Kahramanmaraş merkezli iki yıkıcı deprem ve Hatay merkezli 6.4’lük depremlerin ardından bölgeye yakın olan Adana, hasar alan illerden biri oldu. Deprem endişesi yaşayan Adanalılar şehirlerindeki deprem risk durumunu merak ediyorlar. Naci Görür Adana için uyarıda bulundu. Peki diğer Jeoloji müendisleri ne diyor? Adana’da deprem riski var mı? İşte AFAD’ın Adana Afet Risk Azaltma Planı‘ndaki verilere ve jeoloji mühendislerinin son günlerdeki açıklamalarına birlikte bakalım…
ADANA DEPREM RİSK HARİTASI
Adana ve Çevresinin Diri Fay Haritası (Kaynak: MTA)
Nüfus Dağılımı ve Yoğunluğu
Adana ili nüfus dağılımına baktığımız zaman nüfusun yaklaşık %80’i merkez ilçelerde, yaklaşık %20’si diğer ilçelerde yaşamaktadır. Merkez ilçelerden ise Seyhan ilçesi en kalabalık ilçe olup bu ilçeyi nüfus sayısı olarak Yüreğir, Çukurova ve Sarıçam ilçeleri
izlemektedir.
ADANA’DA YAŞANAN AFETLER
Adana ve çevresi depremsellik bakımından oldukça aktif bir bölgedir. Tarihsel deprem katalogları incelendiğinde, dünyada meydana gelmiş depremlerin yıkıcı ve en fazla can alıcı olanlarının önemli bir kısmının bölgemizde meydana geldiği görülür. Meydana gelen bu depremler sonucunda büyük can kayıpları olmuş, birçok şehir yıkılmış ve nehirler yatak değiştirmiştir. Bölgedeki sismik aktivitenin yüksek oluşu, bu bölgedeki tektonik hareketlerin günümüzde de devam ettiğini göstermektedir (Kaynak: Adana Büyükşehir Belediyesi).
1900 yılından bu yana ilimizde yaşanan en büyük deprem 1998 yılında merkez üssü Ceyhan olan 6.2 büyüklüğünde meydana gelmiş, 145 kişi ölmüş ve 10675 bina ağır hasar almıştır. Geçmişte ve yakın tarihlerde Adana ve çevresinde yaşanan sismik aktivite, ilin deprem açısından risk altında olduğunu göstermektedir. İlimizde 1900 yılından bugüne büyüklüğü 5 ve 5’ten büyük yaşanmış depremler ve neden olduğu zararlar tabloda gösterilmiştir.
ADANA FAYI
Yumurtalık fayının batısında, Karataş-Sarımazı arasında yaklaşık 67 km uzunlukta, KD-GB gidişli fay Karataş fayı olarak adlandırılmıştır. Morfolojik olarak çok belirgin olan fayın doğu bloğu aşağıda bulunmaktadır.
ECEMİŞ FAY ZONU
Bu zon Adana’nın yaklaşık kuzeybatısında yer alan ve kuzey, kuzeydoğu-güney, güney batı doğrultusu boyunca uzanan bir koridor şeklinde uzanır. Kuzeyde Kayseri-Yahyalı’nın batısında Dündarlı Köyü’nden başlayarak kuzey, kuzeydoğugüney, güney batı doğrultusunda, güneyde MersinGülek yakınlarına kadar yaklaşık 107 km lik bir alanda izlenir. Genel doğrultusu K27D olan Ecemiş Fayı birbirine paralel ve sıçramalar yaparak devam eden birçok kırıktan meydana gelmektedir. Dündarlı Pozantı arasında kalan 78 km lik bölümde morfolojik olarak çok belirgindir. Ve bu bölümde fay, diri fay niteliğindedir. Buna karşılık Pozantı Gülek arasında fay küçük parçalara ayrılmakta, doğrultusundan bazı sapmalar göstererek güneye doğru belirginliğini yitirmektedir. Bu güney bölümü ise olası diri fay niteliğindedir. Bu fayın sol yönlü doğrultu atımlı olması söz konusu olmakla beraber, en son Kuvaterner hareketlerinin eğim yönü de olduğu söylenebilir (Kaynak: UÇAR, L., 1997).
KARAİSALI-KARSANTI FAY ZONU
Adana havzasının kuzeyinde, Ecemiş Fay Zonu’nun güneyinde, Karaisalı ile Karsantı (Aladağ) arasında değişik boy ve doğrultularda gelişmiş olan çok sayıda kırıktan meydana gelen bir fay zonu bulunmaktadır. Ecemiş ve Karataş-Osmaniye Fay zonları arasında yer alması, çok geniş bir alanda izlenmesi ve 20 km. ye varan uzunluğa sahip parçaların bulunması nedeni ile önemli bir fay zonu özelliği taşımaktadır. Birbirine paralel iki ana doğrultu hakimdir. Fayların kuzeydoğugüneybatı ve doğu-batı olmak üzere iki ana doğrultuda yoğunlaştığı gözlenir. Bu zondaki fayların mekanizmaları değişiklik göstermektedir. Bir kısmı sol yönlü doğrultu atımlı iken, bir bölümü sağ yönlü doğrultu atımlı faylardır (Kaynak: UÇAR, L., 1997).
KARATAŞ-OSMANİYE FAY ZONU
Adana ovasının güneydoğusunda Karataş-Osmaniye arasında genel doğrultusu kuzeydoğu-güneybatı olan, yaklaşık 120 km uzunluğunda bir zon içinde birbirine paralel bir çok fay bulunmaktadır. Bir çoğu kıyıya paralel olan bu faylar belirgin morfolojik görünümleri yanında Kuvaterner yaşlı kaya birimlerini etkilemeleri nedeni ile de önemlidirler.
ADANA’DA DEPREM RİSKİ VAR MI?
Kahramanmaraş ve Hatay’da meydana gelen depremlerin ardından birçok Jeoloji Mühendisi’nden Adana ile ilgili uyarı geldi. İşte o açıklamalar…
PROF. DR. NACİ GÖRÜR
“Arkadaşlar Hatay’da 6,4 ve daha küçük depremler oldu. Maraş depremlerinden sonra bu boyutta depremleri Hatay ve Adana’da bekliyorduk. Nitekim ben, Celal Şengör ve yerbilmci arkadaşlarımız duyurmuştuk. Maraş’ta oldu. Adana ve Kıbrıs’ta da dikkatli olmamız gerekir. Bu uyarılarımız bölgedeki stres transferine dayanıyor. Keza Malatya çevresindeki Malatya, Ovacık ve Nazimiye-Karakoçan fayları üzerinde de benzer nedenlerle dikkatli olmalıyız. Yetkililerimizin ve halkımızın dikkatli olmasında yarar var.”
PROF. DR. ÖVGÜN AHMET ERCAN
Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan ise, ”Coulomb gerilme dağılımına göre, Doğuda Çelikhan’a, Batı’da da Göksun, Kozan, Adana’ya doğru gergin yüklenmesi var.(Kırımızı ile gösterilen bölüm). Buradan ivedi deprem olacak tedirginliği çıkartmayın lütfen” dedi.
(Görüntü: Jeofizik Profesörü Şakir Şahin)
JEOLOG PROF. DR. OKAN TÜYSÜZ
Habertürk’e konuşan Jeolog Prof. Dr. Okan Tüysüz, “Bu fay hattı Akdeniz’e, Kıbrıs’a doğru devam ediyor. Bu depremin ardından Hatay, Samandağ’ı, Kıbrıs hattına dikkat etmek gerekir. Adana için ben çok fazla risk görmüyorum. Ancak, Göksun’dan başlayıp Kozan’a ilerleyen Savrun Fayı var. Orada gerilme var. Yine Bingöl Palu arasında bazı depremler var. Malatya Ovacık fayı var. Bu iki hat da üzerinde durmamız gereken fay hatları arasında dikkat çekmektedir.” açıklamasında bulundu.
TÜBİTAK ADANA’DAKİ RİSKLİ BÖLGELERİ AÇIKLADI
KARATAŞ – OSMANİYE FAY ZONU
Adana ovasının güneydoğusunda, Karataş-Osmaniye arasında, yaklaşık 120 km uzunluğunda bir zon içinde birbirine paralel çok sayıda KD-GB genel gidişli faylar, Karataş-Osmaniye fay zonu olarak adlandırılmıştır. Kıyıya paralel uzanan faylar, morfolojik olarak belirgin olup, Kuvaterner yaşlı çökelleri etkilerler. Bu zon içinde, KD bölümde Yumurtalık fayı, kuzey bölümde ise Karataş fayı yer alır.
ADANA FAYI
Yumurtalık fayının batısında, Karataş-Sarımazı arasında yaklaşık 67 km uzunlukta, KD-GB gidişli fay Karataş fayı olarak adlandırılmıştır. Morfolojik olarak çok belirgin olan fayın doğu bloğu aşağıda bulunmaktadır. Sarımazı-Ceyhan arasında yer yer sıçramalar yapan fay, genelde düzgün ve dar bir hat boyunca uzanır. Fay, Karataş civarında birbirine paralel parçalar halinde denizin içinde devam eder. Morfolojik verilere göre ve Yumurtalık fayına paralel uzanmasına bağlı olarak, fayın düşey bileşenli doğrultu atımlı olabileceğini ileri sürmektedirler.
YUMURTALIK FAYI
Yumurtalık-Karagedik arasında, 62 km uzunlukta, birbirine paralel çok sayıda paraçalardan oluşan KD-GB gidişli faylar, Yumurtalık Fayı olarak adlandırılmıştır. Yumurtalık-Ümraniye arasında, 25 km’lik bölümünde morfolojik olarak çok belirgin olan fay, kıyıya paralel olarak uzanmaktadır. Morfolojik verilere bağlı olarak, fayın açılma bileşenli sol yönlü doğrultu atımlı faylanma karakterinde olduğunu ileri sürmektedir.
*Bilgiler TÜBİTAK raporu ve Adana İl Afet Risk Azaltma Planı Kitapçığı’ndan alınmıştır.
İLGİLİ İÇERİKLER
- Deprem riski olmayan ülkeler ve dünya deprem riski haritası
- Holosen fayı nedir? Deprem yüzey kırığı ve diri fay haritası
- Kuzey Anadolu Fay Hattı üzerindeki iller ve deprem risk haritası
- Doğu Anadolu bölgesi deprem haritası ve fay hattı üzerindeki iller
