Genellikle belirgin bir şikayetle başlamayıp kendini belli etmeyen rahimde sıvı birikmesi kadınlar tarafından merak ediliyor. Peki, rahimde sıvı birikmesi neden olur? Belirtileri nelerdir? Nasıl tedavi edilir? Kanser belirtisi midir? Acıbadem Dr. Şinasi Can Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı D. Çağrı Arıoğlu Aydın, anlatıyor…
RAHİMDE SIVI BİRİKMESİ NEDİR?
Rahimde sıvı birikmesi, aynı zamanda “endometrial koleksiyon” olarak da bilinir ve rahim duvarları (endometrium) arasında sıvı bulunması olarak tanımlanır.
RAHİMDE SIVI BİRİKMESİNE YOL AÇAN FAKTÖRLER NELERDİR?
Endometrial kavite içerisinde sıvı birikimi, üreme çağındaki kadınlarda menstrüasyon sürecinde fizyolojik olarak, hormonların etkisiyle ya da enfeksiyonlara bağlı olarak görülebilir. Ayrıca bazı cerrahi müdahaleler sonrasında izlenebilir ve menopoz döneminde de görülebilir.
Rahimde sıvı birikimine yol açan faktörler:
- Hormonların etkisi: Üreme çağındaki kadınlarda östrojen-progesteron hormonlarının seviyeleri endometrium duvar kalınlığını etkileyerek sıvıya neden olabilir.
- Endometrial kavite içindeki yapısal anormallikler: Miyomlar ve endometrial polipler de sıvı oluşumuna yol açabilir.
- Enfeksiyonlar: Endometrit ya da pelvik inflamatuar hastalıklarına bağlı olarak da rahim içinde sıvı izlenebilir.
- Tıbbi işlemler: Histereskopi ya da küretaj işlemi sonrasında sıvı oluşabilir.
- İlaçlar: Meme kanseri tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar hormon seviyelerini etkileyebilir ve endometrial sıvının gelişimine katkıda bulunabilir.
- İstmosel: Sezaryen ile doğum sonrasında rahim duvarında sezaryen kesisinin yapıldığı endometrium duvarında iyileşme sürecinde oluşabilen kese şeklindeki görüntüdür. Ultrason görüntülemeyle sezaryen kesisinin olduğu yerde sıvı birikimi olarak izlenebilir.
RAHİMDE SIVI BİRİKMESİ BELİRTİLERİ
Rahimde sıvı birikimi genellikle herhangi bir şikayete neden olmaz. Rutin jinekolojik muayene esnasında tanı konulabilir. Anormal vajinal kanama, ilişki sırasında ağrı, pelvik ağrı ya da baskı hissi, anormal vajinal akıntı ile infertiliteye neden olabilir. Vajinal akıntı eşlik ediyorsa enfeksiyon açısından değerlendirip gerekli tedavi düzenlenir. Aşırı kanama, ara kanama ile ağrı şikayetleri yoksa ve ultrason görüntülemede endomerium yaprakları düzenli izleniyorsa, kavite içinde sıvı dışında polip ile miyom gibi yapılar izlenmiyorsa takip edilebilir.
RAHİMDE SIVI BİRİKMESİ KENDİLİĞİNDEN GEÇER Mİ?
Menstrüasyon ve hormonal süreçlere bağlı olarak rahimde sıvı birikimi izleniyorsa kendiliğinden gerileyebilir. Ancak enfeksiyon varsa mutlaka tedavi edilmelidir. Polip ve miyom gibi yapılar eşlik ediyorsa, şikayetlerin varlığına ve ağırlığına göre tedavi seçenekleri değerlendirilir. Menopoz sürecindeki hastalarda ağrı, akıntı ile vajinal kanama şikayetleri yoksa ve ultrason görüntülemede eşlik eden endometrium kalınlık artışı, polip ile miyom gibi yapılar, düzensizlikler yoksa, yakın takip seçeneği sunulabilir. Vajinal kanama ve ultrason görüntülemede endometrium kalınlığında artış ile düzensizlik saptanması durumunda endometrial biyopsi gerekebilir.
ERKEN TEŞHİSİN ÖNEMİ NEDİR?
Herhangi bir şikayeti olmayan hastalarda rutin jinekolojik kontroller oldukça önemlidir. Şikayeti olmayan hastalarda erken tanı ve tedavi; komplikasyonların gelişmesine ve sıvı birikmesine neden olan sebebin erken dönemde tedavi edilmesine yardımcı olur. Polip ya da miyom gibi lezyonların yol açabileceği infertilite ile düşük riskinin belirlenmesini sağlar. Gecikmiş tanı ise ağır semptomlara, daha invazif işlemlere ve uzun iyileşme sürecine yol açabilir. Rahimde sıvı birikimiyle birlikte endometrium duvar kalınlığı ile düzensizlikler saptanan hastalarda endometrial biyopsi ya da histereskopi seçenekleri değerlendirilip mutlaka doku biyopsisi önerilmelidir. Endometrium kanserinde erken dönem teşhis çok önemlidir.
NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Endometrial kavitede koleksiyon tanısı jinekolojik muayene, transvajinal ya da transabdominal ultrason ile rutin kontroller sırasında konulabilir. Endometrium yapraklarının arasında koleksiyon tarzında sıvı birikimi izlenebilir. Koleksiyon dışında endometrium yapraklarının düzenli ve ince izlenmesi önemlidir. Laboratuvar testleri, hormon seviyelerinin kontrolü ve enfeksiyon belirteçlerinde önem taşır. Endometrial biyopsi ile endometrit ya da endometrial hiperplazi, endometrum kanseri tanısı konulabilir. Histereskopi minimal invazif bir girişim olup, kamera yardımıyla rahim yapraklarının değerlendirilmesine, polip, miyom gibi lezyonların tanısı ve eş zamanlı olarak tedavisine, rahim içi yapışıklıkları varsa yapışıklıkların giderilmesine yardımcı bir yöntemdir.
RAHİMDE SIVI BİRİKMESİ KANSER HABERCİSİ MİDİR?
Rahimde sıvı birikmesi her zaman kanserin habercisi değildir. Menstrüasyon döneminde hormonların etkisiyle fizyolojik olarak görülebilir.
İNFERTİLİTEYE YOL AÇABİLİR Mİ?
Rahimde sıvı birikmesi tek başına her zaman infertiliteye neden olmaz. Rahimde sıvı birikmesine endometrial polip ya da miyomlar eşlik ediyorsa infertilite eşlik edebilir. Servikal stenoz (rahim ağzında yapışıklık) varsa yine infertiliteye yol açabilir. Bu durumlarda histereskopi ile rahim yapraklarının kamera yardımıyla görüntülenmeleri, lezyon varlığında eş zamanlı olarak yapısal anormalliğin histereskopiyle giderilmesi planlanabilir.
TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Rahimde sıvı birikimin tedavisi nedene yönelik yapılmalıdır:
- Hormonal tedavi: Polikistik over sendromu ya da hormonal düzensizliklere bağlı ise hormon tedavisi uygulanabilir.
- Enfeksiyon bulguları varsa mutlaka oral ya da parenteral (damar yolu) antibiyoterapi planlanmalıdır.
- Rahim duvarında kalınlık artışı varsa endometrial biyopsi (probe kretaj, fraksiyone kürtaj) yapılmalıdır.
- Cerrahi tedavi: Miyom veya polip eşlik ediyorsa histereskopik olarak değerlendirilmelidir. Rahim içi yapışıklıklara bağlı olarak izleniyorsa ve gebelik beklentisi varsa yapışıklıkların giderilmesi için histereskopi yapılabilir.
- Kanser tanısı varsa cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi tedavi seçenekleri arasındadır.
- İstmosel varlığında, yine gebelik beklentisi varsa, hastanın şikayetlerine göre cerrahi müdahale düşünülmelidir.
