Mart ayının en heyecanlı zamanları başlıyor. Bahar ayının müjdecisi marteniçka zamanı da geliyor. Bulgaristan halkı baharın gelişini çok eski bir gelenek olan Baba Marta (Mart Nine) geleneği ile kutlar. Bu geleneğin son yıllarda Türkiye’de de oldukça sık yapıldığını görmüşsünüzdür. O halde imdi bileklere kırmızı ve beyazın uyumu ile rengarenk bileklikler yapma ve dilekleri dileme vakti. O zaman marteniçkaları hazırlamaya ne dersiniz?
Hazırlayan: YAĞMUR TOPÇU
1 Mart’tan itibaren örülüp bileklere takılan marteniçkalar baharın gelişini semboller. Örgülerde kullanılan beyaz renk uzun ömrü, kırmızı renk ise sağlık ve gücü temsil eder. O zaman gelin Marteniçka nedir, ne zaman takılır? Marteniçka ne zaman çıkartılır? birlikte göz atalım.
MARTENİÇKA NEDİR?
Marteniçka, 1 Mart’tan başlayarak Mart ayının sonuna kadar takılan, beyaz ve kırmızı yünden yapılan bir süstür.
Baharın gelişi münasebetiyle geleneksel Baba Marta (Marta Nine) günleri başlar. Çok eskilere dayanan Baba Marta, Bulgaristan’a has bir gelenektir. Bu günde Bulgarlar yakınlarına ve arkadaşlarına “martenitsa” olarak adlandırılan sembolleri, yıl boyu sağlık ve güç dileğiyle hediye ederler. Âdete göre, martenitsalar kırlangıç veya leylek görünceye kadar taşınırlar.
MARTENİÇKA HİKAYESİ
Baba Marta soğuk kışın sonunu ve baharın başlangıcını beraberinde getiren efsanevi bir figürdür. Mutlu olduğunda güneş parlar ve öfkesi soğuk fırtınalar getirir. Baba Marta öngürülemeyen Mart havasının bir temsilidir. Mart fırtınaları ve karları Baba Marta’nın bahar temizliği olarak tanımlanır ve son kar, Baba Marta’nın minderlerini sallarken düşen tüylerden gelir. Halk, 1 Mart günü kırmızı ve beyaz ipliklerden marteniçkalar yapar ve sevdiklerine hediye eder, Baba Marta’dan merhamet dilerler. Kışın daha hızlı geçmesini ve baharı getirmesini umarlar.
NEDEN TAKILIR?
NEDEN TAKILIR?Bu bayram Bulgarcada “Çestita Baba Marta!” şeklinde kutlanır. Baba Marta–Marta Nine, günümüze kadar korunmuş en saygın geleneklerden biridir. Bu takılar, meyve ağaçlarına, evlere, ev hayvanlarına da takılırlar. Bu şekilde yeni başlayan tarım yılının da bereketli ve verimli olması için dilekler tutulur.
MARTENİÇKA RENKLERİNİN ANLAMI
Beyaz: Saflığın, masumiyetin, güzelliğin ve neşenin sembolüdür.
Kırmızı: Sağlık, canlılık, doğurganlık ve cesareti sembolize eder.
MARTENİÇKA HANGİ KOLA TAKILIR?
Marteniçkanızı istediğiniz kolunuza takabilirsiniz, sağ ve sol ayrımı yoktur.
MARTENİÇKA NE ZAMAN TAKILIR?
Çok eski bir Balkan kültürü olan Marteniçka (Martenitsa), 1 Mart tarihi ile kırmızı ve beyaz iplerle örülmeye başlanır ve bileklere takılır.
MARTENİÇKA NE ZAMAN ÇIKARTILIR?
MARTENİÇKA ÇEŞİTLERİ
- Pejo ve Penda adlıı kırmızı ve beyaz iplikten yapılmış küçük bebekler
- Kırmızı ve beyaz iplikten yapılan püsküller
- Kırmızı ve beyaz ipliklerden yapılmış örgü bileklikler
EVDE MARTENİÇKA YAPIMI
Tuhafiyeden alacağınız orta düzey kalınlıkta kırmızı ve beyaz iplerle marteniçkanızı örebilirsiniz. İstediğiniz deseni vererek farklı modeller ortaya çıkarabilirsiniz.
Uçlarına boncuk, ponpon ya da harfler takarak farklılık katabilirsiniz. Dileyenler marteniçkadan bileklik yapmak yerine ağacına süs yapmak içinde kullanabilir.
