Kayak ve snowboard’un başı çektiği kış sporlarında doğru hazırlık dönemi geçirmek, uygun ekipman kullanmak ve kurallara uygun hareket etmek bu mevsimi keyifli geçirip, sakatlık riski olmadan egzersiz yapmaya yardımcı oluyor.
Havalar soğuyup, “ilk kar düştü” haberi geldiğinde kayak ve snowboard tutkunlarını heyecan kaplıyor. Ülkemizin dört bir yanında bulunan merkezlerin yanı sıra yurt dışındaki tesislerde kışa özel aktivitelerle haşır neşir olan spor tutkunları, sezonu en verimli şekilde geçirmeye çalışıyor. Bu aylarda kış sporlarının yanı sıra mevsimsiz egzersizler olan koşu ve bisiklet de yapılıyor. Yapılan spor türü ne olursa olsun sakatlanma riski ise her zaman geçerliliğini koruyor. Ancak belli dönem yapılan kış sporlarında sakatlıkla karşılaşma ihtimali daha fazla oluyor. Kayak ve snowboard yapanların, başta kontrolsüz düşmelere karşı hazırlıklı olması gerektiğini belirten Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Dr. Burak Önvural, “Bu sporlara yeni başlayanlarda ise düşmeye bağlı sakatlık riskinin hayli yüksek olduğunu belirtmem gerekiyor. Daha uzun zamandır, profesyonel yapanlarda da tedbirsizlik kaynaklı çok kötü sonuçlara yol açan kazalarla karşılaşılabiliyor” diyor.
İlkyardım önemli!
Herhangi bir sakatlanma anında alınacak tedbirler, ileride farklı sorunların ortaya çıkmaması adına büyük önem taşıyor. Eğer sakatlığa müdahale edecek bir profesyonel yoksa yapılacak en doğru hareket, sakatlanan bölümün hareket etmeyecek şekilde sabitlenerek, gelecek ilkyardım ekibini beklemek! İlkyardım imkanı yoksa, bu kez sıkıca bandaj yapıldıktan sonra o ayağın üzerine basmadan en yakın sağlık kuruluşuna gitmek!
Hasta ayak ya da diz yaralanmasıyla bir sağlık kurumuna başvurduğunda ilk etapta en çok şikayet olan eklem veya kemiğin muayene edildiğini belirten Dr. Önvural, süreci şöyle anlatıyor: “Sonrasında gözden kaçabilecek diğer yaralanmalar açısından yakın eklemler ya da kemikler de inceleniyor. Hasta, muayene bulguları eşliğinde X-Ray, bilgisayarlı tomografi ve MR gibi yardımcı görüntüleme yöntemleriyle birlikte tekrar değerlendirilerek, tedavi planı oluşturuluyor.”
Gerekli hallerde cerrahi de uygulanıyor
Kış aylarında açık havada yapılan sporlarla ilgili en ciddi tehlikeyi, yeteri kadar ısınamamak ve buna bağlı yaralanmalar oluşturuyor. En sık ayak bileği bağ kopmalarına rastlanıyor. Kayak ve snowboard yapanlarda tibia ile ayak bileği kırıkları çok sık görülürken, ön çapraz bağ kopması ise özellikle kayak yapanların muzdarip olduğu sakatlanmalar arasında yer alıyor. Bu rahatsızlığın tedavisinde, uygun bağ koruyucu bir bileklikle ortalama 7-10 gün istirahat öneriliyor. Bağın mukavemetini sağlamasının üç-dört haftaya kadar uzayabildiğini belirten Dr. Önvural, “Ağrı tamamen geçtikten sonra ise hastanın egzersize dönmeden önce mutlaka bağ kuvvetlendirici stereotaktik egzersizlerle hazırlık yapması gerekiyor. Aksi halde tekrar sakatlanma ihtimali çok yüksek oluyor. Ön çapraz bağ kopması, tibia ve ayak bileği kırığı gibi yaralanmalarda ise cerrahi gerekebildiğinden tedavi uzun sürebiliyor” diyor.
Koruyucu önlemler ihmal edilmemeli
Kış sporlarında sakatlıkları önlemek için öncelikle bu sporları bilinçli bir şekilde, mümkünse profesyonel eğitmenler eşliğinde yapmak gerekiyor. Yarışmak yerine eğlenceyi ön planda tutmak, mümkün olduğunca risk almamak için dikkatli olmak önem taşıyor.
Doğru ekipman, sağlıklı bir beden!
Kış sporlarında, kullanılan ekipman büyük önem taşıyor. Uygun malzeme seçimi sakatlık ihtimalini azaltıyor. Özellikle koruyucu kaskların olası kafa travmalarından korunmada çok gerekli olduğunu belirten Dr. Burak Önvural, “Kullanılan ekipmanın yeni, kişiye özel ve tam işler olması önem taşıyor. Örneğin; eski ya da problemli kar botunun, bir düşme anında kayaktan kurtulmayı engelleyerek ayak bileği kırığı riskini arttırabileceğinin unutulmaması gerekiyor” diyor.
Hazırlayan: Ayşegül Uyanık Örnekal
