Dünya çapında milyonlarca kadının sağlığını ve yaşam kalitesini olumsuz etkileyen endometriozis, halk dilinde bilinen adıyla çikolata kistinin ortaya çıkmasında hormonlar büyük rol oynuyor.
Yazı: Ayşegül Uyanık Örnekal
ENDOMETRİOZİS NEDİR?
Rahim içi zarının, bir başka deyişle endometrium tabakasının rahim dışında (örneğin; karın boşluğunda, yumurtalıklarda veya vücudun herhangi bir yerinde) oluşmasına endometriozis deniyor. Rahim içinde adet döneminde atılan dokunun karın içi organlara yapışıp büyümesi olan bu durumun hormonların ve bağışıklık sisteminin anlaşmazlığı nedeniyle oluştuğunu belirten Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Bahar Yüksel Özgör, şöyle devam ediyor: “Toplumda sık görülen bu hastalık, dünyada yaklaşık 200 milyon kadında görülüyor.
Endometriozisin güncel tanımı; hormonlardan etkilenen kronik inflamatuvar bir hastalık olduğu yönünde. Bu da kalıcı ve tedaviyle kontrol altına alınabilen bir hastalık olduğu anlamına geliyor. Bilinenin aksine, bu tür kistler sadece yumurtalıkları değil; akciğer, mesane, sindirim sistemi gibi farklı organları da etkileyebiliyor.”
HER YAŞTA GÖRÜLEBİLİYOR
Endometriozis, farklı kişilerde farklı belirtilerle ortaya çıkabiliyor. Bazı kişiler gebe kalmakta zorlanınca yapılan tetkiklerle öğrenebilse de hastaların yüzde 80’i ciddi ağrılar yaşıyor, organ kayıplarına varan sonuçlar görülebiliyor. İlerleyen özellikte bir hastalık olduğu için hafif başlayan semptomlar zamanla kötüleşiyor. Bu sebeple okul çağındaki kız çocuklarında ve genç kızlarda farkındalık ile erken tanının büyük önem taşıdığına dikkat çeken Doç. Dr. Özgör, “Kız çocuklarında okul devamsızlığının en önemli nedenlerinden birinin, sancılı adet dönemleri olduğunun unutulmaması gerekiyor. Ağrı, kabızlık, idrar yolu enfeksiyonu ve benzeri tekrarlayan her şikayet, endometriozis olmasa da belirli semptomların eşlik etmesi tanı ihtimalini artırıyor. Halkın ve hekimlerin bu konuda bilgi sahibi olması ise mevcut tanı gecikmelerini azaltıyor.”
ENDOMETRİOZİS BELİRTİLERİ
- Adet dönemine yakın günlerde orta/şiddetli ağrı, yumurtlama sırasında ağrı,
- Cinsel ilişki sırasında ya da sonrasında ağrı,
- Adet dönemi boyunca ağrılı idrara çıkma veya bağırsak hareketlerinde değişim hatta ağrı,
- Bel-kasık bölgenizde geçmeyen ağrı,
- Ağır, uzun süreli kanamalar,
- Adet dönemleri arasında kanama, lekelenme,
- Şişkinlik, mide bulantısı, ishal veya kabızlık gibi sindirim sorunları (özellikle regl döneminde),
- Hamile kalma zorluğu.
ENDOMETRİOZİS AĞRISINDA NE YAPMALI?
Endometriozis ağrısı, günlük yaşamı olumsuz etkileyebiliyor. Ağrının şiddeti; egzersiz yapamayacak, çalışamayacak, okula gidemeyecek veya diğer etkinliklere katılamayacak kadar şiddetli olabiliyor. Doç. Dr. Özgör, bu durumda yapılması gerekenleri şöyle sıralıyor:
- Kadın hastalıkları ve doğum uzmanına başvurup, sıkıntılarınızı anlatmak,
- Düzenli olarak sorunlarınızı not almak, günlük tutmak,
- Hekiminizin önereceği sağlıklı yaşam hedeflerini öğrenmek.
Amaç, farkındalık yaratmak ve destek olmak
Endometriozis hastalığı, oldukça geniş bir konu olmasına rağmen farkındalık tüm dünyada ve Türkiye’de az. Gelecek nesiller için acı ve yalnızlık döngüsünü kırmak amacıyla Doç. Dr. Bahar Yüksel Özgör ile bir endometriozis hastası olan Azade Simavi tarafından kurulan Endometriozis Araştırma ve Dayanışma Derneği (EndoTürkiye), bu hastalığa karşı farkındalık oluşturmayı amaçlıyor. Ülkemizdeki yaklaşık 3 milyona yakın kadının yanında olmak ve onları desteklemek isteyen dernek; Türkiye’de endometriozis farkındalığını artırmaya, endometriozis eğitim programları oluşturmaya ve endometriozis araştırmalarına fon sağlamaya yardımcı oluyor.
Dernek hakkında ayrıntılı bilgi için https://endoturkiye.org adresini ve sosyal medyadaki @endoturkiye hesabını takip edebilirsiniz.
