Yaz aylarında saç bakımı nasıl olmalı? Güneş ışınlarının etkilerinden nasibini saçlarımız da alıyor. Dolayısıyla cildinize gösterdiğiniz hassasiyeti saçlarınıza da göstermelisiniz. Şimdi hemen elinizdeki maşayı bırakın ve 10 adımda sağlıklı, bakımlı saçlara giden önerilere kulak verin.
Hazırlayan: Deran Çetinsaraç
Güzellik konusunda kulaktan dolma bilgilere daha fazla rastlıyoruz. Bunların bir kısmı işe yararken diğer kısmı aslında işe yaramaz. Hele de saç güzelliği konusunda… Sık sık saçları kestirmenin sağlıklı saçlar için önemli bir adım olduğunu düşünüyorsanız siz de bu işe yaramayan tavsiyelere maruz kalmışsınız demektir. Koç Üniversitesi Hastanesi Dermatoloji Bölümü’nden Dr. Sümeyre Seda Ertekin, hem saç sağlığı konusunda doğru bilinen yanlışları hem de alımlı saçlara giden yolu anlattı.
SAÇLARIMIZ NASIL YIPRANIR?
Saçlarımızın ağırlığının yüzde 65-95’ini keratin adı verilen bir protein oluşturur. Saç telleri cansız dokulardır ancak bazı çevresel faktörler saç telinin etrafını saran koruyucu tabaka olan kutikulayı hasarlayarak saçlarımıza zarar verir. Yüksek ısılı saç şekillendirme cihazlarını (düzleştirici ve maşa gibi) sık kullanma, sık tarama, saç boyası benzeri kimyasal işlemler yaptırma ve yoğun güneş maruziyeti, saçı yıprandırdığı bilinen en önemli çevresel faktörlerdendir.
SAÇ DÖKÜLMESİ İÇİN HANGİ DESTEKLER ALINABİLİR? HANGİ KAN TESTLERİNİN YAPTIRILMASI GEREKİYOR?
Saç dökülmesi birçok nedene bağlı olarak gelişebilir, bu yüzden öncelikle mutlaka bir dermatolog tarafından değerlendirilmeli ve saç dökülme tipi belirlenmeli. Kanda demir düzeyi ve tiroid hormon testleri en sık istenen testlerin başında geliyor ancak dökülme tipinize göre doktorunuz tarafından ek testler istenebilir. Popüler inanışın aksine, özel bir eksiklik durumu yoksa, biyotin ve çinko benzeri takviye edici gıda kullanımının saç dökülmesini azalttığına dair yeterli bilimsel veri yok. Hatta bazı ürünler beklenmedik yan etkiler oluşturabilir. Saç dökülmesi tipi ve varsa altta yatan vitamin/ mineral/ hormonal vb. eksiklik durumları belirlendikten sonra, doktorunuz tarafından size uygun bir takviye edici ürün önerilebilir.
UV IŞINLARI SAÇLARDA TAHRİBAT YAPIYOR MU? DENİZ KENARINDA UV KORUMALI YAĞLAR VEYA KREMLER KULLANILMALI MI?
Uzun süreli ve yoğun güneş maruziyeti saçın dış yapısını bozarak kurutuyor, daha cansız ve daha mat görünmesine sebep oluyor. Bu etkisi özellikle kimyasal işlem görmüş, boyalı ve renklendirme yapılan saçlarda daha yoğun görülüyor. Bu yüzden, saçı ve saç derisini geniş kenarlıklı şapkalarla korumak önemli. Bunun dışında, saç için özel olarak üretilmiş ve UV ışınlarına karşı koruma sağlayan özel sprey ve serumlar da kullanılabilir.
YAZIN HER GÜN SAÇLARI YIKAMAK ZARARLI MI? BU ZARARI EN AZA İNDİRMEK İÇİN TAVSİYELERİNİZ NELER?
Saç yıkama sırasında kullandığımız şampuanların içindeki güçlü temizleyici maddeler; saç tellerinde matlaşma, elektriklenme ve ayrık uç oluşumuna neden olabiliyor. Yağlı saç derisine sahip olan kişilerin ise günlük yıkama yapması öneriliyor çünkü saçlı deride biriken yağ tabakası inflamasyon yaratarak çeşitli saçlı deri hastalıklarına ve saç dökülmesine sebep olabiliyor. Sık yıkama ve şampuanlamanın saçta yarattığı hasarı en aza indirmek için, yıkama işlemi öncesinde Hindistan cevizi yağı içeren bir saç serumu/ kremi saça sürülüp yarım saat bekletilebilir. Yıkama ve şampuanlama işlemi sonrasında mutlaka saçın yapısına uygun bir saç kremi (conditioner) kullanılması öneriliyor. Saç yağları ve kremleri saçlı deriye temas ettirilmemeli.
“Sanılanın aksine, saçları sık kestirmek saçı daha güçlü yapmaz ya da saç dökülmesini azaltmaz.”
YAZIN SAÇLAR NE SIKLIKLA KESTİRİLMELİ?
Bu sorunun herkes için kesin ve doğru bir yanıtı yok. Sanılanın aksine, saçları sık kestirmek saç kökleri üzerinde herhangi bir etki yaratmaz, saçı daha güçlü yapmaz ya da saç dökülmesini azaltmaz. Saç uçları saçın en “eski”si, bu yüzden çevresel etmenlerden en çok zarar görmüş kısımları. Saç uçlarında ayrıklaşma, incelme olduğu zaman, bu kısımları kestirmek saçı daha canlı gösteriyor.
SAÇLARI NASIL KURUTMALI?
Yüksek ısı saça zarar verdiğinden, saçlar banyodan sonra yumuşak bir havluyla kurulanıp nemi alındıktan sonra, mümkünse kendi kendine kuruması için bırakılmalı. Bunun mümkün olmadığı durumlarda, saç kurutma makinesinin en düşük sıcaklık ayarında ve saç tellerine 15-20 cm uzaklıktan tutulacak şekilde nazikçe kurutulabilir.
SAÇ ŞEKİLLENDİRMEK İÇİN KULLANILAN MAŞA VE DÜZLEŞTİRİCİ BENZERİ CİHAZLAR SAÇA ZARAR VERİR Mİ? EĞER ÖYLEYSE, MEYDANA GELEN HASARI EN AZA İNDİRMEK İÇİN NE YAPILABİLİR?
Yapılan çalışmalar, 50 derece ve üzerindeki sıcaklık maruziyetlerinde saçın koruyucu tabakası olan kutikulanın zarar gördüğünü ve lipit yapısının bozulduğunu gösteriyor. Bu tarz yüksek ısıyla çalışan saç şekillendirici ürünlerin sık kullanılması saçın kalitesini bozuyor, saçı güçsüzleştiriyor, kırılma ve kopmalara yatkın hale getiriyor. Bu nedenle, bu tip cihazlar mümkünse günlük olarak kullanılmamalı, özel günlerde tercih edilmeli. Asla ıslak saça doğrudan uygulanmamalı; mutlaka kuru saç üzerinde kullanılmalı. Uygulama öncesinde saçı ısıl hasardan korumak için özel olarak üretilmiş, silikon ve gliserin benzeri maddeleri içeren saç koruyucu sprey ve serumları kullanmak, hasarı en aza indirebiliyor.
SAÇLARI SÜREKLİ TOPLAMAK SAÇA NASIL ZARARLAR VERİYOR?
Saçı sıkıca çekerek yapılan at kuyruğu benzeri saç modelleri saçlarda kırılma ve kopmalara sebep oluyor. Ayrıca bu modelleri sık kullanmak saç kökleri üzerinde baskı yaratıp saçın beslenmesini bozuyor ve saç dökülmesine sebep olabiliyor. Dökülme sıklıkla saçlı deri ön çizgisinde görülüyor ve saç çizgisinin geriye gitmesine neden oluyor. “Traksiyonel alopesi” dediğimiz bu saç dökülmesi tipi kalıcı olabilir, yani dökülen alanlarda tekrar saç çıkmayabilir. Bu yüzden, bu tarz sıkı saç toplama yöntemlerinin sürekli kullanılmaması gerekiyor.
ŞAMPUAN SEÇERKEN NELERE DİKKAT ETMEK GEREKİYOR?
Şampuanlar saçtaki yağı ve kiri arındırmak için üretilmiş ve temel olarak sürfaktan içeren temizleme ajanları. Kullanılan sürfaktanın tipine göre güçlü ya da nazik şampuanlar olarak kategorize ediliyor. Yağlı saçlar için sodyum laurik sülfat benzeri (SLS) güçlü sürfaktanlar içeren şampuanlar kullanılması öneriliyor. Kuru, boyalı ve kıvırcık saçlar içinse coco betaine gibi nazik sürfaktanlar içeren sülfatsız şampuanlar kullanılması tavsiye ediliyor. Kepek problemi olan kişiler salisilik asit ve selenyum sülfit gibi kepek önleyici etkin maddeler içeren şampuanlar tercih edebiliyor.
SAÇLA İLGİLİ EN ÇOK YAPILAN HATALI ALIŞKANLIKLAR NELER?
- Şampuanlar yalnızca saçlı deriye ve saç köklerine uygulanmalı, saçların uç kısımlarına doğrudan temas ettirilmemeye çalışılmalı.
- Saçlar sabunla yıkanmamalı. Sabunlar çeşme suyuyla temas ettiğinde kalsiyum tuzları ortaya çıkar. Bunların durulanması zordur, saçı matlaştırırır ve taranması zor hale getirir.
- Her banyoda saç tellerine saç kremi uygulanmalı.
- Saçlar ıslakken taranmamalı çünkü ıslak saç kırılma ve kopmalara karşı daha hassastır.
- Saç şekillendirici cihazlar günlük olarak kullanılmamalı ve kullanım öncesinde saçı ısıdan koruyan sprey ve serumlar uygulanmalı.
- Saçlar sıkı sıkı toplanmamalı.
- Saçlar uzun süreli ve yoğun güneş maruziyetinden korunmalı.
İLGİLİ İÇERİKLER
- Evde yapabileceğiniz doğal ve kolay saç bakım maskeleri:12 tarif
- Kökten uca saç bakımı
- Saç dökülmesine yol açan nedenler nelerdir?
- Saça faydalı yağlar hangileridir? İşte saçlara iyi gelen doğal yağlar
- Sağlıklı saç nedir? Sağlıklı saçlar için 11 ipucu