve hava akımı rahatsız eder. Refleks sulanma olur ama gözyaşının içeriği bozulduğu için göz yüzeyine faydası olmaz. Uzun süreli ekran kullanımı veya uzun süre araba kullanımı gibi uzun süreli odaklanılan durumlarda göz kırpma sayısı azalır ve göz kuruluğu ortay çıkar, kanlanma gelişir. Yetersiz ışık ortamında yapılan uzun süreli kitap okumak, ekrana bakmak da gözde yorgunluğa ve kanlanmaya neden olur. Sigara dumanına maruz kalmak da göz kuruluğu riskini artırır. Bir diğer etken de uykusuzluktur. Doğru kullanılmayan kontakt lens de gözde kuruma ve kanlanmaya, hatta görmeyi tehdit edecek kornea enfeksiyonlarına yol açabilir. Sjögren hastalığı (ağızda ve gözde kuruluk en sık görülen bulguları) ile tirotd hastalığı gibi otoimmün hastalıklarda da kuru göz bulguları ağırlaştıkça gözde kanlanma, sulanma ve ışığa hassasiyet görülür.
KANLANMAYA NEDEN OLAN GÖZ HASTALIKLARI
Üveit:
Sistemik romatizmal hastalıkları, inflamatuar bağırsak hastalığı veya Behçet hastalığı olanlarda göz içi yapılarının enfeksiyon kaynaklı olmayan enflamasyonları kırmızı göze neden olur. Bu hastalarda tablonun şiddetine göre görme keskinliği azalabilir, ışığa hassasiyet ve göz hareketleri ile ağrı olabilir. Sistemik etkenler araştırılmalı ve gözle beraber sistemik hastalık da tedavi edilmelidir.
Açı kapanması glokomu (Göz Tansiyonu Hastalığı):
Göz tansiyonu hastalığının nadir görülen bir alt tipinde gözde ciddi kanlanma, göziçi basıncının çok yükselmesi ve görmede azalma ortaya çıkar. Tabloya gözde ciddi yaşarma, ağrıya bağlı bulantı ve kusma da eşlik eder. Bu tabloya açı kapanması glokom krizi adı verilir. Krize girmemiş hafif şiddetli açı kapanması glokomu olan hastaların bir kısmı migren tanısı alır. Baş ağrısı ve gözde kanlanma şikayeti olan hastaların mutlaka göz muayenesi olmasında fayda vardır.
Sinüzit ve komşu dokuların enfeksiyonu:
Bazen göz küresinin etrafındaki dokuların kaslarının da enfekte olmasına neden olur. Preseptal sellülit denilen ön tarafın iltihaplanmasında sistemik antibiyotik kullanımı yeterli olabilir. Daha ciddi arka bölgenin iltihaplanması olan septal sellülite dönebilir ve görmeyi riske edebilecek bir ciddiyete dönüşebilir. Göz hareketleri azalabilir ve ağrılıdır. Göz ve kulak burun boğaz hekimleri tarafından beraber tedavi ve takip edilmelidir. Hastaneye yatış yapılır ve damar yoluyla verilecek tedaviler uygulanır.
GÖZ KANAMASI
Zorlu öksürük, ıkınarak ağır kaldırma, kabızlık, zorlu kusma ve hapşırma gibi vücudun üst kısmının basıncını artıran durumlarda konjonktivadaki damardan damar dışına kan sızması ve kanamalar gelişir. Taze kırmızı kan görünümü olur. Bazen yüksek sistemik(kol) tansiyonu veya yüksek kan şekeri durumunda da gelişebilir. Kan sulandırıcı kullananlarda bazen ilacın etkisi fazla gelir ve bu nedenle kolay kanama olabilir. Kanama zamanı ve kan sayımı testleri yapılıp ilaç dozu kontrol edilmelidir.
HEKİME NE ZAMAN BAŞVURULMALI?
Gözde kanlanma veya kanama önemli hastalıkların habercisi olabilir. Gözde ağrı, kaşıntı, gözde akıntı (çapaklanma), görmede azalma, kapaklarda şişlik ve ısı artışı, göz hareketlerinde ağrı ve kısıtlılık, ışığa hassasiyet, ışık etrafında hareler görme gibi durumlarda hekime hemen başvurulmalıdır.
NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Göz kanlanması çok geniş bir hastalık grubunda görülür. Göz kanlanmasının tedavisi nedene yönelik yapılmalıdır. Yaşam tarzı değişiklikleri ile kuru göze neden olan ortamların düzeltilmesi bazen yeterli olabilir. Bazen altta yatan nedene göre hastanın hastanede yatarak tedavi edilmesi gerekebilir.
